Vergi Usul Kanunu’nun geçici 33. maddesinde yer alan, “Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde mükerrer 298 inci madde kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.” hükmü uyarınca uzunca bir süre önce mevzuata alınan enflasyon düzeltmesi henüz yapılmamış olmakla birlikte 2023 sonu itibarıyla uygulamaya girecektir.
31.12.2023 tarihi itibarıyla bilançoda yer alan düzeltmeye konu hesaplar düzeltmeye tabi tutulacaktır.
Enflasyon düzeltmesine ilişkin VUK Taslak Tebliği’nde,
“(5) Öz sermaye kalemlerinden;
· Sermaye,
· Hisse Senetleri İhraç Primleri,
· Hisse Senedi İptal Karları,
· Yasal Yedekler,
· Statü Yedekleri,
· Olağanüstü Yedekler,
· Özel Fonlar (213 sayılı Kanunun 328 ve 329 uncu maddeleri kapsamında oluşturulan sabit kıymet yenileme fonu ile aynı Kanunun 325/A maddesi kapsamında ayrılan girişim sermayesi fonu, 193 sayılı Kanunun geçici 84 üncü maddesi ile 5520 sayılı Kanunun 5/1-e, j ve k bentleri gereğince oluşturulan fonlar; 6111, 6736, 7143, 7326 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları)
· Sermaye düzeltmesi olumlu ve olumsuz farkları,
bilançoda düzeltilmiş değerleriyle yer alır.
Düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kar veya zararı düzeltilmiş bilançoda öz kaynaklar içinde yer alır. 31/12/2021 tarihli bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kar/zarar farkı Geçmiş Yıllar Karları/Zararları hesabının alt hesabında izlenir.
Diğer öz sermaye kalemleri ise düzeltilmiş bilançoda gösterilmez. Bu kapsamda;
a) 213 sayılı Kanunun;
- 280/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşan (işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonu itibarıyla alacak bakiyesi veren) fon hesabı,
- Geçici 31 inci maddesi uyarınca oluşturulan yeniden değerleme değer artış fonu hesabı,
b) 193 sayılı Kanunun geçici 85, 90 ve 93 üncü maddeleri kapsamında oluşturulan fon hesabı,
c) 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun kapsamında oluşturulan fon hesabı,
ç) 6111, 6736, 7143, 7326 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları
gibi hesapların bakiyesi geçmiş yıl kar veya zararı hesabına aktarılarak kapatılır.”
hükmü yer almaktadır.
Düzeltmeye konu edilmeyecek ve bakiyesi geçmiş yıl kâr veya zararı hesabına aktarılarak kapatılacak olan özsermaye kalemlerinden bazılarının 2023 yılı sonuna kadar vergisiz bir şekilde ortaklara dağılması mümkündür. Bu fonların dağıtımı mevzuat uyarınca kâr dağıtımı olarak değerlendirilmediğinden bu avantajdan yararlanılması önem arz etmektedir.
Vergisiz şekilde dağıtılması mümkün olan fonlar şunlardır:
Bu fon hesaplarının enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak bilançoda yer almayacak olması, ileride vergisiz olarak dağıtım imkânını ortadan kaldıracaktır.
Kazanılmış hakların korunması bakımından yapılacak mevzuat düzenlemesinde bunların düzeltilmiş bilançoda yer almalarının sağlanması beklenmekle birlikte bu düzenlemenin yapılmaması ihtimâli değerlendirilerek 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla enflasyon düzeltmesi işlemleri yapılmadan önce söz konusu fonların ortaklara nakden veya cari hesaplarına alacak kaydedilmek suretiyle dağıtılması mümkündür.
NAZALI VERGI & HUKUK