GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ TACİRLERİN ENVANTER DEFTERİ TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

19.02.2018

GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ TACİRLERİN ENVANTER DEFTERİ TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

 

Mustafa YAVUZ

Gümrük ve Ticaret Uzmanı

 

ÖZET

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) uyarınca her gerçek ve tüzel kişi tacir, ticari defterlerden biri olan envanter defterini tutmakla yükümlüdür. Bu defterin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut anılan Kanun’a uygun saklanmaması hallerinde sorumlular cezai yaptırımla karşı karşıya kalırlar. Envanter defterinin açılış onayı, kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce; izleyen faaliyet dönemindeki açılış onayı ise defterin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar yaptırılır. Ancak, bu defter için kapanış onayı öngörülmemiştir. İşte bu çalışmada, gerçek ve tüzel kişi her tacirin envanter defteri tutma yükümlülüğü detaylı olarak incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tacir, Envanter Çıkarma, Envanter Defteri, Açılış Onayı, Onay Yenileme, Cezai Sorumluluk.

 

 

GİRİŞ

Tacirler, TTK’da öngörülen ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, anılan Kanun’a göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymakla yükümlüdürler. Bu kapsamda tacirler, varlık durumunu bilmek, bu durumlarını banka ve ilgili diğer kuruluşlara bildirmek, ticari alacak ve borçlarını tespit, teslim ve ibraz ile ortaklık ilişkilerini ortaya koymak, müşterileriyle olan ilişkilerini göstermek ve Devletçe yapılacak denetimlere yardımcı olmak amacıyla ticari defterleri tutmak zorundadırlar. Ülkemizde defter tutma serbestisi yoktur. Hangi defterlerin tutulacağı kanunlarla tayin olunur. TTK’ya göre kural olarak tacirler tarafından tutulması gereken defterler; yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteridir.

Ticari defterler arasında yer alan envanter defteri, ticari işletmenin açılışında ve açılıştan sonra her hesap döneminin sonunda taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerlerinin teker teker kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir. Gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir, envanter defteri tutmakla yükümlüdür. Bu kapsamda, ticaret şirketlerinin (kollektif, komandit, anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin), gerçek kişi şahıs işletmelerinin, donatma iştirakinin, vakıf ve derneklerin ticari işletmeleri ile bunlara benzeyen ve tüzel kişiliği bulunmayan diğer ticari teşekküllerin envanter defteri tutması zorunludur. Envanter defterinin varlık sebebi olan envanter ise kavram olarak, Türk Dil Kurumunun Güncel Türkçe Sözlüğünde,[1] “Bir ticaret kuruluşunun para, mal ve diğer varlıklarıyla genel olarak borçlu ve alacaklı durumlarını, nicelikleri ve değerleriyle ayrıntılı olarak gösterme” ve “mal ve değerlere ait döküm” şeklinde tanımlanmıştır. Başka bir deyişle envanter, belli bir zamanda bir işletmenin aktifleri ve pasifleri ve bunların kanunen öngörülen ölçütlere göre yapılmış değerlemeleri bağlamında “nesi var-nesi yok” anlamına gelen teknik bir terimdir. Envanter kısaca işletmenin aktif ve pasifini değerleriyle gösteren liste demektir. Envanterin sonuçları ise envanter defterine kaydedilir.

Envanter defteri, esas itibariyle işletmede sık kullanılan bir defter olmamakla birlikte, işletmenin hesap dönemleri arasında bağlantı sağladığından önemli bir defterdir. Dolayısı ile bu defterin yanlış sonuçlar içermesi, bir sonraki dönem verilerinin de yanlış olması sonucunu doğurur. İşte bu çalışmada, TTK hükümleri kapsamında gerçek ve tüzel kişi tacirlerin envanter defteri tutma yükümlülüğü tüm yönleriyle ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

 

I. TACİRLER TARAFINDAN ENVANTER ÇIKARILMASI

TTK’nın 66/I. maddesinde, her tacirin, ticari işletmesinin açılışında, taşınmazlarını, alacaklarını, borçlarını, nakit parasının tutarını ve diğer varlıklarını eksiksiz[2] (tam) ve doğru bir şekilde gösteren ve varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkaracağı hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, her tacir işletmesinin açılışında bir envanter çıkarmakla (ilk envanter) yükümlüdür. Tacirin açılıştan sonra da her faaliyet döneminin sonunda böyle bir envanter düzenlemesi ve bunu her hesap dönemi sonunda tekrarlaması gerekir. Ancak, faaliyet dönemi (hesap yılı) 12 ayı geçemez. İlk faaliyet yılı, işletmenin açılışı ile başlayıp hesap döneminin son günü biteceğine göre 12 aydan az olabilir. Ancak bu istisna dışında 12 aydan kısa faaliyete ve faaliyet dönemine bağlı envanter dönemi olamaz. Zira hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. Buna karşın, takvim yılı dönemi, faaliyet ve işlemlerinin mahiyetine uygun bulunmayan tacirler için bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12’şer aylık özel hesap dönemleri belli edebilir.  

Envanter, TTK’nın 66/II. maddesi uyarınca düzenli bir işletme faaliyetinin akışına uygun düşen süre içinde çıkarılır. Madde gerekçesinde, envanterin bilançodan önce çıkarılmış olması gerektiği, çünkü bilançonun envantere dayanacağı, bu anlamda hükümdeki “düzenli bir işletme faaliyetine uygun süre” ifadesiyle envanterin, bilanço gününden önce bilançoya esas alınabilecek bir süre içinde çıkarılmasının kastedildiği, hükmün amacının da envanterin çıkarılmasını süreye bağlayarak bilançonun gecikmesini önlemek olduğu ifade edilmiştir. Bilanço ve gelir tablosu tacirlerin yılsonu finansal tablolarını oluşturur. Anonim ve limited şirketlerde finansal tabloların, bilanço gününü izleyen hesap döneminin ilk üç ayı içinde hazırlanması ve genel kurula sunulması zorunludur. Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ (“Defter Tebliği”) gereğince de envanterin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (“VUK”)’nun ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla, düzenli bir işletme faaliyetinin akışına uygun düşen süre içinde ve her halükarda hesap döneminin sonundan itibaren üç ay içinde çıkarılması ve envanter defterine kaydedilmesi gerekmektedir.

VUK’un 186. maddesinde; “Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir. Şu kadar ki, ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat olmayan malların değerleri tahminen tespit olunur. Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dâhil iktisadi kıymetleri ifade eder.” hükmüne yer verilmek suretiyle, envanter çıkarma usulü belirlenmiştir. Görüldüğü üzere, envanterin çıkarılmasına ilişkin TTK’da, VUK’taki hükümlere aykırı düşmeyecek şekilde daha geniş düzenlemeler yapılmıştır.

Öte yandan, maddi duran malvarlığına dâhil varlıklarla, ham ve yardımcı maddeler ve işletme malzemeleri düzenli olarak ikame ediliyor ve toplam değerleri işletme için ikinci derecede önem taşıyorsa, değişmeyen miktar ve değerle envantere alınırlar. Bununla birlikte söz konusu olanaktan sürekli olarak yararlanılması mümkün değildir. TTK bu türden unsurların kural olarak üç yılda bir fiziksel sayıma tabi tutulmasını öngörmüştür. Diğer taraftan, aynı türdeki stok malvarlığı kalemleri, diğer aynı nitelikteki veya yaklaşık aynı değerdeki taşınabilir malvarlığı unsurları ve borçlar ayrı ayrı gruplar halinde toplanabilir ve ortalama ağırlıklı değer ile envantere konulabilir. Bunun yanında, envanterin çıkarılmasına ilişkin olarak TTK’nın 67. maddesinde düzenlenen envanteri kolaylaştırıcı yöntemlerden de yararlanılabilir.

Yeri gelmişken belirtelim ki, TTK’nın 66. maddesindeki usule aykırı olarak envanter çıkaranlar 4.000-TL (2017 yılı için 5.408-TL, 2018 yılı için 6.190 TL) idari para cezasıyla cezalandırılır.

 

II. ENVANTER DEFTERİNE İLİŞKİN TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ÖNGÖRÜLEN HUSUSLAR

2.1. Envanter Defterinin İçeriği

Önceki bölümlerde belirtildiği üzere envanter defteri, ticari işletmenin açılışında ve açılıştan sonra her hesap döneminin sonunda taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerlerinin teker teker kaydedildiği bir ticari defterdir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur; vergi kanunlarına uygun olmak şartıyla müteharrik yapraklı envanter defteri de kullanılabilir (Defter Tebliği md. 8).

VUK’un 185. maddesinde, envanter defterine işe başlama tarihinde ve müteakiben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kaydolunacağı ve bu tarihe “bilanço günü” denileceği, -Defter Tebliğinde olduğu gibi- envanter defterinin ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olacağı belirtilmiştir.

 

2.2. Envanter Defterinin Açılış Onayı

Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan envanter defterinin açılış onayı kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayının ise bu defterin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılması zorunludur. Açılış onayı yapılmadan kullanılan envanter defteri, ticari defter niteliği ve değeri kazanmaz. Faaliyet dönemi hesap yılı olan ticari işletmelerde envanter defterinin açılış onayının her yıl en geç 31 Aralık tarihine kadar yaptırılması gerekmektedir. Dolayısıyla, anılan defterin açılış onayının her hesap dönemi (faaliyet yılı) için yapılması zorunludur. Buna ilaveten, envanter defterinin hesap dönemi içinde dolması nedeniyle veya başka sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olan ticari işletmeler, bu defteri kullanmaya başlamadan önce de açılış onayı yaptırmakla yükümlüdür.

Açılış onayının noter tarafından yapılması esas olmakla birlikte, ticari işletmenin ticaret siciline tescili sırasında defterin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da yapılabilir. Bunun yanında, açılış onayının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin notere ibraz edilmesi şarttır. Ayrıca bu tasdiknamenin bir örneği noterce saklanır. Ancak, ticaret şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında envanter defterine ilişkin yaptıracakları açılış onayında ticaret sicili tasdiknamesi aranmaz.

Noterler ile ticaret sicili müdürlüklerinin yapacağı açılış onayı defterin ilk sayfasına yazılır ve bu sayfada; defter sahibinin gerçek kişilerde adı soyadı, tüzel kişilerde unvanı, defter sahibinin iletişim bilgileri (adres, telefon, e-posta adresi), işletmenin merkezi, MERSİS numarası, şirketin faaliyet konusu, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, defterin türü, defterin kaç sayfadan ibaret olduğu, defterin kullanılacağı hesap dönemi, onay tarihi ve onayı yapan makamın resmi mühür ve imzası yer alır. Açılış onayı kapsamında, ciltli envanter defterinin sayfalarının sıra numarasıyla teselsül ettiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker onay makamının resmi mührü ile mühürlenir (Defter Tebliği md. 14).

Envanter defterinin açılış onayını yaptırmayanlar 4.000-TL idari para cezasıyla cezalandırılır (TTK md. 562/I-c). Söz konusu ceza, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 17/VII maddesi kapsamında her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırıldığında 2018 yılı için 6.190 TL uygulanacaktır. Para cezası kural olarak, gerçek ya da tüzel kişi tacir hakkında tatbik olunur. İdari para cezası, mahallin en büyük mülki amiri tarafından verilecek olup, bu kapsamda cezayı vermeye yetkili mülki amir, şirket merkezi ilde ise vali, ilçede ise kaymakamdır. Öte yandan, söz konusu kabahatin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi halinde, şirkete bir idari para cezası verilir ve ilgili hükme göre verilecek ceza iki kat artırılır. Ancak, bu kabahatin işlenmesi suretiyle bir menfaat temin edilmesi veya zarara sebebiyet verilmesi halinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaat veya zararın üç katından az olamaz (TTK md. 562/XIII-XIV).

Diğer taraftan, açılış onayı bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan envanter defteri de dâhil olmak üzere ticari defter kayıtları, ticari davalarda sahibi lehine değil, aleyhine delil olur.

Son olarak şunu da belirtmekte yarar var ki, yukarıda açıklandığı üzere envanter defteri açılış onayına tabi olmakla birlikte, bu defter için kapanış onayı öngörülmemiştir. Ticari defterlerden sadece yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri için kapanış onayı yaptırılması gerekmektedir. Dolayısıyla, envanter defterinin kapanış onayı yaptırılmaz.

 

2.3. Envanter Defterinde Onay Yenileme

Envanter defteri, yeterli yaprakları bulunması halinde yeni hesap döneminin ilk ayı içerisinde (Hesap yılı olarak takvim yılını benimseyen ticari işletmelerde Ocak ayının sonuna kadar) onay yenilemek suretiyle de kullanılmaya devam edilebilir. Ancak onay yenilemede defterin türü değiştirilemez (Defter Tebliği md. 16, 17). Kapanış onayına tabi olmayan envanter defterinde onay yenileme son kaydın yer aldığı sayfadan sonraki sayfaya yapılır. Bu sayfada; açılış onayında bulunması gereken hususlarda bir değişiklik olmuşsa bu değişiklikler, defterin kalan sayfa adedi, kullanılmaya devam edileceği hesap dönemi, onay tarihi ile onay makamının resmi mühür ve imzasına yer verilir. Onay yenileme işleminde envanter defterinin kalan sayfalarının tekrar mühürlenmesine ve sıra numarası verilmesine gerek yoktur.

 

2.4. Envanter Defterinin Tutulma Usulü

Envanter defteri Türkçe olarak tutulur. Bu düzenleme, emredici niteliktedir. Merkezi Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye’deki şubeleri de diğer ticari defterler gibi bu defteri de Türkçe tutmakla yükümlüdür. Envanter defterinde kısaltma, rakam, harf ve sembol kullanıldığı takdirde bunların anlamları açıkça belirtir, ayrıca bu anlamlar duraksamaya yer bırakmayacak kesinlikte ve tekdüze olur. Envanter defterine yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılır. Defterde kayıtlar arasında boşluk bırakılamaz ve satır atlanamaz, ayrıca defter sayfaları ciltten koparılamaz.

Bir yazım veya kayıt, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilemez ve değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeler yasaktır. Kayıtlardaki hatalara ilişkin çizimler; saklayıcı, örtücü ve karartıcı değil, düzeltici ve gerçeği yansıtıcı olmalıdır. Eski kayıtlar karalanmamalı, kapatılmamalı, herhangi bir madde veya araçla silinmemeli, görülecek, okunacak, ne olduğu bilinecek tarzda sadece temiz bir biçimde çizilmelidir.

TTK’nın 562/I-d maddesinde, aynı Kanun’un 65. maddesine uygun olarak defterlerini tutmayanların 4.000-TL (2017 yılı için 5.408-TL, 2018 yılı için de 6.190 TL) idari para cezasıyla cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır. O halde, envanter defterini TTK’nın 65. maddesinde öngörülen esaslar çerçevesinde tutmayan tacirler idari yaptırımla karşı karşıya kalacaktır.

 

2.5. Envanter Defterinin Saklanması

Tacirler, diğer ticari defterler ve belgeler ile birlikte envanter defterini de 10 yıl süreyle saklamakla yükümlüdür. Bu süre, VUK’a göre beş yıl olarak öngörülmüştür. Saklama süresi, envanter defterine son kaydın yapıldığı takvim yılının bitişiyle başlar. Envanter defteri de dâhil olmak üzere ticari defterler ve gerekli diğer kayıtlar, olgu ve işlemleri saptayan belgelerin dosyalanması şeklinde veya elektronik ortamda tutulması halinde veri taşıyıcıları (mikrofilm, CD, harici bellek, magnet ve diğer elektronik ortamlar gibi) aracılığıyla saklanabilir.

Envanter defterinin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut TTK’ya uygun saklanmaması hallerinde, sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla tecziye edilir. Bu durumda anılan fiilleri işleyenlere, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre 6.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar adli para cezası verilebilecektir.

Saklamakla yükümlü olunan envanter defteri; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde ziyaa uğrarsa tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır.

 

2.6. Envanter Defterinin Elektronik Ortamda Tutulabilmesi

TTK’nın 64. maddesine göre envanter defteri de dâhil olmak üzere tüm ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması mümkündür. Anılan maddenin üçüncü fıkrasında “fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esaslarının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirleneceği” hükme bağlanmıştır. Bahsi geçen maddeye istinaden çıkartılan Defter Tebliğinde de, elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

VUK ve TTK uyarınca tutulması zorunlu olan defterlerin elektronik ortamda oluşturulması, kaydedilmesi, muhafazası ve ibrazına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Elektronik Defter Genel Tebliği’nde ise anılan Tebliğ kapsamında www.edefter.gov.tr adresinde duyurulan defterlerin elektronik ortamda tutulabileceği ifade edilmiştir. Bu çalışmanın hazırlandığı tarih (01.12.2017) itibariyle adı geçen internet adresinde sadece yevmiye defteri ve büyük defterin (defter-i kebirin) format ve standartları duyurulmuş ve bu defterlerin elektronik ortamda tutulabileceği[3] ifade edilmiştir. Dolayısıyla zikredilen defterler dışında envanter defteri de dâhil olmak üzere diğer ticari defterler bugün itibariyle elektronik ortamda tutulmamaktadır.

Envanter defterinin elektronik ortamda tutulması halinde yine bu defter görüntü veya veri taşıyıcılarda saklanabilir. Ancak bu durumda saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilmesi ve uygun bir süre içinde kayıtların okunabilir hale getirilebilmesi gerekir. Öte yandan, envanter defterinin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterin açılışında noter onayı aranmaz. Bununla beraber, hesap döneminin ilk ayının beratının[4] alınması açılış onayı olarak kabul edilir.

 

SONUÇ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve bu Kanun’a istinaden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından müştereken çıkarılan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ gereğince, gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir envanter defteri tutmakla yükümlüdür. Bu defterin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut TTK’ya uygun saklanmaması hallerinde sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır.

Envanter defteri, açılış onayına tabi iken, bu defter için kapanış onayı öngörülmemiştir. Fiziki ortamda tutulan envanter defterinin açılış onayı kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemindeki açılış onayı ise defterin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Dolayısıyla, hesap yılı olarak takvim yılını benimseyen tacirlerin, envanter defterinin açılış onayını Aralık ayının kadar yaptırması gerekir. Bu defterin açılış onayını yaptırmayanlar ise 2018 yılı için 6.190-TL idari para cezasıyla cezalandırılır. Açılış onayı yapılmayan envanter defteri, ticari davalarda sahibi aleyhine delil olur.

Envanter defterinin, Türkçe tutulması; ayrıca deftere yapılan yazım ve kayıtların, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılması şarttır. Bunun yanında bir yazım veya kaydın, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilmesi ve değiştirilmesi, kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmelerin yapılması yasaktır. Kural olarak envanter defterinin elektronik ortamda tutulması mümkün olmakla birlikte, Elektronik Defter Genel Tebliği uyarınca bugün itibariye sadece yevmiye defteri ve defteri kebir elektronik ortamda tutulabilmektedir. Dolayısıyla, anılan defterler dışında envanter defteri de dâhil olmak üzere diğer ticari defterler hali hazırda elektronik ortamda tutulamamaktadır. Öte yandan tacirler, TTK uyarınca envanter defterini 10 yıl süreyle saklamakla yükümlüdür.

Son olarak belirtelim ki, uygulamada bazı tacirler, envanter defterini sadece tasdik ettirmekle yetinmekte, bazıları ise bu deftere sadece bilançolarını eklemektedir. Ancak envanter defteri aynı zamanda bir işletmenin fiziki sayım sonuçlarını da gösteren bir defter olduğundan, bu şekilde yapılan uygulamalar anılan defterin tutulma amacına aykırılık teşkil etmektedir. Dolayısıyla, adli veya idari herhangi bir yaptırımla karşı karşıya kalmamak için tacirlerin, envanter defterini mevzuatta öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde tutmaları menfaatlerine olacaktır.