10 SORUDA GÜMRÜKTE TELAFİ EDİVİ VERGİ (TEV) UYGULAMASI

Fatih UZUN 10.02.2017

1- Telafi Edici Vergi nedir?

Telafi edici vergi, üçüncü ülke menşeli bir eşyanın Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithal edildikten sonra üretim sürecini müteakip ihraç ürünü olarak ATR Dolaşım Belgesi eşliğinde AB üyesi ülkelere, menşe ispat belgeleri eşliğinde AB üyesi ülkelere, Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığımız ülkelere, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna veya Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonuna taraf olan ülkelere ihraç edilmesi halinde, ithal edilen eşya ile ilgili ihracat sırasında beyan usulüne tabi olarak ödenen vergidir.

2- Telafi Edici Vergiyi gümrük idaresi mi yoksa yükümlüler mi hesaplayacaktır?

Herşeyden önce telafi edici beyan usulüne tabi olarak gümrük idaresine bildirilen bir mahiyet taşıdığından işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan vergiye konu  üçüncü ülke menşeli eşyanın tespitinde firma beyanı esas alınmaktadır. Bu kapsamda telafi edici verginin yükümlüler tarafından 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği eki EK-8’de yer alan Telafi Edici Vergi tablosuna uygun olarak TEV’in ana parasının ilgili firmalarca hesaplanması ve gümrük idaresine beyan edilmesi gerekmektedir.

3- Telafi Edici Vergi uygulamasından müstesna kılınan herhangi bir durum veya eşya türü var mıdır?

Avrupa Topluluğuna üye ülkelere ihraç edilen her türlü harp araç, gereç, teçhizat, makine, cihaz ve sistemleri ile bunların yapım, bakım ve onarımlarında kullanılacak yedek parçalar için, bu ürünlerin elde edilmesinde üçüncü ülke menşeli eşya kullanılmış olsa bile telafi edici vergi tahsilatı yapılmaz.

Ayrica dahilde işleme izin belgesi kapsamında ülkemizde doğmuş ve büyütülmüş canlı hayvanlar ile avlanma ve balıkçılık faaliyetlerinden elde edilen ürünler ve bunlardan elde edilen ürünlerin menşe ispat belgeleri eşliğinde, AT’ye üye ülkeler ve/veya STA imzalanmış bir ülkeye ihracatında; bu ürünlerin elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli eşyaya ilişkin verginin tahsilatı aranmaz.

4- Telafi Edici Verginin hangi aşamada ve hangi tarihteki kur oranı dikkate alınarak hesaplanıp ödenmesi gerekmektedir?

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 194. maddesine göre, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında üçüncü ülkelerden ithal edilen serbest dolaşıma girmemiş eşyanın işlenmesi sonucu elde edilen ürünlerin Avrupa Birliği'ne üye ülkelere ihraç edilmesi nedeniyle doğacak gümrük yükümlülüğü eşyanın ihracına ilişkin beyannamenin tescil tarihinde başlayacak ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya ilişkin ithalat vergileri, ihracata ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına göre hesaplanacaktır.

Bu doğrultuda telafi edici vergi uygulamasında yükümlülerin verginin hesaplanmasında dikkate alacakları vergi oranı ve vergilendirme unsurları, üçüncü ülke menşeli girdinin ithal edildiği tarihteki vergi oranı ve kur haddi değil, işlem görmüş ürünün ihraç edildiği tarihteki vergi oranı ve kur haddidir.

5- Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) taahhüt hesabının kapatılması anlamında Telafi Edici Verginin önemi nedir?

DİİB kapsamında ihracatı gerçekleştirilen bir eşyaya ilişkin TEV doğması halinde; İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği eki ek-8’de yer alan TEV Tablosu’nun, ilgili DİİB’in taahhüt hesabının kapatılması için yapılacak müracaat sırasında, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte firma tarafından ilgili ihracatçı birlikleri genel sekreterliğine ibraz edilmesi şarttır.

6- Telafi Edici Verginin yükümlülerce ihracata ilişkin her bir gümrük beyannamesi için ayrı ayrı mı hesaplanması gerekir? Yoksa tek bir dahilde işleme izin belgesinin tamamı için global nitelikte tek bir telafi edici vergi hesaplaması yapılması ve bu şekilde beyan edilmesi mümkün müdür?

Telafi Edici Vergi, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihinde doğmakta olup, telafi edici verginin, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru ve bu tarihte İthalat Rejimi’nde belirtilen gümrük vergisi ve varsa toplu konut fonu dikkate alınarak, her bir ihracata ilişkin gümrük beyannamesi bazında hesaplanması nedeniyle, telafi edici vergi hesaplamalarının global olarak dahilde işleme izin belgesi bütününe yönelik yapılması ve beyan edilmesi mümkün değildir.

7- Telafi Edici Verginin ödenmemiş olduğunun dahilde işleme izin belgesi taahhüt hesabının kapatılması anlaşılması durumunda yükümlülerin faiz ödemesi gerekir mi?

Telafi Edici Vergi’nin ödenmemiş olduğunun belge taahhüt hesabının kapatılması aşamasında anlaşılması durumunda, ödenecek olan TEV için 4458 sayılı Gümrük Kanununun 194.maddesine göre gümrük yükümlülüğünün başladığı tarih olan eşyanın ihracına ilişkin gümrük beyannamesinin gümrük idaresince tescil edildiği tarihin esas alınarak faiz tahakkukunun yapılması gerekmektedir. Faiz hesaplamasını ilgili gümrük idaresi yapacaktır.

8- Dahilde İşleme izin Belgesi kapsamındaki işlem görmüş ürünlerin ihracatında, işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli ambalaj malzemesi, işletme malzemesi ithalatında ve ayrıca ithalatın bedelsiz ithalat olarak gerçekleştiği durumlarda telafi edici vergi ödenmesi gerekir mi?

Armonize Sistemin 5 sayılı Genel Kuralı çerçevesinde ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dahi ediliyorsa menşenin tespiti açısından da dahil edileceği belirtilmektedir. Türk Gümrük Tarife Cetveli'nin tarifenin yorumu ile ilgili genel kurallarında ise, içindeki eşya ile sunulan ambalaj malzemeleri ve ambalaj mahfazaları bu eşyanın ambalajında normal olarak kullanılan türden ambalaj maddeleri olmaları şartıyla beraber sınıflandırılacağı hükmedilmektedir. Dolayısıyla; içindeki eşyayla birlikte sunulan ve bu eşyanın ambalajında normal olarak kullanılan türden ambalaj malzemeleri olması şartıyla, nihai ürünün imalatında kullanılan üçüncü ülke menşeli ambalaj malzemeleri için telafi edici vergi ödenmesi gerekmektedir.

Dahilde İşleme Rejimi kapsamından bedelsiz ithalat yoluyla ithal edilen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanarak imal edilen ürünün, ithal edildiği ülkeden farklı bir ülkeye çapraz kümülasyon uygulanmaksızın tercihli olarak ihraç edilmesi durumunda her ne kadar bedeli ithalat esnasında ödenmemiş olsa dahi, Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik’in “Gümrük Vergilerinin Geri İadesinin veya Muafiyetinin Uygulanmasının Yasaklanması’na ilişkin 15’inci maddede belirtilen üçüncü ülke menşeli ürün niteliği taşıyacağından telafi edici vergi ödenmesi gerekmektedir.

9- Telafi Edici Vergi ithalat vergisi mi yoksa bir ihracat vergisi midir? İthal girdi kıymetinin düşük gösterilmesi nedeniyle eksik ödenen telafi edici vergi için 4458 sayılı Gümrük Kanunu 234. Maddesi uyarınca üç kat ceza uygulanması mümkün müdür?

Telafi Edici Vergi her ne kadar işlem görmüş ürünün ihracı sırasında ödense de bir ihracat vergisi değildir. Telafi Edici Vergi işlem görmüş ürünün bünyesindeki üçüncü ülke menşeli eşyanın ihracat sırasında serbest dolaşım statüsüne imkan sağlayan bir vergidir. Bu nedenle ihracat sırasında işlem görmüş ürün bünyesinde yer alan ithal girdi kıymetinin düşük gösterilmesi suretiyle eksik TEV ödenmesi durumunda 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234/1-b maddesi üç kat ceza uygulanması mümkündür.

10- Yükümlüler Telafi Edici Vergi ve cezaları için gümrük idaresine uzlaşma talebinde bulunabilir mi?

Yükümlüler Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği’nin 5. maddesi hükmü gereği aynı Yönetmeliğin 1’nolu yer alan gümrük vergileri ile 2’nolu ekinde yer alan para cezaları alacakları için uzlaşma talep edebilirler. Telafi Edici Vergi de bu Yönetmeliğin 1 no’lu ekinde gümrük vergileri arasında sayıldığından, yükümlülerin telafi edici vergi ve buna bağlı para cezaları için gümrük idaresinden uzlaşma talep etmeleri mümkündür.

*Bu makale 31.12.2014 tarihli Maliye Postası dergisinde yayımlanmıştır.

İşbu yazı hakkında ek bilgi gerektiğinde aşağıdaki kişilerle irtibata irtibata geçmenizi rica ederiz.

Ersin Nazalı Yönetici Ortak, Avukat, YMM

Fatih Uzun Ortak, Gümrük Müşaviri

Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.