GELİR/KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBEN VE/VEYA NAKDEN İADESİ

09.05.2025

İmdat TÜRKAY/Gelir İdaresi Grup Başkanı

Özet: Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre mükelleflerden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler yıllık beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilmekte ve kalan tutar ödenecek vergi olarak tahakkuk ettirilmekte olup yıl içinde kesilen vergilerin hesaplanan vergiden fazla olması durumunda ise bu tutar belli şartlar çerçevesinde mükellefe mahsuben ve/veya nakden iade edilmektedir.

Anahtar kelimeler: Yıllık beyanname, vergisi tevkifatı, beyannamede tevkifatın mahsubu, mahsuben/nakden iade şartları, 2025 yılı nakden iade limitleri.

1.Giriş

2024 yılına ilişkin yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme sürecinin Mart ve Nisan/2025 aylarında tamamlanması sonrasında tevkif yoluyla kesilen vergilerden kaynaklanan mahsuben ve/veya nakden iade süreci mükelleflerin bağlı olduğu vergi daireleri tarafından yapılmaktadır. Mahsuben iadenin süreci ve şartları daha kolay iken, nakden iadenin süreci ve şartları biraz daha ağırlaştırılmıştır.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamede mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsup talebi, tutarına bakılmaksızın ve inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilmekte iken; 2025 yılında inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılabilecek nakden iade tutarı 340.000 TL, yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca yapılabilecek nakden iade tutarı ise 3.400.000 TL olarak belirlenmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Vergi tevkifatının mahsubu” başlıklı 121. maddesinde yer alan hükme göre; yıllık gelir vergisi beyannamesinde gösterilen gelire dâhil kazanç ve iratlardan Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesine göre kesilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilmekte olup mahsubu yapılan miktar gelir vergisinden fazla olması halinde ise aradaki fark Gelir İdaresi tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde mükelleflere ret ve iade edilmektedir.

Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 34. maddesine göre, kurumlar vergisi beyannamesinde yurt içinde kesilen vergilerin mahsubu mümkün bulunmaktadır. Buna göre, kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen kazançlardan, KVK’nun 15. maddesinin birinci fıkrasına ve 30. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına göre kaynağında kesilmiş olan vergiler (hayat sigorta şirketlerinde matematik karşılıkların yatırıma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yapılan kesintiler dahil), beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmektedir. Mahsubu gereken miktar beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olursa, aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade edilmektedir.

Bu çalışmada, 2024 yılında kesinti suretiyle ödenen verginin yıllık beyannamede mahsubu ve kalan tutarın mahsuben ve/veya nakten iadesi konusu genel esasları ile incelenmiş olup ayrıca 2024 yılı ve öncesine ait olup henüz sonuçlandırılmamış nakten iade işlemlerinde ilgili yılların hadlerinin mi yoksa nakten iadenin yapılacağı yıl olan 2025 yılı için belirlenen nakden iade hadlerinin mi esas alınması gerektiği konusu da incelenmiştir.

2. 2024 Yılında Kesinti Yoluyla Ödenen Vergilerin Yıllık Beyannamede Mahsup ve İadesi

2024 yılında elde edilen gelir ve kazançların Mart-Nisan/2025 ayında Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi ile beyanı sonrasında, Gelir Vergisi Kanunu 121. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunu 34. maddesi uyarınca yıl içinde vergi kesintisi yapılmışsa, kesinti yoluyla ödenen bu vergiler hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmektedir. Mahsubu gereken miktar beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden fazla ise mükelleflere mahsuben ve/veya nakden iade edilmektedir.

Mahsuben veya nakden iade talepleri, Dijital Vergi Dairesi/İnternet Vergi Dairesi (dijital.gib.gov.tr) sistemi üzerinden “1A-Gelir/Kurumlar Vergisi İ.T.D.” ile elektronik ortamda yapılabilmektedir.

2.1. Mükelleflerin İade İçin Başvuru Süresi

Yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan yıl içinde kesilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilmekte ve mahsubu yapılan miktar gelir vergisinden fazla olduğu takdirde aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilmekte ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde müracaatı üzerine kendisine ret ve iade olunmaktadır. 252 seri no.lu GVGT’de, mahsup taleplerinin yerine getirilmesinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan zamanaşımı hükümlerinin göz önünde bulundurulacağı açıklanmıştır.

2.2. Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiden Mahsup ve Kalan Kısmın İadesi

Yıllık beyanname ile beyan edilen kazançlar üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen kazanca ilişkin olması gerekmektedir. Mükelleflerin kesintiyi yapan vergi sorumlularına ait bilgiler ile yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tabloyu yıllık beyannamelerine eklemeleri yeterli olacaktır. Hem gelir vergisi hem de kurumlar vergisi mükelleflerinin yıllık beyannameye kesinti yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeleri eklemeleri gerekmektedir.

Yıl İçinde kesinti Yoluyla Ödenen Vergilerin Gelir Vergisi Beyannamesi ve Kurumlar Vergisi Beyannamesindeki Mahsup Sırası

2.3. Yıllık Beyannamede Mahsup Sonrası Kalan Kısmın Diğer Vergi Borçlarına Mahsuben İadesi

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamede mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsup talebi, tutarına bakılmaksızın ve inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilmektedir. Mahsup talebinin 429 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekindeki iade talep dilekçesi (1A) ile yapılması gerekmektedir. Mahsuben iade işlemi, aranan tüm belgelerin tamamlanması koşuluyla, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarih esas alınarak yapılacaktır.

Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin kanuni süresinde verilmemesi ya da sair nedenlerle ikmalen veya re’sen yapılan tarhiyatlar üzerine tahakkuk eden vergiler ile ilgili olarak daha önce tevkif yoluyla kesilen vergiler öncelikle tarhiyat aşamasında vergi dairesince dikkate alınarak yerine getirilir. Bu mahsuplar sonunda kalan kısım talep edilmesi halinde diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu durumda mahsup talepleri iade talep dilekçesinin (1A) ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren hüküm ifade eder. Bu tarihten itibaren mükelleflerin mahsubunu talep ettikleri vergi borçları için gecikme zammı uygulanmaz.

Mükellefin vadesi gelmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının sonraki dönemlerde vadesi gelecek vergi borçlarına mahsubu da mümkündür. Mükellefler, ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, iade alacaklısı mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde adi ortaklık veya kollektif şirketin hangi dönem borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir.

Mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsubu mümkündür. Bu taktirde mahsup talebi sonraki dönemlerde doğacak verginin tahakkuku ile hüküm ifade eder. Mahsup taleplerinin yerine getirilmesinde, zamanaşımı hükümleri göz önünde bulundurulur.

2.4. Nakden İade Talebinde Parasal Sınırlar ve Bu Sınırlara Göre Gerekli Olan Şartlar

Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsubu ve kalan kısmın iadesine ilişkin açıklamalar 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır. Daha sonra, 315 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile söz konusu Tebliğde yapılan değişiklik ile nakden iadeye ilişkin tutarlar güncellenmiş, ayrıca, ilgili bölümde yer alan tutarların her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanması yönünde düzenleme yapılmıştır.

Nakden iadenin şartları mahsuben iadeye göre biraz daha zor olup nakden iade taleplerinin iade talep dilekçesi (1A) ile yapılması şarttır. Ancak nakden iade sürecinde de yıllık olarak belirlenen belli bir tutara kadar, mükelleflerin iade talepleri belli belgeleri temin etmeleri şartıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilmektedir. Yıllık olarak belirlenen bu parasal tutar, Gelir İdaresi tarafından her yıl internet sayfasında duyurulmaktadır.

Gelir İdaresinin internet sayfasında (https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/yararli-bilgiler) yararlı bilgiler bölümünde yer alan “Gelir ve Kurumlar Vergisi Nakden İade Hadleri” kısmında yer alan bilgilere göre, 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği kapsamında son iki yıldaki tutarlar şöyle belirlenmiştir. 2024 takvim yılına ilişkin nakden iade hadleri;

Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade tutarı 239.000 TL,
Mükelleflerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilecek nakden iade tutarı 2.405.000 TL,

olarak tespit edilmiştir (https://www.gib.gov.tr/252-seri-nolu-gelir-vergisi-genel-tebliginde-yer-alan-ve-tevkif-yoluyla-kesilen-vergilerin-nakden-1).

2025 takvim yılına ilişkin nakden iade hadleri ise;

Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin olmak üzere 340.000 TL,
Mükelleflerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilmek üzere ise 3.400.000 TL,

olmak üzere yeniden değerleme oranında artırılarak belirlenmiştir. Buna göre, tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın 2024 yılı için 239.000 TL’yi (2025 yılı için 340.000 TL) geçmemesi halinde iade talebi, iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte, bu dilekçenin “Nakden İadelere İlişkin Açıklamalar” kısmında yer alan eklenecek belgelerin eksiksiz ibraz edilmesi kaydıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.

Bu durumda, 2025 yılında inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılabilecek nakden iade tutarı 340.000 Türk Lirası, yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca yapılabilecek nakden iade tutarı 3.400.000 Türk Lirası olarak belirlenmiş bulunmaktadır.

252 seri no.lu Genel Tebliğin “1.3.2. Nakden İade” başlıklı bölümünde 315 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılan değişikliklere göre; nakden iade taleplerinin iade talep dilekçesi (1A) ile yapılması şarttır. Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın belirlenen sınırı geçmemesi halinde iade talebi, iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte bu dilekçenin “Nakden İadelere İlişkin Açıklamalar” kısmında yer alan eklenecek belgelerin eksiksiz ibraz edilmesi kaydıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilecektir. Bu kapsamda;

Ücret geliri elde edenler için işveren tarafından vergi kesintisinin yapıldığını gösteren yazının onaylı örneğinin,
Gayrimenkul sermaye iradı elde edenler için kira kontratının onaylı örneğinin,
Menkul sermaye iradı elde edenler için vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin onaylı örneğinin,
Serbest meslek kazancı elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren belgenin onaylı örneğinin,
Kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari veya zirai kazanç elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumluları tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin,

iade işlemini gerçekleştirecek olan vergi dairesine iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte ibraz edilmesi yeterli bulunmaktadır.

Bu kapsamda; örneğin kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari veya zirai kazanç elde edenler için tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumluları tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin, iade işlemini gerçekleştirecek olan vergi dairesine iade talep dilekçesi (1A) ile birlikte ibraz edilmesi yeterli bulunmaktadır.

2025 yılında tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade talebinin 340.000 Türk Lirasını aşan kısmının iadesi her durumda vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Ancak, iade talebi teminat gösterilmesi halinde inceleme sonucu beklenmeksizin yerine getirilecektir. Nakden iade talebinin 3.400.000 Türk Lirasına kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlenmiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilir. Nakden iade talebinin 3.400.000 Türk Lirasını aşması durumunda ise iade talebi her hâlûkârda vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir.

Nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu talep edilebilir. Bu mahsup işlemine ilişkin verilecek iade talep dilekçesine (1A), Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin (Sıra No: 429) ekinde yer alan “Üçüncü Kişilerin/Kurumların Vergi Borçlarına Mahsup Talebine İlişkin Liste” eklenir. Bu şekilde yapılan mahsup talepleri düzeltme fişinin onaylandığı tarih itibarıyla yerine getirilir.

2.4.1. Geçmiş Yıllara Ait Olup 2025 Yılında Yapılan Nakden İade İşlemlerinde Hangi Yılın Nakden İade Tutarlarının Esas Alınacağı Hususu

2024 yılına ilişkin olarak Mart-Nisan/2025 aylarında verilen gelir/kurumlar vergisi beyannamesinde tevkif yoluyla kesilen vergilerden kaynaklanan nakden iade işlemlerinde, 2024 yılının hadleri değil, 2025 yılının nakden iade hadleri esas alınacaktır. Yine 2021, 2022 ve 2023 yılları gibi önceki yıllara ait olup henüz sonuçlanmayan nakden iade işlemlerinde, ilgili yılların hadleri değil, iade işlemlerinin yapıldığı 2025 yılına ilişkin nakden iade hadlerinin esas alınması gerekmektedir.

Öte yandan, tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsubu ve kalan kısmın iadesi konusunda 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile değişen 252 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin; “4.5. Tebliğ Düzenlemelerinin Geçerli Olacağı İadeler” başlıklı bölümünde; bu Tebliğde yapılan açıklamaların, geçmiş dönemlere ilişkin olup da henüz sonuçlandırılmamış mahsup ve iade talepleri hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir. Aynı Tebliğin “4.5.1. Sonuçlanmamış iade talepleri” bölümünde ise, bu bölümün yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sonuçlanmamış iade talepleri hakkında bu bölümü ihdas eden Tebliğ hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Dolayısıyla, 2025 takvim yılı için belirlenen nakden iade hadlerinin, 2024 yılı ve önceki yıllara ait olup henüz sonuçlandırılmamış tevkif yoluyla kesilen vergilerin nakden iadesi işlemlerinde de dikkate alınması gerekmektedir. Buna göre, önceki yıllara ait olup henüz sonuçlandırılmamış tevkif yoluyla kesilen vergilerin 2025 yılında yapılacak nakden iadesi işlemlerinde, 2025 yılı için belirlenen nakden iade hadlerinin esas alınması gerekmektedir.

Örneğin 2024 yılı için Mart-Nisan/2025 aylarında verilen yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesinde ortaya çıkan nakden iade tutarları için yapılacak nakden iade talebi 2025 yılında yapılması durumunda, talebin yapıldığı 2025 yılının tutarları dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, gelir vergisi mükelleflerinin nakden iade talebini beyannameyi verdikleri aydan sonra Nisan ayı ve sonraki aylarda yapması durumunda; kurumlar vergisi mükelleflerinin de Nisan ayından sonra Mayıs ve sonraki aylarda nakden iade talebinde bulunması durumunda 2025 yılının nakden iade taleplerine ilişkin hadlerin dikkate alınması gerekmektedir. Yoksa iadenin doğduğu beyannamenin 2023 veya 2024 yılına ait olduğunu ileri sürmek suretiyle ilgili yıl iade hadlerinin esas alınması gerektiğini söylemek zorlama bir yorum olacaktır. Önemli olan nakden iade için başvurunun ve iadenin yapıldığı dönemdir.

Ancak, örneğin 2024 yılına ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinden doğan iade alacağına ilişkin olarak mükellefin 20.06.2025 tarihinde iade talebinde bulunması durumunda vergi dairesi tarafından nakden iade işlemlerinin 2025 yılında tamamlanmadığı ve 2026 yılında yapılması durumunda, yapılacak iade işlemlerinde dikkate alınması gereken tutar olarak, başvurunun yapıldığı 2025 yılında geçerli olan (inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılabilecek nakden iade tutarı olarak 340.000 TL, yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilecek tutar olarak 3.400.000 Türk Lirası) tutarların dikkate alınması gerekmektedir.

2.5. İade Talebinin Gelir/Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS) Üzerinden Yapılması ve Kontrol Raporunun Oluşturulması

99 Seri No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde belirtildiği üzere; elektronik ortamda beyanname gönderme zorunluluğu olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin iade taleplerini Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemini (GEKSİS) kullanmak suretiyle yapmaları gerekmektedir.

429 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile vergi kanunları gereği iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle nakden veya mahsuben talep edilecek iadelere ilişkin başvuru dilekçeleri, Dijital Vergi Dairesi (İnternet Vergi Dairesi) "Bilgi Girişi / İade Talep Dilekçeleri" bölümünden alınmaktadır. Standart iade talep dilekçeleri, Dijital Vergi Dairesi (İnternet Vergi Dairesi) şifresi kullanılmak suretiyle mükellefler veya mükelleflerce yetkilendirilecek serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir vasıtası ile elektronik ortamda gönderilebilir.

429 seri no.lu VUK Genel Tebliğindeki standart iade dilekçeleri uygulaması 252 seri no.lu Genel Tebliğine de işlenmiş bulunmaktadır. Buna göre;

Kesinti yoluyla ödenen vergilerden doğan gelir veya kurumlar vergisinin nakden veya mahsuben iadesine ilişkin talepler için Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talep Dilekçesi (1A),
Geçici vergiden doğan gelir veya kurumlar vergisinin nakden veya mahsuben iadesine ilişkin talepler için Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talep Dilekçesi (1B),
Fazla veya yersiz olarak ödenen gelir/kurumlar vergisinin nakden veya mahsuben iadesine ilişkin talepler için Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talep Dilekçesi (1C),

kullanılmaktadır. Gelir vergisinde kazançları ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlardan ibaret olup 0012 kodundan Dijital Vergi Dairesi (Hazır Beyan Sistemi) üzerinden beyanname veren mükellefler isterlerse GEKSİS girişi yaparak standart 1A-Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talep Dilekçesi verip iade talebinde bulunabilirler. Beyannamelerini elektronik ortamda gönderme zorunluluğu olmayan bu mükellefler iadelerini kâğıt ortamında vergi dairesine dilekçe vererek de talep edebilirler.

GEKSİS kontrol raporunun oluşabilmesi için iade talep eden mükellefler tarafından Dijital Vergi Dairesi (İnternet Vergi Dairesi) aracılığı ile bilgi girişi yapılmalıdır. Bu şekilde yapılan bilgi girişleri iade talep dilekçesi mahiyetinde değildir. İade taleplerini elektronik olarak yapmak zorunda olan mükellefler iade talep dilekçelerini de vermelidir. Standart Gelir/ Kurumlar Vergisi İade Talep Dilekçelerini (1A ve 1B) vermeyen ve bilgi girişi yapmayan mükelleflerin GEKSİS kontrol raporu oluşturulmayacaktır.

Mükelleflerin elektronik ortamda gönderecekleri bilgi ve belgeler esas alınarak iadelere yönelik kontrol ve analizler elektronik ortamda yapılacak olup Gelir İdaresince hazırlanan GEKSİS Kontrol Raporu iadeyi yapacak birime sunulacaktır. Mükellefler de oluşturulan GEKSİS Özet Raporuna Dijital Vergi Dairesi (İnternet Vergi Dairesi) aracılığıyla ulaşabileceklerdir. Diğer taraftan, elektronik ortamda gönderilemeyen diğer belge/liste/ tablolar eskiden olduğu gibi kâğıt ortamında dilekçe ekinde vergi dairesine verilecektir.

Mükellefler aynı standart dilekçe ile hem mahsuben hem de nakden iade talebinde bulunabilirler. Bu durumda mahsuben iadesi talep edilen tutar için mahsuben iadenin şartları, nakden iadesi talep edilen tutar için nakden iadenin şartları aranmayacaktır. Dilekçelere eklenmesi gereken belgeler elektronik olarak eklenir. Elektronik olarak verilmesi mümkün olmayanlar ise vergi dairesine evrak kayıt numarası/iade dosya numarası belirtilmek suretiyle teslim edilir.

İade taleplerini elektronik olarak yapmak zorunda olan mükelleflerin iade taleplerini elektronik olarak yapmamaları durumunda iade talepleri dikkate alınmayacaktır. Tebliğde yer verilen başvuru şartlarına uygun olmaması nedeniyle iade talebinin dikkate alınmaması, iade hakkını ortadan kaldırmadığı gibi gerekli şartların sağlanması halinde yeniden iade talebinde bulunulmasına da engel değildir.

2.6. Yıl İçinde Geçici Vergiden Mahsubu Yapılan Tevkifat Tutarının Durumu

Yıl içinde dönemler halinde hesaplanan geçici vergiden varsa o hesap dönemi ile ilgili olarak daha önce ödenmiş geçici vergi ve geçici vergiye tabi kazançlarla ilgili olarak tevkif edilmiş vergiler mahsup edilmekte, mahsuptan sonra kalan tutar o dönem için ödenmesi gereken geçici vergi olmaktadır.

Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin vergi bildirimi tablosunda yer alan geçici vergilere ilişkin satırda, beyannamenin ilgili olduğu geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi tutarı gösterilir. Yıllık beyannamenin vergi bildirimi tablosunun kesinti yoluyla ödenen vergiler satırında ise, o yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamı (geçici vergiden mahsubu yapılan tevkifat tutarları dahil) gösterilir.

Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, geçici vergiler tutarı ile yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin tamamı mahsup edilir, kalan tutar ise tevkif yoluyla kesilen vergilerin diğer vergi borçlarına mahsubu ve nakden iadesi kuralları çerçevesinde red ve iade edilir.

2.7. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsuben İadesine İlişkin Bazı Özelgeler

Tevkif yoluyla kesilen vergilerin nakden veya mahsuben iadesinde uygulamada tereddüt edilen bazı hususlar hakkında Gelir İdaresince verilen bazı özelgelerin özetleri (https://www.gib.gov.tr/ozelge-sistemi) aşağıda yer almaktadır.

Kurumlar vergisi mükellefi olan iş ortaklığına ait tevkif yoluyla kesilen vergilerin kurumlar vergisi beyannamesinden mahsubu sonunda kalan iade alacağının öncelikle ortaklığın muaccel hale gelmiş başka vergi borçlarına mahsup edilmesi, böyle bir borcun olmaması halinde her iki kurumun da muvafakatının alınması şartıyla ortaklığı oluşturan diğer şirketlerin vergi borçlarına mahsuben iade edilmesi mümkün bulunmaktadır. Söz konusu iade alacağının, iş ortaklığını oluşturan şirketlere bağlı olduğu gruba ait diğer şirketlerin vergi borçlarına mahsup edilmesi, bu alacağın nakden iade aşamasına gelmiş olması halinde ve belirtilen şartlarla mümkün bulunmaktadır. Diğer taraftan, söz konusu iade alacağının iş ortaklığının ortaklarının oluşturduğu diğer bir iş ortaklığının vergi borçlarına mahsup edilmesi 252 seri no.lu GVGT’de belirlenen şartlar çerçevesinde nakden iade edilebilir aşamaya gelmiş olması şartıyla mümkün bulunmaktadır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme" başlıklı 20. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde; "Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder..." hükmü yer almaktadır. Bu itibarla, şirketin tevkif yoluyla ödediği vergilerin kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergiden mahsubu sonucu kalan kısmının; şirketin diğer vergi borçlarına veya borçlarından müteselsilen sorumlu olduğu, Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesine göre devralınan şirketin vergi borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde, mahsup talebinin mahsuben iade esaslarına göre, ortağı olunan şirketlerin vergi borçlarına mahsup talep edilmesi halinde ise mahsup talebinin nakden iade esaslarına göre yerine getirilmesi gerekmektedir.
Gelir vergisi mükelleflerinin tevkif yoluyla kesilen iade alacağının, muaccel hale gelmiş vergi borcu bulunmaması ve 252 seri no.lu GVGT’de yer alan nakden iadeye ilişkin açıklamalar çerçevesinde, nakden iade edilebilir aşamaya gelmiş olması şartıyla %100 hissedarı olduğu şirketin vergi borçlarına mahsup edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Mükellefler istemeleri halinde ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için iade alacaklısı mükellefin vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde adi ortaklık ve kollektif şirketin hangi dönem borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir.
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının yalnızca diğer vergi borçlarına mahsubuna imkan tanınmış olup, tevkif yoluyla kesilen vergiden doğan iade alacağının SSK’ya olan sigorta prim borçlarına mahsubu mümkün değildir.
252 seri no.lu GVGT’de, tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının yalnızca diğer vergi borçlarına mahsubuna imkan tanınmış olup, vergi borcu niteliğinde bulunmayan idari para cezaları ile anılan tebliğde mahsubunun talep edilebileceğine dair herhangi bir açıklamaya yer verilmeyen sigorta prim borçlarına mahsubu mümkün bulunmamaktadır. Ancak, vergi borcu kapsamında değerlendirilen 492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre ödenmesi gereken harç borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde, iade talebinin mahsuben iade esaslarına göre yerine getirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsubundan sonra kalan kısmının, motorlu taşıtlar vergisi, emlak vergisi ve diğer vergi borçlarına 252 seri no.lu GVGT’de yapılan açıklamalar uyarınca mahsup edilmesi mümkündür. Ancak, üçüncü kişilerin motorlu taşıtlar vergisi, emlak vergisi ve diğer vergi borçlarına mahsubu, alacağın nakden iade edilebilir aşamaya gelmesi ve 252 seri no.lu GVGT’de belirtilen gerekli evrakları vergi dairesine ibraz edilmesi durumunda mümkün bulunmaktadır.

3. Sonuç

Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre mükelleflerden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler, 2024 yılına ilişkin olarak Mart/Nisan 2025 aylarında verilen yıllık beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilmekte ve kalan tutar ödenecek vergi olarak tahakkuk ettirilmekte olup yıl içinde kesilen vergilerin hesaplanan vergiden fazla olması durumunda ise bu tutar belli şartla çerçevesinde mükellefe mahsuben ve/veya nakden iade edilmektedir.

2025 yılında inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yapılabilecek nakden iade tutarı 340.000 Türk Lirası, yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca yapılabilecek nakden iade tutarı 3.400.000 Türk Lirası olarak belirlenmiş bulunmaktadır. 2024 yılı ve önceki yıllara ait olup henüz sonuçlandırılmamış tevkif yoluyla kesilen vergilerin iade talebinin 2025 yılında yapılması durumunda, 2025 yılında yapılacak nakden iade işlemlerinde, 2025 takvim yılı için belirlenen nakden iade hadlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme sürecinin tamamlanması sonrasında nakden ve/veya mahsuben iade süreci mükelleflerin bağlı olduğu vergi daireleri tarafından yapılmaktadır. Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin mahsuben/nakden iade talepleri ile ilgili olarak Genel Tebliğde belirtilen ve ibrazı istenen belgelerin gerçeği yansıtmaması halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde işlem yapılmaktadır.

*Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.

KAYNAKÇA

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 ve 121. Maddesi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15, 30, 34. Maddeleri
252 ve 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri
429 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
99 Seri No.lu Gelir Vergisi Sirküleri
https://www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi
https://www.gib.gov.tr/252-seri-nolu-gelir-vergisi-genel-tebliginde-yer-alan-ve-tevkif-yoluyla-kesilen-vergilerin-nakden-1
https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/yararli-bilgiler
https://intvrg.gib.gov.tr/GEKSIS_Kilavuz.pdf
gib.gov.tr/Rehber ve Broşürler

Makaleler

GELİR/KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBEN VE/VEYA NAKDEN İADESİ