BANKALARIN YEŞİL VARLIK ORANI HESAPLAMASI HAKKINDA TEBLİĞ İLE İLGİLİ DUYURU

11.04.2025

 

11.04.2025 tarih ve 32867 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bankaların Yeşil Varlık Oranı Hesaplaması Hakkında Tebliğ” (“Tebliğ”) bankaların çevresel olarak sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkılarının ölçülmesi ve izlenmesine yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Bir süredir yeşil varlık oranı hesaplamasına ilişkin hazırlık faaliyetleri devam eden ilgili mevzuata dair ilk taslak çalışması öncesinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından "Yeşil Varlık Oranı Hakkında Tebliğ Taslağı" (“Taslak Tebliğ”) 27 Eylül 2023 tarihinde kamuoyunun görüşüne sunulmuştu. Aynı zamanda, ilgili mevzuatın uygulanmasında tamamlayıcı niteliğe haiz "İklimle Bağlantılı Finansal Risklerin Bankalarca Etkin Yönetimine İlişkin Rehber Taslağı" da aynı tarihte kamuoyunun değerlendirmesine açılmıştı.

Tebliğ ile Taslak Tebliğ karşılaştırıldığında, bazı kavramsal ve yapısal farkların ve düzenlemeye yönelik önemli tamamlamaların öne çıktığı görülmektedir:

Yasal Altyapı ve Tanımların Netleştirilmiştir:

• Her iki metin de 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 43 ve 93. maddelerine dayandırılmıştır. Ancak yürürlüğe giren Tebliğ, “bağımsız doğrulayıcı taraf”, “brüt tutar”, “asgari sosyal güvenlik standartları” gibi uygulamaya dönük tanımları daha açık ve denetime elverişli şekilde detaylandırmıştır.
• Taslakta yer alan “yeşile boyama (greenwashing)” tanımı yürürlüğe giren tebliğ metninde yer almamaktadır.

Teknik Tarama ve Belgelendirme Mekanizması Ayrıntılandırılmıştır:

• Taslakta teknik tarama kriterleri Ek-1 ile tanımlanırken, Tebliğ'de bu kriterlerin doğrudan Kurum tarafından belirleneceği ve ayrıca ilgili kamu kurumlarının belirleyeceği kriterlerin de Kurulca uygulanabileceği belirtilmiştir (Tebliğ Madde 6/2-3).
• Tebliğ ile bankalara; emisyon raporu, fizibilite raporu, enerji verimliliği etüdü, sertifikalar veya harcama belgeleri ile uyumluluk tevsiki yapma yükümlülüğü getirilmiştir. Bu unsur taslakta genel ifadelerle geçerken, yürürlükteki metinde ayrıntılandırılmıştır (Tebliğ Madde 6/3).

Raporlama Başlangıç Tarihi Belirlenmiştir:

• Taslak Tebliğ’de raporlama yükümlülüğü için yalnızca “ileri bir tarih” öngörülürken, Tebliğ’de 30 Haziran 2025 tarihi açık biçimde belirtilmiştir.
• Kurulun, banka bazlı farklılaştırma, alt sınır belirleme ve yeni performans göstergeleri tanımlama gibi yetkileri hem Taslak’ta hem Tebliğ’de yer almakla birlikte, Tebliğ bu yetkileri daha somut biçimde düzenlemektedir (Tebliğ Madde 13).

Kullanım Yeri Tespit Edilemeyen Kredilerin Uyumlu Varlık Sayılma Şartı Düzenlenmiştir:

Tebliğ, kullanım amacı belirsiz işletme sermayesi kredileri gibi gri alanda kalan varlıklara yönelik yeni bir hüküm içermekte; bu tür kredilerin belirli şartlarla “uyumlu varlık” sayılabileceğini düzenlemektedir. Bu hüküm önceki Taslak metinde yer almamaktadır.

Çevresel Hedeflerdeki Kapsam Farkı Belirlenmiştir:

Taslak Tebliğ’de iklim değişikliğini azaltma ve iklim değişikliğine uyum çevresel hedefleri başlangıçta esas alınırken, Tebliğ’de yalnızca “iklim değişikliğini azaltma” hedefi esas çevresel hedef olarak belirlenmiş diğer hedeflerin kapsama alınması Kurul’un takdirine bırakılmıştır. Söz konusu tebliğ ile, yeşil varlık oranı ve diğer anahtar performans göstergelerine ilişkin kapsamlı bir çerçeve oluşturulmuştur. Bankaların çevresel sürdürülebilirliğe yönelik katkılarını şeffaf ve ölçülebilir şekilde değerlendirmeye imkân tanıyan yeşil varlık oranı, belirli çevresel hedeflere önemli ölçüde katkı sağlayan, çevreye zarar vermeyen ve asgari sosyal güvenlik standartlarını karşılayan finansal varlıkların, ilgili toplam varlıklar içerisindeki oranı olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda bankaların, uyumlu varlıkların tespiti, belgelendirilmesi, izlenmesi ve raporlanmasına yönelik süreçlerini tesis etmeleri ve BDDK’ye düzenli bildirimde bulunmaları gerekmektedir. BDDK, raporlama yükümlülüklerini banka türü ve büyüklüğüne göre farklılaştırma; yeşil varlık oranı dışında ek performans göstergeleri belirleme; ayrıca belirli alt sınırlar ve hedefler tanımlayarak uyumsuzluk hâlinde gerekli tedbirleri alma yetkisine sahiptir. Bu yetkisi kapsamında taslak rehberin de BDDK tarafından yayımlanan tebliğe göre güncellenmesi beklenmektedir.

Söz konusu raporlama yükümlülüğü 30 Haziran 2025 tarihi itibarıyla başlayacak olup, Tebliğ hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 

NAZALI VERGI & HUKUK

info@nazali.com

Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.