Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 22.03.2021 tarihli ve Türkiye-Moğolistan Sosyal Güvenlik Anlaşması konulu 2021/07 sayılı Genelge yayımlanmıştır.
Anlaşma; Genel Hükümler, Uygulanacak Mevzuata İlişkin Hükümler, Özel Hükümler, Çeşitli
Hükümler ile Geçici ve Son Hükümler olmak üzere 5 bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde; Anlaşmanın mevzuatsal ve kişisel kapsamı, Akit Taraf vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu, sosyal güvenlik alanındaki hakların diğer Akit Tarafta da kullanılabileceğine ilişkin hükümler,
İkinci bölümde; çalışanlar, geçici görevliler, uluslararası taşımacılık personeli ve gemi adamları
ile diplomatik temsilcilik görevlilerinin hangi Akit Tarafın sosyal güvenlik mevzuatına tabi tutulacağına ve geçici görev süresinin azami sınırlarına ilişkin hükümler,
Üçüncü bölümde; iş kazası ve meslek hastalığı, geçici iş göremezlik ve analık ödenekleri, cenaze yardımı ile yaşlılık, malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler,
Dördüncü bölümde, Anlaşmanın uygulanmasına ilişkin çeşitli hükümler,
Beşinci bölümde ise Anlaşmanın yürürlüğe girmesi ve yürürlükte kalma süresi ile Anlaşma öncesi ve sonrası haklara ilişkin hükümler,
yer almaktadır.
Anlaşmanın Uygulama Alanı
Anlaşmanın kişisel kapsamında Türkiye bakımından; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi statüsünde sigortalı olan Türk vatandaşları yer almaktadır.
Anlaşma; Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında hizmet akdine tabi olarak çalışanlar için malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortasını,
Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında hizmet akdine tabi olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortasını,
Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında devlet memurları ve diğer kamu görevlileri için malullük, yaşlılık, ölüm sigortasını,
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıkları Anlaşma kapsamında olup Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olanlar için uygulanan Anlaşma hükümleri bunlar hakkında da uygulanacaktır. Bu kişiler hakkında Moğolistan yetkili kurumları ile yapılacak yazışmalara Kurum aracılık yapacaktır. Ancak talep formülerlerinin düzenlenerek Kuruma intikal ettirilmesi ile ilgili işlemler, ilgili sandık tarafından gerçekleştirilecektir.
Anlaşma kapsamında yapılan tüm işlemlere konu sigortalı ve hak sahiplerinin Türk vatandaşı olup olmadığı Kimlik Paylaşım Sistemi'nden kontrol edilecektir.
Anlaşmanın Uygulanması ve Formülerler
Anlaşma, Türkçe, Moğolca ve İngilizce dillerinde hazırlanmış olup her üç dilde aynı ölçüde geçerlidir. Yorum farklılıklarında İngilizce metin dikkate alınacaktır. Kurumumuz ile Moğolistan yetkili kurumu arasında yapılacak yazışmalarda, Anlaşmanın 23 üncü maddesi uyarınca Akit Tarafların resmi dilleri ile İngilizce dili kullanılabilecektir.
Anlaşmanın uygulanmasında kullanılmak üzere, İdari Anlaşmanın 4 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasına istinaden TR/MN ve MN/TR rumuzlarıyla Türkçe ve İngilizce, Moğolca ve İngilizce olmak üzere 13 adet formüler ihdas edilmiştir. Kurumca düzenlenecek formülerlerin rumuzunda "TR/MN", Moğolistan yetkili kurumlarınca düzenlenecek olan formülerlerin rumuzunda ise "MN/TR" ibaresi yer alacaktır.
Uygulanacak Mevzuatın Belirlenmesi
İkili sosyal güvenlik anlaşmalarının temel ilkelerinden biri de çalışılan ülke mevzuatına tabi olunmasıdır. Anlaşmanın 7 ila 11 inci maddelerinde bu kurala istisna olarak geçici görevle diğer Akit Tarafa gönderilenlerin, uluslararası taşımacılık işletmeleri personelinin, gemi mürettebatı ve gemide çalışanların, diplomatik misyonlarda ve konsolosluklarda çalışan diplomatlar ile buralarda çalışan diğer kişilerin hangi Akit Tarafın mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Anlaşmanın 12 nci maddesinde ise 7 ila 11 inci maddelerdeki hükümlere istisna getirilebileceği öngörülmüştür.
Genelgenin tam metnine BURADAN ulaşabilirsiniz.
|
Ersin Nazalı Yönetici Ortak, Avukat, YMM enazali@nazali.av.tr |
Çağdaş Güren Yönetici Ortak, Sosyal Güvenlik Müşaviri cguren@nazali.av.tr |