Rekabet Kurumu’nun 05.02.2009 tarih ve 27142 sayılı Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem Ve Kararlar İle Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik’i (“Eski Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmış; yerine 27.12.2024 tarih ve 32765 sayılı aynı isimli yönetmelik (“Yeni Yönetmelik”) Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yayımlanan Yeni Yönetmelik’te tanımlar, idari para cezasının belirlenmesine ilişkin ilkeler, temel ceza oranı, ağırlaştırıcı unsurlar, hafifletici unsurlar ve yöneticilere ve çalışanlara verilecek para cezası başlıkları yeniden düzenlenmiştir.
“Tanımlar” başlığı altında “Aktif İşbirliği", "Diğer İhlal" ve "Kartel" tanımlarına yer verilmemiş; bunların yerine "Belirleyici Etki", "Teşebbüs", "Teşebbüs Birliği", "Uzlaşma Yönetmeliği" tanımlarına yer verilmiştir. Bu başlık altındaki "Yıllık Gayri Safi Gelir" tanımı ise genişletilmiştir.
"İdari Para Cezasının Belirlenmesine İlişkin İlkeler" başlıklı 4.maddesinde ise tek ve devam eden anlaşmaları nitelemek için kullanılan "piyasa, kronolojik ve kronolojik süreç" ifadelerinden arındırılarak temel para cezasının her bir ihlal için ayrı ayrı belirleneceği belirtilmiştir. Ayrıca aynı başlık altında Eski Yönetmelik’ten farklı olarak önce ağırlaştırıcı sebeplerin uygulanacağı sonra hafifletici sebeplerin uygulanacağı açıkça düzenlenmiştir.
Yeni Yönetmelik’te 5.madde kapsamında temel ceza oranı belirlenirken Eski Yönetmelik’ten farklı olarak “kartel ve diğer ihlaller” tanımlarına yer verilmemiştir. Dolayısıyla temel para cezası belirlenirken kartel ve diğer ihlaller ayrımına gidilmemiş; “temel ceza oranının başlangıç ceza oranına, koşulları bulunuyorsa, ihlalin süresi nedeniyle artırım yapılarak tespit edileceği” şeklinde düzenlenmiştir. İhlal sürelerinin ceza artırımına etkisi bakımından ise “Bir yıldan uzun, beş yıldan kısa süren ihlallerde yarısı oranında, Beş yıldan uzun süren ihlallerde bir katı oranında, arttırılır” şeklinde olan madde alt kırılımlarıyla ele alınmıştır. Bu doğrultuda bir yıldan uzun, iki yıldan kısa süren ihlallerde beşte biri oranında; iki yıldan uzun, üç yıldan kısa süren ihlallerde beşte ikisi oranında; üç yıldan uzun, dört yıldan kısa süren ihlallerde beşte üçü oranında; dört yıldan uzun, beş yıldan kısa süren ihlallerde beşte dördü oranında; beş yıldan uzun süren ihlallerde temel ceza oranının artırımının bir katı oranında olacağı belirlenmiştir.
Ağırlaştırıcı Unsurlar başlıklı 6.madde bakımından ise ihlalin tekerrürü halinde temel ceza oranının bir katına kadar artırılacağı hükmü aynı kalmış; buna ek olarak 4. ve 6. madde ihlallerinin tekerrüre esas alınacağı açıkça hükme bağlanmıştır. Bununla birlikte Eski Yönetmelik’ten farklı olarak “kartele” devam edilmesi ifadesi "ihlale" devam edilmesi şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca ihlalde belirleyici etkinin bulunması ile Uzlaşma Yönetmeliğinin 12. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan gizlilik yükümlülüğünün ihlal edilmesi halinde temel ceza oranı bir katına kadar artırılabileceği belirtilmiştir. Son olarak aynı başlık altında "Birinci ve ikinci fıkralarda sayılan ağırlaştırıcı unsurların birlikte bulunması halinde, her bir fıkra kapsamında belirlenen artırım oranı toplanarak temel ceza oranına uygulanır." ifadesiyle ağırlaştırıcı unsurların birlikte varlığı halinde artırım oranlarının toplanacağı belirtilmiştir.
Hafifletici Unsurlar başlıklı 7.maddede ise “incelemeye yardımcı olunması” şeklindeki ifade detaylandırılmıştır. Bununla birlikte kamu kurumlarının teşviki, gönüllü tazminat ödenmesi, diğer ihlallere son verilmesi koşulları metinden çıkarılmış; bunların yerine, ihlale katılımın sınırlı olması, idari para cezasına esas alınan yıllık gayri safi gelirler içinde yurt dışı satış gelirlerinin bulunması hallerinin teşebbüslerce ispatlanması kaydıyla takdiri indirim sebebi olarak ele alınmıştır. Aktif İşbirliği'ne ilişkin indirim sebeplerine ise yer verilmemiştir.
Yöneticilere ve çalışanlara verilecek idari para cezası başlıklı 8.madde kapsamında da kartel ve diğer ihlal ayrımı yapılmamıştır. Bu doğrultuda 8. madde “Teşebbüs veya teşebbüs birliklerine işbu Yönetmelik kapsamında idari para cezası verilmesi halinde, ihlalde belirleyici etkisi saptanan teşebbüs veya teşebbüs birliği yöneticilerine ya da çalışanlarına teşebbüs veya teşebbüs birliğine verilen cezanın yüzde beşine kadar idari para cezası verilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Yine bu başlık altında da Aktif İşbirliği’ne yönelik ifadelere yer verilmemiştir.
(Resmi Gazete – 27.12.2024, 32765)
NAZALI VERGI & HUKUK