FAİZSİZ BANKACILIK İLKE VE STANDARTLARINA UYUMA İLİŞKİN TEBLİĞ

18.09.2019

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 29. ve 93. maddelerine dayanarak hazırladığı “Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ” (“Tebliğ”) 14 Eylül 2019 tarihli ve 30888 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bahsi geçen Tebliğ, katılım bankaları ile “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmeliğin”[1] 19’uncu maddesinin 10’uncu fıkrası kapsamında müşterilerine finansman sağlayan kalkınma ve yatırım bankalarının faizsiz bankacılık ilke ve standartlarına uygun şekilde faaliyet göstermek üzere oluşturacakları yapı ve süreçlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Tebliğ’in geçici 1. maddesi uyarınca Tebliğ kapsamına dahil olan bankaların Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Tebliğ hükümlerine uyum sağlamaları zorunludur.

Tebliğ’de yer alan düzenlemeler ile Tebliğ kapsamına dahil olan bankalara faizsiz bankacılık danışma komitesi (“Komite”) kurma yükümlülüğü yüklenmekte ve bu Komite’ye üye olacak kişilerin sahip olması gereken nitelikler belirlenmektedir. İlave olarak Tebliğ’de faizsiz bankacılık uyum ve denetim faaliyetlerinin amacının ne olduğu da açık bir biçimde düzenlenmektedir. Son olarak bankaların müşterilerini faizsiz bankacılık ilke ve standartları kapsamında ürün ve hizmetlerin işleyişi hakkında yeterince ve etkili şekilde bilgilendirmesi gerektiği de açık bir biçimde vurgulanmış ve müşteri ile banka arasında faizsiz bankacılık ilke ve standartlarının kapsamına dahil olan uyuşmazlıkların nasıl çözüleceği de açıklanmıştır. Bu kapsamda Tebliğ’de yer alan başlıca düzenlemeler kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca Bankalar, faaliyetlerinin faizsiz bankacılık ilke ve standartlarına uygunluğunu sağlamak amacıyla bünyesinde Komite tesis etmekle yükümlü olacak ve bu Komite yönetim kuruluna bağlı olarak faaliyet gösterecektir.
• Komite’nin en az üç üyeden oluşması ve üyelerinin en az üçte ikisinin yurt içinde yerleşik olması öngörülmüş ve bu kapsamda üyelerin görev süreleri üç yıl olarak belirlenmiştir.
• Tebliğ’in 6. maddesinde Komite’nin bağımsızlığına dair düzenlemeye yer verilmiş ve Komite’nin üst düzey yönetim ve diğer ilgili bütün tarafların etkisinden uzak ve bağımsız şekilde karar alacağı belirtilmiştir.
• Tebliğ’in 9. maddesinde faizsiz bankacılık uyum faaliyetlerinin amacı; bankanın gerçekleştirdiği veya gerçekleştirmeyi planladığı faaliyetlerin ve yeni işlemler ile ürünlerin faizsiz bankacılık ilke ve standartlarına ve danışma komitesi tarafından alınan kararlara uyumunun sağlanması olarak tespit edilmiştir. Tebliğ’in 10. maddesinde ise faizsiz bankacılık denetim faaliyetlerinin amacı ise banka faaliyetlerinin faizsiz bankacılık ilke ve standartları ile danışma komitesi kararlarına uygun olarak yürütüldüğü ve uyum fonksiyonunun etkinliği ve yeterliliği hususunda üst düzey yönetime, ortaklara ve bankanın diğer paydaşlarına güvence sağlamak olarak belirlenmiştir.
• Tebliğ’in 12. maddesinde bankaların müşterilerini faizsiz bankacılık ilke ve standartları hakkında bilgilendirme yükümlülüğü ve müşterilerin banka ile aralarında çıkabilecek uyuşmazlıklar karşısında izleyebileceği bireysel başvuru yolu ile ilgili esaslar düzenlenmiştir. Bu kapsamda taraflar arasındaki uyuşmazlıklar öncelikle Komite tarafından değerlendirilecek ve müşteri tarafından da Türkiye Katılım Bankaları Birliği nezdindeki Danışma Kurulu’nun incelemesine (Tebliğ’de belirtilen prosedür uyarınca) sunulabilecektir.
• Tebliğ’in 13. maddesi uyarınca bankalar kendi internet sitesinde Komite ve üyelerine ilişkin bilgilere yer vererek kamuoyunu bilgilendirmekle yükümlüdürler.
• Bankaların yönetim kurullarının Tebliğ kapsamındaki sorumlulukları Tebliğ’in 14. maddesinde ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir.
• Kalkınma ve yatırım bankalarına ilişkin hükümlere Tebliğ’in 15. maddesinde yer verilmiştir.

İlgili Tebliğ’e aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/09/20190914-4.htm