Covid-19 virüsünün Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de yayılması ve artarak devam etmesi sebebiyle, Türk futbol ligleri süresiz bir şekilde ertelenmiştir. Liglerin ne zaman tekrardan başlayacağı ve erteleme süreci ve sonrasında futbolcu sözleşmelerinin ve kendilerine yapılacak olan ödemelerin ne olacağı, liglerin devam etmeme durumunda futbolcu sözleşmelerinin feshedilip edilemeyeceği ve FIFA’nın bu hususlar hakkında ne yönde bir karar alacağı herkes tarafından merak edilen konuların başında gelmektedir. Her ne kadar kesin bir hüküm vermeye elverişli ortam bulunmasa da, merak edilen tüm soruları oluşabilecek muhtemel senaryolarla birlikte sizler için cevaplandırdık.
1. Ertelenen Futbol Ligleri Devam Edecek Mi?
Türkiye Futbol Federasyonu’nun 19 Mart tarihinde aldığı karar ile ülkemizde bulunan tüm lig müsabakaları bir süreliğine ertelendi. Ancak, lig müsabakalarının ne zaman yeniden başlayacağı hususunda bir açıklama yapılmadı. Corona virüs vakalarının artarak devam etmesi halinde, ertelenen liglerin yeniden başlayamaması durumu ortaya çıkabilir. Bu durumda konuşulan üç ihtimal göze çarpmaktadır; playoff sistemine geçilmesi, liglerin tescil veya iptal edilmesi.
Liglerde playoff sistemine geçilmesi ve şampiyonluk ve düşme grubu belirlenerek, playoff müsabakalarının hızlıca oynatılarak liglerin bir aylık süre içerisinde tamamlanması mümkün olabilir. Bu sistem ertelenen liglerin kaldığı yerden devam edememesi durumunda, başvurulması en muhtemel seçenek olacaktır. Bu sistem önceden ülkemizde denendiği gibi, İtalya ve İngiltere gibi birçok ülkede de de bir süreliğine denenmiştir.
Playoff sisteminden sonraki her iki seçenek te lig müsabakalarının ağustos veya eylül ayına kadar oynatılamaması durumunda gerçekleşecektir. Liglerin tescil edilmesi; liglerin şuanki puan durumu esas alınarak tescil edilmesi, bir diğer ifadeyle şuanki puan durumuna göre şampiyon ve küme düşen takımların belirlenmesidir. Bir diğer ihtimal olan liglerin iptal edilmesinde ise bu sene ligler hiç oynanmamış gibi sayılacak ve şampiyon ile düşen takımlar belirlenmeyecektir. Her iki ihtimalden birinin gerçekleşmesi durumunda, birçok tartışmanın ortaya çıkacağı aşikardır. Bunlardan birinin uygulanması için uzun süreliğine futbol oynamaya elverişli ortamın bulunmaması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen ihtimallerden hangisinin gerçekleşeceğini belirleyecek olan tek yetkili mercii Türkiye Futbol Federasyonu’dur. FIFA’nın kendisine bağlı federasyon ve liglere ilişkin tavsiye kararını açıklaması beklenmektedir. FIFA’nın şuan kararını açıklayamamasının nedeni ise virüs vakalarının ne yönde seyredeceğinin bilinmemesidir. Tek bilinen konu; FIFA’nın kendisine bağlı federasyonların farklı kararlar vermesini istememesidir, çünkü her federasyonun kendi içinde farklı karar alıp ligleri farklı tarihlerde başlatması FIFA’nın transfer sezonunun ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini belirlemesini zorlaştıracaktır. FIFA’nın liglerin ne olacağı konusunda Nisan ya da en geç Mayıs ayının sonuna kadar bir açıklama yapması beklenmektedir.
2. Liglerin Devam Etmesi Durumunda Sözleşmesi Sona Erecek Olan Futbolcuların Durumu Ne olacak?
Tartışılan konulardan biri ise ertelenen liglerin yaz aylarında başlaması durumunda, sözleşmesi sona erecek olan futbolcuların ne olacağı durumudur. Öncelikle belirtilmelidir ki, oyuncu sözleşmelerinin hazırlanması ve yazılacak olan maddelerde hata yapılmaması oldukça önemlidir. Örneğin oyuncu sözleşmelerine ilişkin, çoğu oyuncu sözleşmesinin süre kısmında sözleşme bitiş tarihi olarak liglerin normal süre bitim tarihi olan 31 Mayıs yazmaktadır. Ancak, doğru hazırlanmış oyuncu sözleşmelerinin bitiş tarihinde; sözleşme bitiş tarihi olarak 31 Mayıs belirtilmekte olup, liglerin ve müsabakaların herhangi bir nedenle uzaması durumunda oyuncu sözleşmelerinin de ligin son müsabakasının bitimine kadar otomatik olarak uzayacağı belirtilmektedir. Bir diğer ifadeyle, liglerin uzaması durumunda oyuncu sözleşmelerinin de aynı sürede uzayacağı hüküm altına alınmaktadır.
Ertelenen liglerin geç bir tarihte başlaması durumunda oyuncu sözleşmelerinin ne olacağı hususu Avrupa futbolunda da oldukça tartışılmaktadır. Bu konuda, sözleşmesi bitecek oyuncularla kısa süreli sözleşme mi yapılacağı, yoksa başka yollara mı başvurulacağı birer soru işaretidir. Ancak, Avrupa’nın aksine ülkemizde durum farklılık göstermektedir. Türkiye Futbol Federasyonu ligler ve müsabakaların uzaması durumunda oyuncu ve teknik adam sözleşmelerinin ne olacağı konusuna talimatlarıyla açıklık getirmektedir.
TFF Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nın 19/3 maddesinde; müsabakaların 31 Mayıs tarihi sonrasında oynanması durumunda, oyuncu sözleşmelerinin son müsabakaya kadar devam edeceği açık bir şekilde yazmaktadır.
‘‘Her halükarda sözleşmelerin bitiş tarihinin 31 Mayıs olarak tespit edilmesi zorunludur. Sözleşme bitiş tarihinden sonra resmi müsabakaların devam etmesi halinde, sözleşmenin süresi müsabakaların bitimine kadar uzamış sayılır.’’
Bu sebeple; liglerin ve müsabakaların 31 Mayıs tarihinden sonra başlaması durumunda, futbolcu sözleşmelerinin tümü kendiliğinden uzayacak ve son müsabakanın oynandığı tarihe kadar geçerli olmaya devam edecektir.
3. Erteleme Sürecinde Futbolcu Maaşlarında İndirime Gidilebilir Mi?
Futbol kulüpleri gerek erteleme sürecinde, gerek sonrasında alınması muhtemel liglerin devam etmemesi kararı sonrasında; yayın ve sponsorluk dahil birçok gelirinden mahrum kalacaktır. Bu nedenle, kulüplerin bu süreçte harcama ve giderlerini azaltması gerekmektedir. Kulüplerin gider kalemlerinin en büyüklerinden biri futbolculara ödenecek olan maaş miktarlarıdır.
Bunun farkında olan Avrupa’da birçok kulüp; futbolcuları ile iletişim kurarak, maaşlarında indirime gidilmesi talebinde bulunmuştur. Bazı kulüplerde ise futbolcular kendi istekleri ve kulüp personelinin maaşının ödenebilmesi amacıyla, maaşlarında indirim yapmak istediklerini kulüp yönetimlerine iletmişlerdir. Bunu ilk yapan, Almanya’nın Borussia Mönchengladbach kulübü ve oyuncularıdır. Ardından, Juventus ve Barcelona gibi birçok kulüp oyuncuları maaşlarında indirime gitmişlerdir. Son örnekte, Barcelona Kulübü oyuncuları erteleme sürecinde maaşlarının yüzde 70’ini kulüplerinden almayacaklarını açıklayıp, söz konusu miktarın kulüp personel maaşları için ödenmesini talep etmişlerdir. Bu güzel örneklerin yanında; İsviçre’nin Sion Kulübü Başkanı maaşlarında indirime gitmeyen dokuz oyuncusunun sözleşmesini feshetmiştir. İskoçya’nın Hearts Kulübü ise maaşlarından indirime gitmeyecek oyuncularının sözleşmelerini feshedeceğini oyuncularına bildirmiştir.
Bu konuda kulüpler adına yapılması gerekenler; futbolcular ile iletişime geçilip, kendilerinden maaşlarında indirim yapılmasının talep edilmesi ve aksi şartlarda kulübün maddi açıdan ayakta kalamayacağının anlatılmasıdır. FIFA ve TFF talimatlarında mücbir sebep halinde maaş indirimine ilişkin bir madde bulunmadığından, kulüplerin dayanacağı yasal bir yol şimdilik bulunmamaktadır. Futbolcuların maaş indirimini kabul etmemesi sonucu kulüplerin alacağı fesih ve benzeri fevri kararlar, kulüplerin ileride çok daha büyük hukuki ve finansal sorunlar ile karşı karşıya kalacağı anlamına gelmektedir. Futbolun oynanamadığı bir ortamda maaş ödemelerinin durdurulması ileride futbolcu adına haklı fesih nedeni olacağı gibi, maaşında indirime gitmeyen futbolcuların sözleşmelerinin feshedilmesi de hukuki açıdan haksız fesih olacak ve kulüplerin çok büyük maddi tazminatlarla karşı karşıya kalmasına neden olacaktır. Bu nedenle, kulüplerin maaş ödememe yoluna gitmesi veya maaşlarında indirim yapmayan futbolcuların sözleşmelerini feshetmesi tavsiye edilmemektedir.
Futbolcu maaşlarına ilişkin son tartışma konusu; futbolcu maaşlarının erteleme süresince kulüpler tarafından düzenli ödenmesi, ancak ertelenen liglerin tekrardan başlamayacağına ilişkin karar alınması durumunda ödenen futbolcu maaşlarının ne olacağıdır. Futbol kulüplerinin bu süreçte oyuncu maaşlarını ödemeye devam etmesi gerektiğinden bahsetmiştik. Eğer ki liglerin başlamayacağına ilişkin bir karar alınırsa, bu durum maaşları ödeyen kulüpler açısından bir haksız durum yaratacaktır. Bu durumda kulüplere tavsiye edeceğimiz, önceden ödenen ve futbolcu tarafından tümü hak edilmeyen maaşlara ilişkin istirdat adı verilen geri isteme davası açılmasıdır. Yerli futbolcular için TFF Uyuşmazlık Kurulu ve yerel mahkemelerde, yabancı futbolcular için ise FIFA’da bu dava yoluna başvurulabilir. Yargı merciilerinin mevcut durum ve şartları gözeterek, oyuncu maaşlarının en azından bir kısmının kulüplere geri ödenmesine hükmetmesi muhtemeldir.
4. Ertelenen Ligler Devam Etmezse, Futbolcu Sözleşmelerinin Feshedilmesi Mümkün Olur Mu?
Ertelenen futbol liglerinin devam edememesi durumunda, birçok kulüp ve futbolcuların sözleşmelerini haklı veya haksız nedenlerle feshetme yoluna gideceği öngörülmektedir. FIFA ve TFF nezdinde futbolcu sözleşmelerinin feshedilebilmesi için haklı fesih sebebinin var olması gerekmektedir. Futbolcu sözleşmelerinde haklı fesih sebebi teşkil edebilecek nedenlerden biri de mücbir sebep halleridir. Mücbir sebep; öngörülemeyen bir durum sebebiyle sözleşmenin varlığının anlamsız hale gelmesi ve tarafların yükümlülüklerinin ortadan kalkmasıdır.
Corona Virüsü’nün futbol oynamaya elverişli ortamı ortadan kaldırması bir mücbir sebep hali olarak gösterilebilir. Ancak, mücbir sebep hallerinin FIFA Yönetim Kurulu tarafından belirleneceği FIFA Oyuncu Statüsü ve Transferi Talimatı’nın 27. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Bu nedenle, epidemi veya pandemi halinin FIFA tarafından mücbir sebep kabul edilmesi durumunda, futbolcu sözleşmelerinin haklı nedenle feshi kuvvetle muhtemel olacaktır.
Durumun FIFA tarafından açık bir şekilde mücbir sebep ve haklı fesih hali olarak görülmemesi durumunda, FIFA yargı merciilerinin herbir başvuru için ayrı değerlendirme yapması olasıdır. Kararlar alınırken; hastalığın niteliği, ilgili ülkede vaka ve ölüm sayılarının ulaştığı nokta, kulübün erteleme kararı ile fesih kararı arasındaki yaklaşımı (maaşların ödenmesi ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi) gibi birçok alınacak kararların dayanak noktası olacaktır. Corona virüsü tarzı salgın bir hastalığa ilişkin emsal bir kararın olmayışı da alınacak kararların nasıl olacağı konusunda bizi kesin hükümde bulunmamaya sevk emektedir.
Futbolcu sözleşmelerinde genel olarak mücbir sebep hallerine yer verilmemektedir. Bazılarında yer verilse dahi, epidemi veya pandeminin mücbir sebep hali olarak sayıldığı futbolcu sözleşme sayısı oldukça azdır. Epidemi veya pandeminin mücbir sebep hali olarak sayıldığı futbolcu sözleşmelerinin feshi pek tabiki mümkündür. Corona virüsü sonrası değişikliğe gidilmesi planlanan noktalardan biri de futbolcu sözleşmeleri olacaktır. Önümüzdeki transfer döneminde yapılacak olan futbolcu sözleşmelerinde epidemi ve pandemi mücbir sebep hali olarak sözleşmelerde yerini alacaktır.
5. Corona Virüsü Benzeri Durumlara İlişkin Emsal Kararlar Var mı?
Futbol liglerini ve müsabakalarını bu denli etkileyecek bir salgın ile ilk defa karşılaşmamız sebebiyle, salgının futbolcu sözleşmelerine etkisi noktasında FIFA veya Cas tarafından verilmiş örnek bir karar bulunmamaktadır. Yaptığımız araştırmalar neticesinde elde ettiğimiz bilgilere göre, Ebola salgını sırasında Afrika kıtasına ilişkin CAS tarafından verilmiş bir karar (CAS 2015/A/392) mevcuttur. Olayı kısaca özetleyecek olursak; 2015 yılında Fas’ta düzenlenmesi planlanan Afrika Kupası, ebolanın salgının ortaya çıkması sebebiyle Fas Futbol Federasyonu tarafından ertelenmiştir. Afrika Futbol Konfederasyonu ise Fas Futbol Federasyonu’nun bu kararı nedeniyle, federasyonu fahiş bir para cezasıyla cezalandırmıştır. Fas Futbol Federasyonu söz konusu ceza karşısında CAS’a başvurmuş ve mücbir sebep (ebola virüsü salgını) nedeniyle organizasyonu iptal ettiğini iddia etmiştir. Ancak, CAS söz konusu talebi reddetmiş ve red nedeni olarak ise; ebola virüsünün hava ve temas yoluyla bulaşmadığı ve bu nedenle futbol oynamaya elverişli ortamın devam ettiğini belirtilmiştir.
Bu karardan anlayacağımız üzere, bir salgının mücbir sebep olarak kabul edilmesi salgının tıbbi niteliğine göre bile değişiklik gösterilmekte ve CAS tarafından her mücbir sebep hali kendi içinde değerlendirilmektedir. Önceden söz ettiğimiz gibi, CAS tarafından Corona Virüsü ile ilgili verilecek kararlarda da birçok etken kendi içerisinde değerlendirilecek ve ona göre mücbir sebep hali olarak kabul edilip edilmemesi kararlaştırılacaktır.
6. FIFA’nın Kararı Ne Olacak?
Tüm futbol paydaşlarının merakla beklediği husus FIFA’nın tavsiye niteliğinde vereceği kararlardır. FIFA’nın duruma ilişkin yaptığı bir açıklama mevcuttur. Açıklamaya göre FIFA; her bir konu hakkında çalışma grupları kurdu ve bu çalışmaların neticesinde liglerin durumu, futbolcu sözleşmeleri ve transfer dönemleri gibi birçok konuda karar verecek ve kararlarına göre regülasyonlarında değişikliğe gidecektir. Kendilerine göre, istisnai durumlar yapılacak reformları da beraberinde getirecektir. FIFA’nın virüs vakalarının artışı ve bununla ilgili olarak liglerin durumuna göre kararlar alması ve bunları kamuoyuna Nisan ve Mayıs ayları içerisinde açıklaması bekleniyor. Şuan için FIFA’nın vereceği kararlara ilişkin tek bilinen, FIFA’nın kendisine üye ülkelerin liglerinin farklı tarihlerde başlamasının önüne geçmek istemesidir. Liglerin farklı tarihlerde başlaması durumu FIFA’nın da karar almasını ve transfer dönemlerini belirlemesini zorlaştıracaktır.
Liglerin ertelenmesi sürecinde futbol kulüpleri, mümkün olduğunca süreci iyi gözlemlemeli ve ileride hukuki ve daha büyük ekonomik problemlerle karşılaşmamak adına bu süreci iyi yönetmelidir. Futbolcu maaşları konusunda; herbir futbolcuyla bire bir konuşulup, kendilerinden fedakarlık yapıp maaşlarında indirime gidilmesi talep edilmelidir. Bunun yanında, erteleme süreci hassas bir süreç olduğundan ve ileride futbolcuların haklı fesih yolunu tercih edebileceği ihtimaline istinaden, tüm futbolcu maaşlarının eksiksiz ödenmesine özen gösterilmelidir. Son olarak ise; futbolcu maaşlarının ödenilmemesi durumunda veya maaşlarında indirime gidilmesi beklenip, bunları gerçekleştirmeyen futbolcular ile ilgili sözleşmelerin feshedilmesi gibi fevri yöntemlere başvurulmaması gerekmektedir. Aksi durumda, kulüpler ileride çok daha büyük maddi külfetlerle karşı karşıya kalacaktır.
|
NAZALI HUKUK |