OECD ANKARA ÇOK TARAFLI VERGİ MERKEZİNİN FONKSİYONU

24.11.2025

İmdat TÜRKAY/Gelir İdaresi Grup Başkanı

 

Özet: OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi 1993 yılında kurulmuş olup halen faaliyette bulunan diğer OECD Çok Taraflı Vergi Merkezleri ise Budapeşte, Çin, Seul, Meksiko ve Viyana’da bulunmaktadır. Merkezde düzenlenen seminerlerde uluslararası vergilendirme sistemleri ile ilgili olarak transfer fiyatlandırması, vergi anlaşmalarının uygulanması, bilgi değişimi, dijital ekonomi ile dijitalleşmenin güçlükleri ve fırsatları gibi konular işlenmektedir.

Anahtar kelimeler: OECD, OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi, vergi alanında bilgi değişimi, OECD üyesi olmayan ülkelere vergilendirme desteği.

 

• OECD'nin Kuruluş Felsefesi

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesi'ne dayanılarak, 1961'de kurulmuştur ve savaş yıkıntıları içindeki Avrupa'nın Marshall Planı çerçevesinde yeniden yapılandırılması amacıyla 1948 yılında kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü'nün (OEEC) yerini almıştır.

OECD'nin görevi, hükümetlere dayanıklı, kapsayıcı ve sürdürülebilir büyümeyi destekleyen politikalar konusunda tavsiyelerde bulunarak dünya çapında daha fazla refah sağlamaktır. OECD'nin 38 Üye ülkesi, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'dan Avrupa ve Asya-Pasifik'e kadar dünyanın dört bir yanına yayılmıştır.

Günümüzde 100'den fazla ülkeyle çalışan OECD, standartları, güvenilir istatistikleri ve analizleri, diyalog platformları ve politika reformuna verdiği destekle daha iyi yaşamlar için daha iyi politikalar oluşturulmasına yardımcı olan bir forum ve bilgi merkezidir. Kuruluş, kanıta dayalı analiz ve standartlar sunarak kamu politikalarını ve politika tartışmalarını bilgilendirir ve şekillendirir. Politika alanlarında ilerleme sağlamak için ülkeleri ve çeşitli paydaşları bir araya getirir ve eşit şartlar sağlamak için standartlar belirler (https://www.oecd.org/en/about/history.html).

Bu çalışmamızda Ankara’da 1993 yılından bu yana faaliyette bulunan Ankara OECD Çok Taraflı Vergi Merkezinden farkındalık sağlamak adına bahsetmek istiyorum. 1993 yılından bu yana faaliyette bulunan OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi’nde bugüne kadar başta Türk Cumhuriyetleri olmak üzere 175 değişik ülkeden 8.389 üst düzey vergi memuru seminerlere katılım sağlamıştır.

• Merkezin Kuruluş Amacı

Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin ve Sovyetler Birliği’nin dağılması ile ortaya çıkan Yeni Bağımsız Devletlerin piyasa ekonomisine geçiş sürecinde teknik bilgi yardımı sağlamak amacıyla OECD üyesi ülkelerin öncülüğünde, söz konusu ülkelerin üst düzey vergi memurlarına vergi alanında bilgi değişimi ortamı sağlamak üzere OECD bünyesinde vergi merkezleri kurulmuştur.

• Diğer OECD Çok Taraflı Vergi Merkezleri

Merkezlerin bir kısmı 1991 yılından itibaren kuruluş sırasına göre Budapeşte, Viyana ve Kopenhag’da faaliyete başlamışlardır. Daha sonra Türkiye’nin hem bir OECD üyesi ülke olması hem de söz konusu ülkelerle tarihsel bağları bulunması nedeniyle özellikle Orta Asya ve Kafkas Ülkelerine yönelik eğitim verecek bir merkezin Ankara’da kurulmasının ideal bir seçim olacağı düşünülerek 1993 yılında Ankara OECD Çok Taraflı Vergi Merkezi kurulmuştur. Halen faaliyette bulunan diğer OECD Çok Taraflı Vergi Merkezleri ise Budapeşte, Çin, Seul, Meksiko ve Viyana’dadır.

• Türkiye Cumhuriyeti ile OECD arasında imzalanan “Mutabakat Muhtırası”

OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi, OECD ile T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın ortaklaşa düzenlediği bir protokol çerçevesinde TİKA ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ev sahipliğinde kurulmuş olup, Çok Taraflı Vergi Programları uygulanması faaliyetleri Türkiye Cumhuriyeti ile OECD arasında imzalanan “Mutabakat Muhtırası” ile sağlanmaktadır.

• OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezinin Bütçesi

OECD Çok Taraflı Vergi Merkezlerinin harcamaları, OECD üyesi ülkelerce sağlanan gönüllü nakdi ve ayni katkılardan oluşturulan bir bütçeden karşılanmaktadır. OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezinin harcamaları bu bütçeden ayrılan paylar ve Gelir İdaresi Başkanlığının ayni yardımları ile karşılanmaktadır.

• OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezindeki Seminerlere Katılan Ülkeler

1993 yılından beri faaliyette bulunan OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi’nde bugüne kadar başta Türk Cumhuriyetleri olmak üzere 175 farklı ülkeden 8.389 (5.562 yüz yüze, 2.677 online ve 150 hibrit) üst düzey vergi memuru seminerlere katılmıştır.

Ankara’daki merkez en çok seminer düzenleyen merkezlerden birisidir. OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezindeki seminerlere katılımcı gönderen ülkeler alfabetik sıraya göre aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Afganistan	Almanya	Amerika Birleşik Devletleri	Andorra	Angola
Angolya	Arjantin	Arnavutluk	Aruba	Avustralya
Avusturya	Azerbaycan	Bahamalar	Bahreyn	Bangladeş
Barbados	Belçika	Belize	Benin	Beyaz Rusya
Birleşik Arap Emirlikleri	Bolivya	Bosna-Hersek	Botsvana	Brezilya
Britanya Virgin Adaları	Brunei	Bulgaristan	Burkina Faso	Burundi
Cayman Adaları	Cebelitarık	Cezayir	Cibuti	Cook Adaları
Curaçoa	Çad	Çekya	Çin Halk Cumhuriyeti	Danimarka
Dominik Cumhuriyeti	Dominika	Ekvator	El Salvador	Endonezya
Ermenistan	Estonya	Eswatini	Fas	Fiji
Fildişi Sahili	Filipinler	Filistin	Finlandiya	Fransa
Gabon	Gana	Gine-Bissau	Grenada	Guatemala
Guernsey	Güney Afrika Cumhuriyeti	Güney Sudan	Gürcistan	Haiti
Hırvatistan	Hindistan	Hollanda	Hollanda Antilleri	Honduras
Irak	İngiltere	İrlanda	İran İslam Cumhuriyeti	İspanya
İsrail	İsveç	İsviçre	İtalya	İzlanda
Jamaika	Japonya	Jersey	Kamboçya	Kamerun
Kanada	Karadağ	Karayipler	Katar	Kazakistan
Kenya	Kıbrıs	Kırgızistan	Kolombiya	Kongo
Kore	Kosova	Kosta-Rica	Kuveyt	Kuzey Makedonya
Lesotho	Letonya	Libya	Lihtenştayn	Litvanya
Lübnan	Lüksemburg	Macaristan	Madagaskar	Malawi
Maldivler	Malezya	Mali	Malta	Man Adaları
Marşal Adaları	Mauritius	Meksika	Mısır	Moğolistan
Moldova	Monako	Myanmar	Namibya	Nauru
Nepal	Nijerya	Norveç	Özbekistan	Pakistan
Panama	Papua Yeni Gine	Paraguay	Peru	Polonya
Portekiz	Romanya	Ruanda	Rusya Federasyonu	Saint Kitts ve Nevis
Saint Lucia	Samoa	San Marino	Senegal	Seyşeller
Sırbistan	Sierra Leone	Singapur	Slovak Cumhuriyeti	Slovenya
Sri Lanka	Suudi Arabistan	Şili	Tacikistan	Tanzanya
Tayland	Tayvan	Togo	Trinidad and Tobago	Tunus
Turk ve Caicos Adaları	Türkmenistan	Uganda	Ukrayna	Umman
Uruguay	Ürdün	Venezuela	Vietnam	Virgin Adaları
Yeni Zelanda	Yeşil Burun Adaları	Yunanistan	Zambiya	Zimbabve

Türk Gelir İdaresi Başkanlığı uzmanları da Ankara’da düzenlenen bu seminerlere kendi uzmanlık konularındaki bilgilerini paylaşmak amacıyla katılım sağlamaktadırlar.

• Seminerlerde Uluslararası Vergilendirme Sistemleri Üzerine Konular İşlenmektedir

Seminerlerde uluslararası vergilendirme sistemleri ile ilgili; çokuluslu şirketlerin denetimi, transfer fiyatlandırması, vergi anlaşmalarının uygulanması, bilgi değişimi ve banka gizliliği ile uluslararası vergi kaçakçılığı ve vergiden kaçınma gibi konular işlenmektedir.

Seminerler, OECD üyesi ülkelere mensup uluslararası vergilendirme prensipleri alanında deneyimli uzmanlar ve üst düzey bürokratlar tarafından verilmektedir. Bu grup içinde yer alan Türk Gelir İdaresi Başkanlığı bürokratları da Ankara ve diğer Merkezlerde seminer vermektedir.

Ankara Merkezi en çok seminer düzenleyen merkezlerden birisidir. OECD, 1997 yılında Orta Asya’ya ilave olarak Orta Avrupa üst düzey bürokratlarının eğitimlerinin çeşitli destek seminerlerle Ankara’da yapılmasını kararlaştırmıştır. Daha sonra bu gruba Afrika Ülkeleri de dahil edilmiştir.

• Seminerlerde OECD Üyesi Olmayan Ülkeler, Vergilendirme Uygulamalarına Uyum Sağlamaları İçin Teşvik Edilmektedir

OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezinde yapılan vergilendirmeyle ilgili bu tür seminerler OECD üyesi olmayan ülkelerin, uluslararası ticaret ve yatırımın geliştirilmesine yönelik ekonomik büyümeyi teşvik eden vergilendirme uygulamalarına uyum sağlamaları yönünde teşvikine katkı sağlamaktadır.

OECD’nin üye olmayan ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi çalışmaları kapsamındaki bu çabaları, bu ülkelerin uluslararası uygulamalara dahil edilmesini ve OECD’ye üye olan ve olmayan ülkeler arasında diyalogun geliştirilmesini amaçlamaktadır. OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi, 25 Mart Mahallesi, İstiklal Caddesi, No:7 Yenimahalle/ANKARA adresinde faaliyet göstermektedir.

Sonuç

Günümüzde, OECD ve FTA (OECD Vergi İdareleri Forumu) üyesi ülkelerdeki gelir idarelerinin gelişimine baktığımızda; mükellef haklarına saygılı, anayasal vergilendirme ilkelerini hayata geçirmeyi hedefleyen, yargı kararlarına uyumlu, etkin, farklı uygulamalara yer vermeyen, tüm vergisel süreçleri dijital ortama taşımak suretiyle fiziki binalarda hizmet vermeyi ortadan kaldırmaya yönelik bir süreç içinde oldukları görülmektedir. 

*Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.

Kaynak:

1. https://www.gib.gov.tr/iletisim/oecd-ankara-cok-tarafli-vergi-merkezi/tarihce
2. https://www.oecd.org/en/about/history.html