İmdat TÜRKAY/Gelir İdaresi Grup Başkanı
Özet: 20.07.2025 tarihinde TBMM’de kabul edilen 7555 sayılı Kanunla; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda ve 6550 Sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunda yapılan değişiklikle; 1.1.2022 tarihinden bu yana uygulanmakta olan asgari ücret istisnasına uyum sağlanmış olup gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi istisnası brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan ücret tutarlarıyla sınırlı hale getirilmiştir.
Anahtar kelimeler: 7555 sayılı Kanun, 4691/5746/6550 sayılı Kanun, gelir vergisi stopaj teşviki, damga vergisi istisnası, asgari ücret istisnası, brüt asgari ücretin kırk katı.
1. Giriş
20.07.2025 tarihinde TBMM’de kabul edilen 7555 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Ve 635 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, gerek 4691 sayılı Kanunda gerekse 5746 sayılı Kanunda yapılan bu değişikliklerin amacı; 1.1.2022 tarihinden bu yana gerçek usulde elde edilen ücret gelirlerine uygulanan asgari ücret istisnasına uyum sağlanmasıdır. Yapılan düzenlemeyle, gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi istisnası brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan ücret tutarlarıyla sınırlı hale getirilmiştir.
7555 sayılı Kanunla, 4691 ve 5746 sayılı Kanunlarda yapılan değişiklikler ile gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi istisnasına, 1/8/2025 tarihinden itibaren aylık brüt asgari ücretin 40 katını aşamayacağı şeklinde bir sınırlama getirilmiştir. Yine 7555 sayılı Kanunla 6550 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeyle, araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personeline yönelik istisnaya konu edilebilecek ücret tutarının brüt asgari ücretin kırk katını aşamayacağı düzenlenmiştir.
2. 7555 Sayılı Kanunla 4691, 5746 ve 6550 Sayılı Kanunlarda Yapılan Yasal Düzenlemeler
7555 sayılı Kanunun 11. maddesiyle; 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi;” ibaresi “ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı;” şeklinde ve aynı fıkranın ikinci cümlesinde yer alan “düzenlenen kağıtlar” ibaresi “düzenlenen kağıtların brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı” şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklik, 7555 sayılı Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı 24.07.2025 tarihini izleyen ayın başında yani 1.8.2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 7555 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinde yapılan düzenleme sonrasında maddenin son hali şöyle olmuştur.
“Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır…
31/12/2028 tarihine kadar, bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı damga vergisinden istisnadır…”
Yine 7555 sayılı Dair Kanunun 19. Maddesiyle; 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin;” ibaresi “ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarının;” şeklinde değiştirilmiş ve dördüncü fıkrasına “Şu kadar ki ücretler bakımından istisna uygulanacak tutar brüt asgari ücretin kırk katını aşamaz.” cümlesi eklenmiştir.
Yapılan bu değişiklik de 7555 sayılı Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı 24.07.2025 tarihini izleyen ayın başında yani 1.8.2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 7555 sayılı Kanunla 5746 sayılı Kanunun “İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları” başlıklı 3 üncü maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrasında yapılan düzenleme sonrasında maddenin son hali şöyle olmuştur.
“2) Gelir vergisi stopajı teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile bu Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarının; doktoralı olanlar ile desteklenecek program alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksan beşi, yüksek lisanslı olanlar ile desteklenecek program alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksanı ve diğerleri için yüzde sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir...”
“(4) Damga vergisi istisnası: Bu Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz. Şu kadar ki ücretler bakımından istisna uygulanacak tutar brüt asgari ücretin kırk katını aşamaz.”
Son olarak yine 7555 sayılı Dair Kanunun 20. Maddesiyle; 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin birinci cümlesinden sonra gelmek üzere “İstisna uygulanacak ücret tutarı brüt asgari ücretin kırk katını aşamaz.” cümlesi eklenmiştir. Yapılan bu değişiklik de 7555 sayılı Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı 24.07.2025 tarihini izleyen ayın başında yani 1.8.2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Böylece, 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin birinci cümlesinden sonra gelmek üzere eklenen cümle ile araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personeline yönelik istisnaya konu edilebilecek ücret tutarının brüt asgari ücretin kırk katını aşamayacağı düzenlenmiştir.
7555 sayılı Kanunla 6550 sayılı Kanunun “İndirim ve istisnalar” başlıklı geçici 1. Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin yapılan düzenleme sonrasında maddenin son hali şöyle olmuştur.
“31/12/2028 tarihine kadar uygulanmak üzere;
…b) Kamu personeli hariç olmak üzere, araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri gelir vergisinden, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. İstisna uygulanacak ücret tutarı brüt asgari ücretin kırk katını aşamaz. Bu teşvikten yararlanacak olan destek personeli sayısı Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu aşamaz…”
3. Yapılan Değişiklik Sonrasında Gelir İdaresince Yapılan İdari Düzenlemeler
Gelir İdaresince 7555 sayılı Kanunla 4691 ve 6550 sayılı Kanunlar kapsamında istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ilgili ücretleri için öngörülen gelir vergisi teşviki ile gelir ve damga vergisi istisnası hakkında yapılan değişiklik hakkında 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde detaylı ve örnekli açıklamalarda bulunulmuştur.
Gelir İdaresi tarafından konu hakkında 04/09/2025 tarihli Gazete'de yayımlanan 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu Genel Tebliğde; 7555 sayılı Kanunla teknoloji geliştirme bölgeleri ile araştırma alt yapılarında 4691 ve 6550 sayılı Kanunlar kapsamında istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ilgili ücretleri için öngörülen gelir vergisi teşviki ile gelir ve damga vergisi istisnası, 7555 sayılı Kanunla, aylık brüt asgari ücret tutarının 40 katı ile sınırlandırılmış olup 331 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, söz konusu personele 1/8/2025 tarihinden itibaren yapılacak ücret ödemelerinde gelir vergisi teşviki ile gelir ve damga vergi istisnası uygulanmasına ilişkin hususlar açıklanmıştır.
Gelir İdaresi 7555 sayılı Kanunla 5746 sayılı Kanun kapsamında istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri için öngörülen gelir vergisi teşviki hakkında yapmış olduğu değişiklik sonrasında yayınlamış olduğu 10 ve 11 seri no.lu 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğleri ile daha önce yayınlanmış olan 4 ve 5 seri no.lu Genel Tebliğlerde değişiklik yapmıştır.
5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:4)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:10) 4/9/2025 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanmıştır. Söz konusu Tebliğde; 5746 sayılı Kanun kapsamında istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri için öngörülen gelir vergisi teşviki, 7555 sayılı Kanunla, aylık brüt asgari ücret tutarının 40 katı ile sınırlandırılmış olup, 10 seri no.lu 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğiyle Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili olarak 1/8/2025 tarihinden itibaren yapılacak ücret ödemelerine ilişkin gelir vergisi teşviki hususlarında açıklamalar yapılmıştır.
5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 5)'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 11) 4/9/2025 Tarihli ve 33007 Sayılı Resmî Gazete’de Yayımlanmıştır. Söz konu Genel Tebliğde; 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerinde çalışan personele yapılacak ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtlarda damga vergisi istisnası brüt asgari ücretin kırk katı olarak sınırlandırılmış olup, söz konusu Tebliğde buna ilişkin açıklamalar yapılmakta ve değişiklikler 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 5)'ne işlenmiştir.
4. Ar-Ge, Tasarım Ve Destek Personelinin Ücretlerine Getirilen Sınırlama
7555 Sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanun, 5746 sayılı Kanun ve 6550 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerle ücret stopaj teşviki/istisnası ve damga vergisi istisnasına, 1/8/2025 tarihinden itibaren aylık brüt asgari ücretin 40 katı şeklinde bir sınırlama getirilmiştir. Bu konuda vergi uzmanı Kamil Özkan’ın kendi sitesinde konu hakkında yapmış olduğu ve çok güzel bir şekilde özetlediği açıklamalarına yer vermek istiyorum.
Söz konusu değişiklikler, 2025 yılı Ağustos ve izleyen aylar için Ar-Ge, tasarım ve destek personeline yapılan ücret ödemelerinden brüt asgari ücretin 40 katını [2025 yılı için (26.005,50X40=) 1.040.220 TL’si] aşan ücret ödemeleri etkilenecektir. Dolayısıyla, bu tutarı aşan ücret ödemesi bulunmayan işverenlerin bir şey yapmasına gerek bulunmamaktadır.
Temmuz ayı ücretleri eski hükümlere tabi olup Ağustos ayı ücretlerine yeni düzenleme uygulanacak ve Ağustos ayına ilişkin Eylül’de verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde ilk sonuçlar görülecektir. Temmuz ayına ilişkin tahakkuk eden ücretlerin örneğin Ağustos ayının 5’inde veya 10’unda ödenmesi bu aya ilişkin eski hükümlerin uygulanmasını etkilemeyecektir.
Getirilen sınırlama kesilecek gelir vergisi hesabını etkilemeyecektir. İşverenin muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde teşvik kapsamında terkin edeceği tutarı azaltacaktır. Brüt ücret ödemelerinde, sınırı aşan ödeme üzerinden kesilecek damga vergisi nedeniyle net ücretin bir miktar düşmesi söz konusu olacaktır. Ücret ödemesinin net olarak yapıldığı durumda ise kesilecek damga vergisi brüte iblağ edilerek işverence karşılanacağından net ücreti etkilemeyecektir. Ücret bordrosunda temelde iki değişiklik gerekebilecektir.
Örneğin, tamamı teşvik kapsamında 2.000.000 TL brüt ücret ödenen doktoralı Ar-Ge personeli için Temmuz ve Ağustos/2025 ayı hesaplamaları aşağıdaki gibi olacaktır.
5. 4691 Sayılı Kanun Kapsamında Gelir Vergisi Stopaj Teşviki ve Damga Vergisi İstisnası
Konu hakkında yayımlanan 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar örneklerle aşağıdaki şekilde yapılmış bulunmaktadır.
Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı GVK’nın 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı; verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir.
Ayrıca, bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların, brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmına damga vergisi istisnası uygulanacak olup aşan kısmı ise genel hükümler çerçevesinde damga vergisine tabi tutulacaktır.
Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücret gelirinin ilgili aydaki brüt asgari ücretin 40 katından fazla olması halinde, terkine konu edilecek teşvik tutarı asgari ücretin brüt tutarının 40 katına isabet eden vergiden ilgili aydaki asgari ücrete isabet gelir vergisi tutarı düşüldükten sonraki kısmıyla sınırlı olacaktır. Ancak personele ödenen ücretin brüt asgari ücretin kırk katından düşük olması halinde ise bu ücretler üzerinden hesaplanan gelir vergisinin asgari ücret istisnası düşüldükten sonraki kısmının tamamı gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek 1: (A) Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyette bulunan (B) A.Ş.’de yazılım personeli olarak 2025 yılının Eylül ayında işe başlayan Bay (C)’ye yazılım faaliyeti kapsamında haftalık 45 saati geçmeyen çalışmasına ilişkin olarak 1.400.000 TL brüt ücret ödenmiştir. (B) A.Ş.'nin Bay (C)’ye yapacağı ücret ödemesine ait teşvik uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
(A) Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyette bulunan (B) A.Ş.’de çalışan Bay (C)’nin ücret geliri ilgili aydaki brüt asgari ücretin 40 katından fazla olduğundan, (B) A.Ş.’nin yararlanacağı ve terkine konu edilecek teşvik tutarı, asgari ücretin brüt tutarının 40 katına isabet eden (249.859,40 TL) vergiden, asgari ücrete isabet eden gelir vergisinin mahsubu yapıldıktan sonra kalan 246.543,70 TL olacaktır.
Personele ödenen ücretin vergi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden terkin edilecek tutar ile ilgili aydaki asgari ücret istisnası düşüldükten sonra kalan [352.760,33 TL – (246.543,70 TL + 3.315,70 TL)] 102.900,93 TL tutarındaki gelir vergisi ise vergi dairesine ödenecektir.
Örnek 2: (D) Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyette bulunan (E) A.Ş.’de Ar-Ge personeli olarak 2025 yılının Eylül ayında işe başlayan Bay (F)’ye Ar-Ge faaliyeti kapsamında haftalık 45 saati geçmeyen çalışmasına ilişkin olarak 800.000 TL brüt ücret ödenmiştir. (E) A.Ş.'nin Bay (F)’ye yapacağı ücret ödemesine ait teşvik uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
(D) Teknoloji Geliştirme Bölgesinde çalışan Bay (F)’nin ücret geliri ilgili aydaki brüt asgari ücretin 40 katından az olduğundan, (E) A.Ş. tarafından Bay (F)’ye ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinden asgari ücrete isabet eden gelir vergisinin mahsubu yapıldıktan sonra kalan tutarın tamamı stopaj teşviki kapsamında değerlendirilecek olup vergi dairesine yatırılacak herhangi bir tutar bulunmamaktadır.
Örnek 3: (G) Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyette bulunan (H) A.Ş.’de yazılım personeli olarak çalışan Bay (I)’ya yazılım faaliyeti kapsamında haftalık 45 saati geçmeyen çalışmasına ilişkin olarak 1/1/2025 tarihinden itibaren ayda 1.500.000 TL brüt ücret ödenmektedir. (H) A.Ş.'nin Bay (I)’ya 2025 yılının Eylül ayında yapacağı ücret ödemelerine ait teşvik uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
Terkin tutarına ilişkin hesaplama, Ar-Ge, tasarım ve destek kapsamında çalışan personelin her biri için ayrı ayrı yapılarak 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan Ek:1’deki "Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamında Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim" tablosunda gösterilecek ve bu bildirim mükellef tarafından verilen Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannamesi ekinde ilgili vergi dairesine verilecektir. Tebliğ ekinde yer alan Ek:1 Bildirimi şöyledir.
6. 6550 Sayılı Kanun Kapsamındaki Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnası
Konu hakkında yayımlanan 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar örneklerle aşağıdaki şekilde yapılmış bulunmaktadır.
6550 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, kamu personeli hariç olmak üzere, araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak istisnaya konu edilecek ücret tutarı brüt asgari ücretin kırk katını aşamayacaktır.
6550 sayılı Kanun kapsamında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretlerinin, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarının 40 katını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna edilecektir. Söz konusu personele ödenen ücretin, asgari ücretin kırk katını aşması halinde aşan kısım ücret olarak vergilendirilecektir. Ayrıca, bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların, brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmına damga vergisi istisnası uygulanacak olup aşan kısmı ise genel hükümler çerçevesinde damga vergisine tabi tutulacaktır.
Örnek 4: (K) Araştırma Merkezinde yürütülen araştırma altyapı projesinde destek personeli olarak 2025 yılının Eylül ayında işe başlayan Bay (L)’ye, Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki çalışmasına ilişkin olarak 700.000 TL brüt ücret ödenmiştir. Bay (L)’ye yapılan ücret ödemesine ait istisna uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
Örnek 5: (M) Araştırma Merkezinde yürütülen araştırma altyapı projesinde Ar-Ge personeli olarak 2025 yılının Eylül ayında işe başlayan Bayan (N)’ye Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki çalışmasına ilişkin olarak 1.700.000 TL brüt ücret ödenmiştir. Bayan (N)’ye yapılan ücret ödemelerine ait istisna uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
Araştırma altyapı projesinde çalışan Bayan (N)’nin bu proje karşılığında elde etmiş olduğu ücret geliri, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarının 40 katını aştığından, aşan kısmı ücret olarak vergilendirilecektir. Bayan (N)’nin ilgili aydaki ücret tutarının asgari ücretin 40 katının altında kalması halinde ise ücret gelirinin tamamı istisna kapsamında değerlendirilecektir.
Ar-Ge ve destek kapsamında çalışan personelin her biri için istisna tutarına ilişkin hesaplama ayrı ayrı yapılarak 331 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekindeki Ek:2’de yer alan "6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun Kapsamında Gelir Vergisi İstisnasına İlişkin Bildirim" tablosunda gösterilecek ve bu bildirim mükellef tarafından verilecek Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannamesi ekinde ilgili vergi dairesine verilecektir. Tebliğ ekinde yer alan Ek:2 Bildirimi şöyledir.
7. 5746 Sayılı Kanun Kapsamında İstihdam Edilen Ar-Ge, Tasarım Ve Destek Personelinin Bu Görevleriyle İlgili Ücretleri İçin Öngörülen Gelir Vergisi Teşviki Ve Damga Vergisi İstisnası
5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:4)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:10) ile 5746 sayılı Kanun kapsamında istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri için öngörülen gelir vergisi teşviki, 7555 sayılı Kanunla, aylık brüt asgari ücret tutarının 40 katı ile sınırlandırılmıştır.
10 Seri No.lu 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğinde, Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili olarak 1/8/2025 tarihinden itibaren yapılacak ücret ödemelerine ilişkin gelir vergisi teşvikinin uygulamasına ilişkin açıklamalar yapılmıştır.
5746 sayılı Kanunun 20/7/2025 tarihli ve 7555 sayılı Kanunla değişik 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki gibidir:
Gelir vergisi stopajı teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile bu Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarının;
verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 17/3/1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu teşvik kapsamındadır. Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu teşvikten faydalanamaz.
Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin bu merkezlerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Ar-Ge veya tasarım merkezi dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda, Ar-Ge veya tasarım merkezi yönetiminin onayının alınması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı ile Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.
Ayrıca Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Buna ilave olarak gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde bu merkezler dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.
Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda ya da meslek gruplarına göre yüzde yüze kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkilidir.
5746 sayılı Kanunun 16/2/2016 tarihli ve 6676 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesi aşağıdaki gibidir:
Bu Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç üç yıllık süreler itibarıyla yapılır. Bu Kanunun 3 üncü maddesinde belirtilen gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge veya tasarım personeli sayısının yüzde onunu geçemez. Asgari Ar-Ge veya tasarım personeli sayısının hesabında fiilen ve tam zamanlı olarak çalışan personelin üçer aylık dönemler itibarıyla ortalaması esas alınır.
Bu Kanunda öngörülen şartların ihlali veya teşvik ve destek unsurlarının amacı dışında kullanılması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılır. Sağlanan vergi dışı destekler ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
Bu Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi hükümleri ile 4691 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar.
Bu Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısını on beşe kadar indirmeye, kanuni seviyesine kadar artırmaya veya belirlenen sınırlar dâhilinde sektörler itibarıyla farklılaştırmaya, (k) bendinde belirtilen on tam zaman eşdeğer tasarım personeli sayısını yarısına kadar indirmeye, kanuni seviyesine kadar artırmaya veya belirlenen sınırlar dâhilinde sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Bu Kanunun uygulamasına ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından birlikte çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Bu Kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya Bakanlıkça yetki verilen teknoloji geliştirme bölgeleri yönetici şirketleri tarafından gerçekleştirilir. Bu kapsamda yapılan denetimlerde nihai karar mercii Bakanlıktır.
4 Seri No.lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğinin 3 üncü maddesinin on altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyeti kapsamında fazla mesai dahil çalıştığı süreye ilişkin ücretlerinin, brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarının, doktoralı olanlar ile desteklenecek program alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksan beşi, yüksek lisanslı olanlar ile desteklenecek program alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksanı ve diğerleri için yüzde sekseni, her bir personel bazında muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.
4 Seri No.lu Genel Tebliğin 3 üncü maddesinde yer alan Örnek 1 ve Örnek 2 aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki Örnek 3 eklenmiştir:
Örnek 1: (A) Anonim Şirketinin Ar-Ge merkezinde tam zamanlı 70 Ar-Ge personeli ve 6 destek personeli çalışmakta olup Ar-Ge personelinin 9'u doktoralıdır. 2025 yılı Eylül ayında işe başlayan doktoralı personel Bay (B)'ye, Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki çalışmasına ilişkin olarak haftada 45 saati geçmemek üzere 1.300.000 TL brüt ücret ödenmiştir. (A) A.Ş.'nin, Ar-Ge kapsamında çalıştırılan doktoralı personel Bay (B)'ye yapacağı ücret ödemesine ilişkin teşvik uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
Ar-Ge merkezinde çalışan Bay (B)'nin ücret geliri, ilgili aydaki brüt asgari ücretin 40 katından fazla olduğundan (A) A.Ş.’nin yararlanabileceği ve terkine konu edilecek teşvik tutarı, asgari ücretin brüt tutarının 40 katına isabet eden (249.859,40 TL) vergiden, asgari ücret istisnasına isabet eden gelir vergisinin mahsubu yapıldıktan sonra kalan 246.543,70 TL gelir vergisi tutarının % 95'i olan 234.216,52 TL'si olacaktır. Söz konusu ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisinden terkin edilecek tutar ile ilgili aydaki asgari ücret istisnası düşüldükten sonra kalan [317.760,33 TL - (3.315,70 TL + 234.216,52 TL)] 80.228,11 TL tutarındaki gelir vergisi ise vergi dairesine ödenecektir.
Söz konusu örnekte Bay (B), haftada 45 saatin üzerinde çalışarak aynı ücreti almış olsaydı, haftada 45 saatlik çalışmasına isabet eden tutar gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek olup haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmasına karşılık gelen ücret tutarı ise gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Örnek 2: 2025 yılında (C) Anonim Şirketi tarafından sanayi alanında yürütülen ve bir kamu kurumu tarafından desteklenen tasarım faaliyetinde tam zamanlı ve doktoralı 4 personel, 6 teknisyen ve 1 destek personeli görev yapmaktadır.
Tasarım faaliyeti kapsamındaki çalışmasına ilişkin olarak; doktoralı personelin her birine 900.000 TL, diğer personelin her birine ise 450.000 TL brüt ücret ödenmektedir. (C) A.Ş.’nin bu kapsamda yapacağı ücret ödemeleri haftalık 45 saatlik çalışmalara ilişkin olup teşvik uygulaması aşağıdaki şekilde olacaktır.
a) 2025 yılının Eylül ayında işe giren doktoralı olan bir personele ait teşvik hesaplaması:
b) 2025 yılının Eylül ayında işe giren destek personeline ait teşvik hesaplaması:
Ar-Ge merkezinde çalışan söz konusu personelin ücret gelirleri ilgili aydaki brüt asgari ücretin 40 katından az olduğundan (C) A.Ş.’nin yararlanabileceği ve terkine konu edilecek teşvik, brüt asgari ücretin 40 katına isabet eden vergiye ilişkin hesaplama yapılmaksızın, söz konusu personele ödenen ücretler üzerinden kesilen gelir vergisinden asgari ücrete isabet eden gelir vergisinin mahsubu yapıldıktan sonra kalan tutara göre 5746 sayılı Kanunda belirtilen yasal oranlar dahilinde hesaplanacaktır.
Örnek 3: (Ç) Anonim Şirketinin Ar-Ge merkezinde tam zamanlı olarak çalışan doktoralı Bay (D)’ye Ar-Ge faaliyeti kapsamında haftalık 45 saati geçmeyen çalışmasına ilişkin olarak 2025 yılı Ocak ayından itibaren ayda 1.500.000 TL brüt ücret ödenmektedir. (Ç) A.Ş.'nin Bay (D)’ye 2025 yılının Eylül ayında yapacağı ücret ödemesine ilişkin teşvik uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
4 Seri No.lu Genel Tebliğde yer alan Ek:1 ise son yapılan değişiklikler nedeniyle aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 5)'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 11) de yapılan açıklamalar:
11 seri no.lu Genel Tebliğle; 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerinde çalışan personele yapılacak ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtlarda damga vergisi istisnası brüt asgari ücretin kırk katı olarak sınırlandırılması sonrasında, yapılan değişikliğe ilişkin açıklamalar yapılmış ve bu değişiklikler 5 seri no.lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğine işlenmiştir.
Ayrıca, 11 seri no.lu Genel Tebliğ ile 5 seri no.lu Tebliğin 3 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında değişiklik yapılmıştır. Buna göre, 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge ve yenilik veya tasarım faaliyetlerinde istihdam edilen personele münhasıran bu görevleri ile ilgili olarak yapılan ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtların, brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan kısmına damga vergisi istisnası uygulanacak, aşan kısmı ise genel hükümler çerçevesinde damga vergisine tabi tutulacaktır. 5746 sayılı Kanun kapsamına giren sigortalılar için düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgelerinden damga vergisi alınmayacaktır.
8. 4691, 56746 ve 6550 Sayılı Kanunlar Kapsamında Ücret Geliri Elde Edenlerde Yıllık Beyanname Verilme Esasları
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücretlerinden kesilen gelir vergisi, verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmektedir. Anılan Kanun kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılması nedeniyle, bu ücretlerin için yıllık beyanname verme sınırlarının aşılması halinde bu ücret geliri de yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Yıllık beyanname verilmesi durumunda, ücret gelirleri üzerinden kesilen ve işveren tarafından muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde tahakkuktan terkin edilen gelir vergisi hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.
5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında çalışan, Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücretlerinden kesilen gelir vergisi, verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmektedir.
Anılan Kanun kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılması nedeniyle, bu ücretlerin için yıllık beyanname verme sınırlarının aşılması halinde bu ücret geliri de yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Yıllık beyanname verildiği durumlarda, ücret gelirleri üzerinden kesilen ve işveren tarafından muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde tahakkuktan terkin edilen gelir vergisi hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.
6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan hükme göre; 31/12/2028 tarihine kadar uygulanmak üzere; kamu personeli hariç olmak üzere, araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri gelir vergisinden, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. İstisna uygulanacak ücret tutarı brüt asgari ücretin kırk katını aşamaz. Dolayısıyla, brüt asgari ücretin kırk katını aşmayan gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri üzerinden ne gelir vergisi tevkifatı yapılması ve de yıllık beyanname verilmesi söz konusu değildir. Belirlenen istisna tutarını aşan ücret ödemeleri vergi tevkifatına tabi olacağından, şartların sağlanması durumunda yıllık beyanname verilme durumu söz konusu olabilecektir.
9. Sonuç
7555 sayılı Kanun ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunlarda 1.1.2022 tarihinden bu yana uygulanmakta olan asgari ücret istisnasına uyum sağlanması adına bazı değişiklikler yapılmış olup böylece Ar-Ge, tasarım ve destek personeline sağlanan gelir vergisi stopaj teşviki ile damga vergisi istisnası, 1.8.2025 tarihinden itibaren brüt asgari ücretin kırk katı ile sınırlandırılmıştır. Konu hakkında yapılan yasal düzenlemeye ilişkin olarak Gelir İdaresi tarafından yayınlanan Genel Tebliğlerle uygulamanın usul ve esaslarını örneklerle detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
4691 ve 5746 sayılı Kanunlarda gelir vergisi stopaj teşviki uygulanmasından tahakkuk eden verginin terkini işveren tarafından muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden yapılmakta olup teşvik işverene sağlanmaktadır. Yani, çalışana yapılan ücret ödemesinden vergi tevkifatı yapılmaktadır. Ancak, 6550 sayılı Kanunda yer alan ücret istisnası direk olarak çalışan personele sağlanmaktadır. Geçmiş dönemde her üç kanunda ücrete sağlanan gelir vergisi teşvikinde ve damga vergisi istisnasında rakamsal olarak herhangi bir kısıtlama yokken, 7555 sayılı Kanunla bu istisnalara bazı sınırlamalar getirilmiştir.
Gelir vergisi stopaj teşviki esas itibariyle işverenlere sağlanan bir teşvik olup şartları sağlayan ücretlilerin beyan sınırının aşılması durumunda yıllık beyanname vermeleri gerekmektedir. Ancak belli bir tutara kadar vergiden istisna edilen ücret ödemesi hem vergi tevkifatına tabi tutulmaz hem de yıllık beyanname ile beyan edilmez. İstisna sınırının aşılması durumunda ise vergi tevkifatına tabi tutulan ücret ödemelerinin şartların sağlanması durumunda yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir.
*Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.
KAYNAKÇA