KONU: Hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine yeni ihale kararı alınmadan, ek sözleşme veya bunların mahiyetini iktisap eden herhangi bir kağıt düzenlenmeden ya da harcama yetkilisinden "olur“ veya "onay" alınmadan asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının da dahil edilmesi durumunda anılan fiyat farkından kaynaklanan kısmın iadesine ilişkin istemlerin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin hükümleri kapsamında incelenebileceği ancak asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farkından alman damga vergisinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun anılan hükümleri kapsamında değerlendirilebilecek açık bir vergi hatası bulunmadığı hakkındadır.
I. İSTEMİN ÖZETİ VE MADDİ OLAY
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu tarafından yapılan başvuru üzerine Danıştay, Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararlar arasındaki aykırılığın giderilmesi istemine yönelik inceleme gerçekleştirmiştir.
II. AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI
İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesi yapmış olduğu inceleme neticesinde
“...İhale yapıldıktan sonra işin maliyetini etkileyecek şekilde fiyatlarda meydana gelen artışlar nedeniyle fiyat farkı uygulamasına gidilmesi halinde yeni bir ihale kararı alınmış, ek sözleşme veya bu kağıtların mahiyetini iktisap eden herhangi bir kağıt düzenlenmişse veya ihale kararı ve ek sözleşme düzenlenmemiş olmakla birlikte harcama yetkilisinden "olur" alınmış ise alınan "olur" hem ihale kararı hem de mukavelenamedeki belli parayı değiştirir mahiyette olduğundan damga vergisinin aranılması gerekecektir. 01.12.2022 tarihli ara kararı ile Muğla İl Sağlık Müdürlüğünden, davacıya ödenen asgarî ücret artışından kaynaklanan fiyat farkları ile ilgili olarak yeni bir ihale kararının alınıp alınmadığı, yüklenici firmayla ek sözleşme imzalanıp imzalanmadığı veya herhangi bir "olur" veya "onay" alınıp alınmadığı ve buna ilişkin bir "olur", "onay" belgesi veya herhangi bir kağıt (mektup, şerh, protokol, fiyat farkı tespit tutanağı vb.) düzenlenip düzenlenmediği sorulmuş, gönderilen cevabi yazıların eki belgeler arasında ara kararı ile sorulan hususlara ilişkin bir belgenin bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda, asgarî ücret artışı nedeniyle ortaya çıkan fiyat farkı nedeniyle kesinti yapmak suretiyle damga vergisi tahsil edilmesinde ve dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir...”
gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar vererek ödenen damga vergisinin tahsil tarihinden itibaren işleyecek tecil faiziyle birlikte davacıya iadesi yönünde tesis edilen Muğla Vergi Mahkemesi’nin 27.12.2022 tarih ve E.2022/454, K.2022/1147 sayılı kararını onamıştır.
Konya Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesi yapmış olduğu inceleme neticesinde,
“...488 sayılı Kanun'un ilgili hükümleri uyarınca fiyat artışı için yeni bir ihale kararı alınmış, ek sözleşme veya bu kağıtların mahiyetini iktisap eden herhangi bir kağıt (mektup, şerh, protokol, fiyat farkı tespit tutanağı vb.) düzenlenmiş ise alınan ihale kararının 488 sayılı Kanun'a ekli (1) Sayılı Tablo'nun “II. Kararlar ve mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı bendine göre; düzenlenen ek sözleşmenin veya sözleşme yerine geçen bu mahiyetteki kağıdın ise aynı Tablo’nun "I. Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün "A. Belli parayı ihtiva eden kağıtlar başlıklı bendinin (1) numaralı alt bendine göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ancak, resmi daire sıfatını haiz kurumlar tarafından yapılacak hak ediş ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtların, fiyat artışına ilişkin tutar dahil olacak şekilde (1) Sayılı Tablo'nun “IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı bölümünün "I. Makbuzlar" başlıklı bendinin (a) işaretli alt bendine göre damga vergisine tabi tutulması için yeni bir ihale kararı alınmasına veya ek sözleşme düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Sırf yeni bir ihale kararı alınmadığı veya ek sözleşme düzenlenmediği için hak ediş ödemelerinin fiyat farkına isabet eden kısmının vergilendirilmemesi, aynı resmî daire tarafından yapılan mal ve hizmet alımları için neticede aynı miktarda hak ediş ödemesi yapılan iki kişiden farklı tutarda vergi alınması sonucunu doğurabileceğinden, Anayasa'yla düzenlenen vergide eşitlik ve adalet ilkeleriyle de bağdaşmayacaktır.
Bu durumda, asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının hak ediş tutarlarına ilave edilmek suretiyle yüklenici firmaya ödenmesini sağlayan kâğıtların, başkaca bir kâğıt düzenlenmeksizin toplam ödeme tutarı üzerinden 488 sayılı Kanun'a ekli (1) Sayılı Tablo'nun "IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün "1.Makbuzlar” başlıklı bendinin (a) işaretli alt bendi uyarınca damga vergisine tabi tutulmasında ve dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır...”
gerekçesiyle davanın reddi yönünde tesis edilen Konya 1. Vergi Mahkemesi’nin 27.10.2022 tarih ve E.2022/160, K.2022/823 sayılı kararını onamıştır.
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesi yapmış olduğu inceleme neticesinde, hak ediş ödemeleri üzerinden kesinti yoluyla ödenen damga vergisinin asgari ücret artışı nedeniyle ortaya çıkan fiyat farkından kaynaklanan 13.187,48 TL tutarındaki kısmının, ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faiziyle birlikte iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine yapılan şikâyet başvurusunun reddine dair işlemin iptali ile ödenen tutarın kesinti tarihinden itibaren işleyecek tecil faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemiyle açılan davada “hak ediş ödemeleri üzerinden kesinti yoluyla ödenen damga vergisinin asgari ücret artışı nedeniyle ortaya çıkan fiyat farkından kaynaklanan 13.187,48 TL tutarındaki kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar veren Erzurum 2. Vergi Mahkemesi’nin 31.05.2022 tarih ve E.2022/238, K.2022/544 sayılı kararını “Davacının iddiaları ve bu iddialar çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlığın, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin hükümlerinde sayılan ve herhangi bir kuşku veya tartışmaya meydan bırakmayacak mahiyette açık bir hata hali kapsamında olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle kaldırmış ve davanın reddi yönünde hüküm tesis etmiştir.
III. DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU’NUN HUKUKİ DEĞERLENDİRMESİ
Danıştay tarafından yapılan inceleme neticesinde, aykırılığın, hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının dahil edilmesi durumunda anılan fiyat farkından kaynaklanan kısmın da damga vergisine tabi olduğu yolunda giderilmesine karar verilmiştir.
Danıştay tarafından yapılan incelemede, davacılar tarafından anılan işlemlerde bulunduğu iddia edilen hukuka aykırılıkların vergilendirme işleminin özüne ve verginin konusunun saptanmasına ilişkin olduğu dikkate alındığında bunların, Vergi Usul Kanunu’nun düzeltme ve şikâyete ilişkin hükümleri çerçevesinde vergilendirme hataları kapsamında incelenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, Samsun Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu’nun 24.05.2023 tarih ve E.2023/13, K:2023/13 sayılı kararıyla, hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine yeni ihale kararı alınmadan, ek sözleşme veya bunların mahiyetini iktisap eden herhangi bir kağıt düzenlenmeden ya da harcama yetkilisinden "olur" veya “onay" alınmadan asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının da dahil edilmesi durumunda anılan fiyat farkından kaynaklanan kısım için damga vergisi alınıp alınmayacağı hususunda ortaya çıkan aykırılığın giderilmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 11.10.2023 tarih ve E.2023/3, K.2023/5 sayılı kararıyla, hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının dahil edilmesi durumunda anılan fiyat farkından kaynaklanan kısmın da damga vergisine tabi olduğuna karar verildiğinden asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farkının, hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine dahil edilmesi halinde anılan fiyat farkından kaynaklanan kısım için alınan damga vergisinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin hükümleri kapsamında değerlendirilebilecek açık bir vergi hatası bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
IV. SONUÇ
1. İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesi kararı ile Konya Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin, Adana Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 7. Vergi Dava Dairesinin kararlan arasındaki aykırılığın giderilmesi istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
2. Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin kararı ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin, Konya Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin, Adana Bölge idare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 7. Vergi Dava Dairesinin kararları arasındaki aykırılığın, davacılar tarafından ileri sürülen iddiaların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin hükümleri kapsamında incelenebileceği ancak asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farkının, hizmet alım işi nedeniyle yüklenici firmaya yapılan hak ediş ödemelerine dahil edilmesi halinde anılan fiyat farkından kaynaklanan kısım için alınan damga vergisinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin hükümleri kapsamında değerlendirilebilecek açık bir vergi hatası bulunmadığı yönünde giderilmesine
01/11/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verilmiştir.
İlgili Karar’ın tamamına buradan ulaşabilirsiniz:
NAZALI VERGI & HUKUK