Vergi hukukunun temel ilke kavramlarına yönelik olarak Ersin Nazalı tarafından yazılmış ve çeşitli dergilerde yayımlanmış olan makalelerin bir araya getirilmiş olarak sunulduğu bu kitap, kendi alanında öncü bir rolü üstlenmiştir.
Farklı zamanlarda ve farklı yayınlarda yayımlanan makalelere erişimin kolaylaştırılmasını sağlayan bu kitapta, on yılı aşkın süredir Ersin Nazalı tarafından yazılmış belirli konulardaki makaleler gruplandırılmıştır.
1. VERGİ HUKUKUNUN TEMEL İLKE VE KAVRAMLARI
1.1 VERGİ YASALARININ MEKAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 17
1.1.1 Genel açıklama 17
1.1.2 Vergi kanunlarının mekan bakımından uygulanması 17
1.1.3 VERGİ YASALARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI VE VERGİLENDİRME YETKİSİ ÇAKIŞMALARI 19
1.1.4 İç Hukukta Tek Taraflı Olarak Yapılan Düzenlemeler İle Çifte Vergilemenin Önlenmesi 20
1.1.4.1 Mahsup Yöntemi 20
1.1.4.2 İstisna Yöntemi 21
1.1.4.3 Gider Yöntemi 21
1.1.5 Uluslararası Anlaşmalarla Çifte Vergilemenin Önlenmesi 22
1.1.5.1 Uluslararası Ekonomik Bütünleşmelere Katılarak Çifte Vergilemenin Önlenmesi 23
1.1.6 Çifte Vergilemenin Önlenmesi Konusunda Diğer Ülke Uygulamaları 24
1.1.6.1 Fransa 24
1.1.6.2 İngiltere 24
1.1.6.3 Rusya 24
1.1.6.4 Almanya 24
1.1.7 Sonuç 25
1.1.8 Kaynakça 25
1.2 VERGİ YASALARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 27
1.2.1 GİRİŞ 27
1.2.2 Genel açıklama 27
1.2.3 Vergi kanunlarının zaman bakımından uygulanması 28
1.2.3.1 Vergi Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi 28
1.2.3.2 Vergi Kanunlarının Yürürlükten Kalkması 29
1.2.4 Vergi Kanunlarının Geriye Ve İleriye Yürümesi 30
1.2.5 Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması Konusunda Diğer Ülke Uygulamaları 33
1.2.6 Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması Konusunda Yüksek Yargı Organlarının Kararları 35
1.2.7 Sonuç 36
1.2.8 Kaynakça 37
1.3 VERGİ HUKUKU-ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİ VE VUK’’NUN 3.MADDESİNDE YER ALAN EKONOMİK YAKLAŞIM İLKESİNİN UYGULAMASI 38
1.3.1 GİRİŞ 38
1.3.2 VERGİ HUKUKU-ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİ 38
1.3.3 EKONOMİK YAKLAŞIM İLKESİ 39
1.3.4 EKOMİK YAKLAŞIM İLKESİNİN DEVREYE GİRDİĞİ BAZI DURUMLAR 41
1.3.4.1 Peçeleme 41
1.3.4.2 Vergi Yükümlülüğü ve Sorumluluğunu Değiştiren Sözleşmeler 42
1.3.4.3 Muvazaa 43
1.3.4.4 SONUÇ 44
2. VERGİ HUKUKUNDA ÖZELLİKLİ KONULAR
2.1 SİRKÜLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ (SİRKÜLER NE DEMEK DEĞİLDİR?) 45
2.1.1 GİRİŞ 45
2.1.2 DÜZENLEME YETKİSİNİN KAYNAĞI VE NİTELİĞİ 45
2.1.3 YASAL DÜZENLEME GEREKLİLİĞİ 46
2.1.4 MALİYE BAKANLIĞI’NIN YAPMIŞ OLDUĞU DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER 47
2.1.5 SİRKÜLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ 48
2.1.6 ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 50
2.1.7 SONUÇ 53
2.2 KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA (KVK) YER ALAN GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI İSTİSNASI NEDİR? 54
2.2.1 GİRİŞ 54
2.2.2 GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI KAZANÇ İSTİSNASINA İLİŞKİN YASAL AÇIKLAMALAR 54
2.2.2.1 Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yer Alan İstisna Hükmü: 54
2.2.2.2 Sermaye Piyasası Mevzuatında Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları: 56
2.2.2.2.1 Konuya İlişkin Sermaye Piyasası Kanunu Hükümleri 56
2.2.2.2.2 Konuya İlişkin Sermaye Piyasası Kurulu Düzenlemeleri: 59
2.2.2.2.3 Sermaye Piyasası Kurulu’nun Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları İçin Hazırladığı Esas Sözleşme Taslağı: 61
2.2.2.2.4 Konu İle İlgili Olarak Sermaye Piyasası Kurulu Tarafından Yayımlanan Sermaye Piyasası Kurulu Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları-5 Adlı Yayında Gayrimenkul Yatırım Ortaklığına İlişkin Açıklamalar: 62
2.2.2.3 Gayrimenkul yatırım ortaklıkları ne iş yapar? 62
2.2.2.4 Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ekonomiye katkısı nedir? 63
2.2.2.5 Gayrimenkul yatırım ortaklığı yatırımcılara ne gibi avantajlar sağlar? 63
2.2.3 GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞINA İLİŞKİN YABANCI ÜLKE ÖRNEKLERİ 63
2.2.4 DEĞERLENDİRME 64
2.2.5 SONUÇ 69
2.2.6 Kaynakça 69
2.3 MÜLKİYET HAKKI VE VERGİLENDİRME 70
2.3.1 GİRİŞ 70
2.3.2 TEMEL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 70
2.3.3 MÜLKİYET HAKKI 71
2.3.3.1 Anayasada mülkiyet hakkı 72
2.3.3.2 Mülkiyet hakkının sınırlandırılması 72
2.3.3.3 Mülkiyet hakkının durdurulması 73
2.3.4 VERGİLENDİRME YETKİSİ 74
2.3.4.1 Vergilendirme yetkisinin tarihçesi 74
2.3.4.2 Anayasada vergilendirme yetkisi 75
2.3.4.3 Vergilendirmenin anayasal ilkeleri 76
2.3.4.4 Hukuk devletinde vergilendirme 77
2.3.4.5 Sosyal Devlet ve vergilendirme 79
2.3.4.6 Vergilendirme ile mülkiyet hakkına müdahale 81
2.3.5 AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ BAĞLAMINDA MÜLKİYET HAKKI VE VERGİLENDİRME 82
2.3.5.1 Mülkiyet Hakkının Kapsamı 82
2.3.5.2 Mülkiyet hakkının sınırlandırılması 84
2.3.5.2.1 Kanunilik 84
2.3.5.2.2 Genel yarar 86
2.3.5.2.3 Orantılılık 86
2.3.6 İnsan hakları avrupa mahkemesinin Vergiler açısından mülkiyet hakkına yaklaşımı 88
2.3.7 SONUÇ 95
2.3.8 KAYNAKÇA 96
3. VERGİ YARGILAMA HUKUKU
3.1 VERGİ DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE YANSIMALARI 98
3.1.1 GİRİŞ 98
3.1.2 İDARİ DAVA TÜRLERİ 100
3.1.2.1 İptal Davası 101
3.1.2.2 Tam yargı davaları 102
3.1.3 VERGİ DAVaSININ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜLER 103
3.1.3.1 Doktrinde Ortaya Çıkan Görüler 104
3.1.3.1.1 Vergi Davası Tam Yargı Davasıdır 104
3.1.3.1.2 Vergi Davası İPTAL Davasıdır 104
3.1.3.1.3 Nevi şahsına münhasır bir davadır 105
3.1.3.1.4 Vergi davası karma nitelikli bir davadır 106
3.1.3.1.5 Danıştayın vergi davasının niteliğine ilişkin görüşü 106
3.1.3.1.6 Görüşümüz 108
3.1.4 Vergi davasının niteliğinin önemi 109
3.1.5 SONUÇ 114
3.2 TÜRKİYE’DE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİNİN GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR 115
3.2.1 GİRİŞ 115
3.2.2 Genel açıklama 116
3.2.3 Osmanlı dönemi 116
3.2.4 Cumhuriyet Devrinde Vergi Yargısının geçirmiş olduğu Süreç 118
3.2.4.1 1980 Öncesi Dönem 118
3.2.4.1.1 Vergi Uyuşmazlıklarının Doğuşu 119
3.2.4.1.2 Vergi İtiraz Komisyonları 119
3.2.4.1.2.1Muvazzaf Vergi İtiraz Komiyonları 120
3.2.4.1.2.2Gayri Muvazzaf Vergi İtiraz Komisyonları 120
3.2.4.1.2.3İtiraz Komisyonlarına Müracat 120
3.2.4.1.3 Vergiler Temyiz komisyonu 120
3.2.4.1.4 Danıştay 121
3.2.4.1.5 Vergi Usul Kanununa Tabi Olmayan Vergilere İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü 122
3.2.4.1.6 Adli Yargı Organlarına Müracaat 122
3.2.4.2 1980 Öncesi Dönemin Değerlendirilmesi 122
3.2.4.3 1980 sonrası Türk vergi yargısı sistemi 124
3.2.4.3.1 Vergi Mahkemeleri 125
3.2.4.3.1.1Vergi Davasının Açılması 126
3.2.4.3.1.1.1Dava Açma Süresi 126
3.2.4.3.1.2Yargılama Usulü 127
3.2.4.3.2 Vergi Uyuşmazlıklarında Temyiz Yolu 130
3.2.4.3.2.1Temyiz Yolu ve Danıştay’ca Ele Alınacak Vergi Uyuşmazlıkları 130
3.2.4.3.2.1.1Danıştay’da Dava Açmaya Yetkili Olanlar 130
3.2.5 Sonuç 132
3.2.6 Kaynakça 132
3.3 ANAYASA MAHKEMESİNE VERGİSEL YÖNLÜ BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ OLASI SONUÇLARI 134
3.3.1 GİRİŞ 134
3.3.2 BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ DÜZENLENİŞİ 135
3.3.2.1 Anayasa 135
3.3.2.2 6216 Sayılı Kanun 135
3.3.3 ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN ESASA İLİŞKİN İNCELEMEDE DAYANAKLAR VE OLASI OKUMA ŞEKLİ 137
3.3.3.1 Anayasada Mülkiyet Hakkı ve Sınırlama 137
3.3.3.2 Anayasada Vergilendirme Yetkisi ve İlkeleri 139
3.3.3.3 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı ve Sınırlamalar 140
3.3.3.4 Sonuç 143
3.4 “İDARİ İŞLEM NİTELİĞİNDE YARGI KARARI VERİLEMEZ” KURALININ VERGİ DAVALARINA UYGULANABİLİRLİĞİ 144
3.4.1 İDARİ DAVA TÜRLERİ 146
3.4.1.1 İptal Davası 146
3.4.1.2 Tam yargı davaları 147
3.4.2 VERGİ DAVASININ NİTELİĞİ 148
3.4.3 İDARENİN TAKDİR YETKİSİ, YERİNDELİK DENETİMİ VE RE’SEN ARAŞTIRMA İLKESİ 150
3.4.4 İDARENİN TAKDİR YETKİSİ 151
3.4.5 Yerindelik denetimi 152
3.4.6 Re’sen Araştırma İlkesi 152
3.4.7 Yargı yeksİnİn sınırları 153
3.4.7.1 Danıştayın Sebep İkamesi 156
3.4.7.2 Yargıç yerindelik denetimi yapamaz 156
3.4.8 değerlendİrme 167
3.4.9 SONUÇ 170
3.4.10 KAYNAKÇA 171
4. VERGİ CEZA HUKUKU
4.1 “HESAP VE MUHASEBE HİLESİ YAPMAK” SUÇUNUN İŞLENMESİ MÜMKÜN DEĞİL MİDİR? 173
4.1.1 GİRİŞ 173
4.1.2 Suçun Tanımı, Konusu ve Unsurları 173
4.1.2.1 Suçun Maddi Unsuru 175
4.1.2.2 Suçun Manevi Unsuru 175
4.1.2.3 Hukuka Aykırılık Unsuru 175
4.1.3 VERGİ SUÇU VE CEZASI 176
4.1.3.1 Vergi ceza hukukunun doğması 177
4.1.3.2 Vergi cezası ve vergi suçu: 178
4.1.3.2.1 Vergi suçu: 178
4.1.3.2.2 Vergi cezasında muhatap 178
4.1.4 ADLİ VERGİ SUÇLARI 180
4.1.4.1 HESAP VE MUHASEBE HİLESİ YAPMAK SUÇU 181
4.1.4.1.1 HESAP VE MUHASEBE KAVRAMI 181
4.1.4.1.2 Hesap ve muhasebe hilesinin tanımı ve hile sayılacak fiiller 182
4.1.4.1.3 MUHASEBE HİLESİ SUÇUNUN “BELİRLİLİK” İLKESİ AÇISINDAN İRDELENMESİ 187
4.1.4.1.3.1Ceza hukukunda Belirlilik İlkesi 187
4.1.4.1.3.2Hesap ve muhasebe hilesi yapmak suçunun belirlilik ilkesi açısından değerlendirilmesi 190
4.1.5 SONUÇ 192
4.1.6 KAYNAKÇA 193
4.2 VERGİ SUÇU VE ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARI IŞIĞINDA VERGİ ZİYAI CEZASININ AKIBETİ 195
4.2.1 Giriş 195
4.2.2 VERGİ SUÇU VE CEZASI 195
4.2.2.1 Vergi ceza hukukunun doğması 196
4.2.2.2 Vergi cezası ve vergi suçu: 197
4.2.2.3 Vergi suçu: 198
4.2.2.4 Vergi cezasında muhatap: 198
4.2.2.5 Vergi cezalarını kesme: 198
4.2.3 ANAYASA MAHKEMESİ KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 202
4.2.4 VERGİ ZİYAI CEZASININ BUNDAN SONRAKİ UYGULAMASI KONUSUNDA ORTAYA ATILAN GÖRÜŞLER 204
4.2.4.1 Vergi Ziyaı Cezasının Uygulanmasında “LEHE OLAN HÜKÜM UYGULANIR” Kuralının Esas Alınması Gerektiğini Savunan Görüş 204
4.2.4.1.1 Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması Konusunda Anayasada ve Ceza Kanununda Yer Alan Hükümler 204
4.2.4.1.2 Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması İlkesinin Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanabilirliği 208
4.2.4.2 Fiilin İşlendiği Tarihte Geçerli Olan Yasa Hükümlerinin Uygulanması Gerektiğini Savunan Görüş 211
4.2.5 DEĞERLENDİRME 218
4.2.6 Sonuç 220
4.3 NİTELİKLİ VERGİ ZİYAI CEZASI (KAÇAKÇILIK) ÖNGÖREN TARHİYAT VE CEZA KESME İŞLEMLERİNDE UZLAŞMA TALEP EDİLMELİDİR 222
4.3.1 Giriş 222
4.3.2 Konuya İlişkin Açıklamalar ve Mevzuat 222
4.3.2.1 Teorik Açıklamalar 222
4.3.2.2 Konuya İlişkin Mevzuat 225
4.3.3 İdari İşlem ve Ceza Kesme 226
4.3.4 Nitelikli Vergi Ziyaı Suçu ve VUK’da Getirilen Hak Mahrumiyetleri 227
4.3.4.1 Nitelikli Vergi Ziyaı Cezası Kesmek İçin Gerekli Olan Şartlar 227
4.3.4.2 Mükellefin Fiili Nedeniyle Vergi Ziyaının Ortaya Çıkması Gerekir 228
4.3.5 Nitelikli Vergi Ziyaı Cezasında Uzlaşma 228
4.3.6 Sonuç 231
4.3.7 Kaynakça 232
4.4 VUK 359 ANLAMINDA SAHTE BELGE DÜZENLEME SUÇU VE İŞLENEMEZ SUÇ KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 233
4.4.1 GİRİŞ 233
4.4.2 Suçun Tanımı, Konusu ve Unsurları 234
4.4.3 VUK’un 359’uncu Maddesinde Düzenlenen “Sahte Belge Düzenleme” Suçu 236
4.4.3.1 Vergi Kanunları Uyarınca Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Belge Kavramı 238
4.4.3.1.1 Söz konusu belgenin vergi kanunları uyarınca düzenlenen bir belgenin olması gerekmektedir. 238
4.4.3.1.2 Söz konusu belgenin vergi kanunları anlamında düzenlenmiş bir belge olması gerekir. 239
4.4.4 İşlenemez suç 240
4.4.5 Sahte Belge Düzenleme Suçunun İşlenemez Suç Halini Aldığı Haller 241
4.4.6 SONUÇ 244
5. YATIRIM İNDİRİMİ UYGULAMASINDA HUKUKİ SORUNLAR
5.1 VERGİ HUKUKUNDA KAZANILMIŞ HAK KAVRAMI VE 01.01.2006-08.04.2006 TARİHLERİ ARASINDA YAPILAN YATIRIM İNDİRİMİ HARCAMALARININ DURUMU 245
5.1.1 GİRİŞ 245
5.1.2 5479 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN SİSTEM 246
5.1.3 KAZANILMIŞ HAK KAVRAMI 248
5.1.4 VERGİ KANUNLARININ GERİYE VE İLERİye YÜRÜMESİ 250
5.1.5 GERÇEK GERİYE YÜRÜME VE GERÇEK OLMAYAN GERİYE YÜRÜME KURALI 253
5.1.6 VERGİ KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI KONUSUNDA ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARLARI 255
5.1.7 DEĞELENDİRME 260
5.1.8 SONUÇ 262
5.2 YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASINDA TERCİH SORUNU 264
5.2.1 GİRİŞ 264
5.2.2 GVK’NUN GEÇİCİ 69.MADDESİ VE MALİYE BAKANLIĞI’NIN DÜZENLEMELERİ 264
5.2.3 MÜKELLEF TERCİHİNİ NASIL BELİRLEYECEKTİR? 265
5.2.4 MÜKELLEF TERCİHİNİ SONRADAN DEĞİŞTİREBİLİR Mİ? 267
5.2.5 SONUÇ 269
5.3 2009 YILINDA YATIRIM İNDİRİMİ UYGULAMASI VE KONUYA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARININ ANLAMI 270
5.3.1 GİRİŞ 270
5.3.2 ANAYASA MAHKEMESİ KARARININ GEREKÇELERİ 271
5.3.3 VERGİ HUKUKUNDA GERİYE YÜRÜMEZLİK 272
5.3.3.1 GERÇEK OLAN VE GERÇEK OLMAYAN GERİYE YÜRÜME 274
5.3.4 ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARININ GERİYE YÜRÜMEZLİĞİ 276
5.3.4.1 İPTAL KARARININ NİTELİĞİ 276
5.3.4.2 İPTAL KARARININ GERİYE YÜRÜMEZLİĞİNİN ANLAMI 279
5.3.5 DANIŞTAYIN GERİYE YÜRÜME KONUSUNDAKİ YAKLAŞIMI …..281
5.3.6 DEĞERLENDİRME 284
5.3.7 SONUÇ 287
5.3.8 KAYNAKÇA 288
5.4 YATIRIM İNDİRİMİ STOPAJINDA ZAMANAŞIMI 290
5.4.1 GİRİŞ 290
5.4.1.1 GELİR VERGİSİ MEVZUATINDA YER ALAN DÜZENLEMELER 290
5.4.2 ZAMANAŞIMI KAVRAMI 291
5.4.2.1 Unsurları 292
5.4.3 VERGİ USUL MEVZUATINDA YER ALAN DÜZENLEMELER 293
5.4.4 KONUYA İLİŞKİN DANIŞTAY VE HESAP UZMANLARI KURULU DANIŞMA KOMİSYONU KARARLARI 293
5.4.5 GÖRÜŞÜMÜZ 296
5.4.6 SONUÇ 297
5.4.7 KAYNAKÇA 297
6. ULUSLARARASI VERGİ HUKUKU
6.1 AB TARAFINDAN ÇIKARILAN VE GERÇEK KİŞİLERCE ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN 2003/48 SAYILI DİREKTİF 299
6.1.1 Giriş 299
6.1.2 2003/48 Sayılı Direktifin Kapsamı 300
6.1.2.1 Amaç ve Tanımlar 302
6.1.2.2 Faiz Ödemesi 303
6.1.2.3 Bilgi Değişimi 304
6.1.2.4 Geçiş Dönemi 304
6.1.2.5 Tevkifat 305
6.1.2.6 Gelir Paylaşımı 305
6.1.2.7 İstisnalar 305
6.1.2.8 Çifte Vergilemenin Önlenmesi 306
6.1.3 Sonuç 307
6.2 AB TARAFINDAN KURUMLAR VERGİSİ ALANINDA ÇIKARILAN VE KURUMLARIN ELDE ETMİŞ OLDUĞU MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN DİREKTİFLER 308
6.2.1 Giriş 308
6.2.2 Farklı Üye Ülkelerdeki Şirketler Arasında Yapılan Faiz ve Royalti Ödemelerinin Vergilendirilmesi Konusundaki 2003/49 Sayılı Direktif 308
6.2.3 Farklı Üye Ülkelerdeki Yavru Şirketten Ana Şirkete Yapılan Kâr Payı Dağıtımlarında Çifte Vergilendirmeyi Önleyen Direktif (90/435) 310
6.2.4 Sonuç 311
6.3 TRANSFER FİYATLANDIRMASI 312
6.3.1 GİRİŞ 312
6.3.2 Transfer fiyatlandırması KAVRAMI ve Tarihçesi 313
6.3.3 İşletmelerin kullanmış olduğu transfer fiyatlandırması yöntemleri 314
6.3.3.1 Pazara Dayalı Transfer fiyatlandırması 314
6.3.3.2 Maliyete Dayalı Transfer fiyatlandırması 315
6.3.3.3 Değişken Maliyeti Esas Alan Transfer Fiyatlandırması 315
6.3.3.4 Toplam Maliyeti Esas Alan Transfer Fiyatlandırması 315
6.3.3.5 Görüşmelelerle Belirlenen Transfer fiyatlandırması 316
6.3.4 TRANSFER FİYATLANDIRMASI KONUSUND Amerika Birleşik Devletleri (ABD) VE EKONOMİK İŞBİrLİĞİ VE kALKINMA TEŞKİLATININ (OECD) DÜZENLEMELERİ 317
6.3.4.1 OECD’NİN TRANSFER FİYATLANDIRMASI KONUSUNDAKİ DÜZENLEMELERİ 320
6.3.5 MEVZUATIMIZDA TRANSFER FİYATLANDIRMASI UYGULAMASI 323
6.3.5.1 5422 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI UYGULAMASI 323
6.3.5.2 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Transfer fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı 325
6.3.5.2.1 İlişkili Kişi 326
6.3.5.2.2 Emsallere Uygunluk İlkesi 327
6.3.5.2.3 Transfer fiyatlandırması Konusunda Uygulanacak yöntemler 329
6.3.5.2.3.1Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi 330
6.3.5.2.3.2Maliyet Artı Yöntemi 331
6.3.5.2.3.3Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi 332
6.3.5.2.3.4Kar Bölüşüm Yöntemi: 334
6.3.5.2.3.4.1İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi 334
6.3.5.2.3.5Peşin Fiyatlandırma Anlaşması 335
6.3.5.3 Karşı Taraf Düzeltmesi 336
6.3.5.4 Bakanlar Kurulu’na verilen Yetki 337
6.3.6 Değerlendirme ve sonuç 337
6.3.7 KAYNAKÇA 339
6.4 TRANSFER FİYATLANDIRMASI (ÖRTÜLÜ KAZANÇ) İŞLEMLERİ KAPSAMINDA İNDİRİM KDV’LERİN REDDİ MÜMKÜN MÜDÜR? 341
6.4.1 GİRİŞ 341
6.4.2 TRANSFER FİYATLANDIRMASI VE İNDİRİM KDV 341
6.4.2.1 Transfer Fiyatlandırması Düzenlemesinin Vergi Kanunlarındaki Yeri Ve Etkisi 341
6.4.2.2 İndirim ve Gider Terimleri 343
6.4.2.3 KDV’nin Normal İşleyişine Müdahale Edilmemelidir 344
6.4.3 SONUÇ 345
6.5 OECD MODEL ANLAŞMASI’NA GÖRE TEMETTÜ VE FAİZ GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 346
6.5.1 GİRİŞ 346
6.5.2 Genel Açıklama 346
6.5.3 Ülkelerin vergilendirme haklarına ilişkin ilkeler 347
6.5.3.1 Yerleşim ilkesine göre yapılacak vergileme 347
6.5.3.2 Kaynak ilkesine göre yapılacak vergileme 347
6.5.3.3 vatandaşık esasına göre yapılacak vergileme 348
6.5.4 Uluslararası çifte vergileme sorunları 348
6.5.4.1 Çifte vergilemenin tanımı 349
6.5.4.2 Çifte vergilemenin önlenmesi 350
6.5.4.3 İç Hukukta Tek Taraflı Olarak Yapılan Düzenlemeler İle Çifte Vergilemenin Önlenmesi 350
6.5.4.3.1 Mahsup Yöntemi 350
6.5.4.3.2 İstisna Yöntemi 350
6.5.4.3.3 Gider Yöntemi 351
6.5.4.4 Uluslararası Ekonomik Bütünleşmelere Katılarak Çifte Vergilemenin Önlenmesi 351
6.5.4.4.1 Uluslararası Anlaşmalarla Çifte Vergilemenin Önlenmesi 352
6.5.4.4.1.1Vergi Anlaşmalarının Temel Özellikleri ve Tarihçesi 352
6.5.4.4.2 OECD Vergi Anlaşmasının Önemi 353
6.5.4.4.2.1OECD Model Vergi Anlaşmasının İçeriği ve Temel Vergilendirme İlkeleri 354
6.5.4.4.2.2 OECD Model Vergi Anlaşmasına Göre Yerleşim Ülkesinde ve Kaynak Ülkede Vergilendirilebilecek Gelir ve Servet Unsurları 355
6.5.4.4.2.2.1Kaynak Ülkede Belli Sınırlamalar Çerçevesinde Vergilendirilebilecek Gelirler 356
6.5.4.4.2.2.2Kaynak Ülkede Vergilendirilemeyecek Gelirler 356
6.5.5 Temettülerin vergilendirilmesi 357
6.5.5.1 Madde Metni 357
6.5.5.2 Türkiye’nin OECD Model Anlaşmasının 10. Maddesine Koyduğu Çekinceler 358
6.5.5.3 Temettü Teriminin Tanımı 359
6.5.5.4 Temettü Elde Edenin Mukim Olduğu Devletin Vergilendirme Hakkı 360
6.5.5.5 Temettü Ödeyen Kurumun Mukim Olduğu Devletin Vergilendirme Hakkı 360
6.5.5.6 Temettü Sayılmayacak Durumlar 363
6.5.5.7 Bir Devlet Mukimi Kurumun Dağıttığı Temettülerin Diğer Devlet Tarafından Vergilendirilmeyeceği 364
6.5.6 Faiz gelirlerinin vergilendirilmesi 365
6.5.6.1 Madde metni 365
6.5.6.2 Türkiye’nin OECD Model Anlaşmasının 11. Maddesine Koyduğu Çekince 366
6.5.6.3 Faiz Teriminin Tanımı 366
6.5.6.4 Faiz Gelirlerinin Vergilendirilmesi 367
6.5.7 DEĞERLENDİRME 368
6.5.8 Sonuç 370
6.5.9 KAYNAKÇA 370
6.6 ULUSLARARASI VERGİ ANLAŞMALARINDA ROYALTİ (GAYRİMADDİ HAK) ÖDEMELERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 372
6.6.1 Gayrimaddi hak (royalti) tanımı 372
6.6.2 OECD Model Anlaşmasında Royalti: Tanımı ve Unsurları 376
6.6.3 OECD Model AnlaşmasıNIN 12.maddeSİNde yer alan ÖDEMElerin vergilendirilmesi……………………………………………………………………………………378
6.6.3.1 İç hukukta vergilendirme 378
6.6.3.1.1 Gelir Vergisi Açısından 378
6.6.3.1.1.1Gayrimenkul Sermaye İradı 378
6.6.3.1.1.2Ticari Kazanç 380
6.6.3.1.1.3Zirai Kazanç 380
6.6.3.1.1.4Serbest Meslek Kazancı 380
6.6.3.1.1.5Diğer Kazanç ve İratlar 381
6.6.3.2 Kurumlar Vergisi Açısından 381
6.6.4 OECD Model Anlaşmasında öngörülen vergilendirme 382
6.6.4.1 Royalti Olarak Vergilendirilecek Kazançlar 382
6.6.4.2 Royalti Kapsamına Girmeyen Kazançlar 383
6.6.4.2.1 Ticari Kazanç Olarak Vergilendirilecek Kazançlar 383
6.6.4.2.2 Sermaye Değer Artış Kazancı Olarak Vergilendirilecek Kazançlar 384
6.6.4.2.3 Transfer Fiyatlandırmasına İlişkin Düzenleme 385
6.6.5 Know-How 388
6.6.5.1 Know-How ile İlgili Olarak OECD Model Anlaşmasının Yorum Notlarında Yapılan Açıklamalar 389
6.6.6 SONUÇ 391
6.7 VERGİ ANLAŞMALARINDA YER ALAN LEHDAR-GERÇEK SAHİPLİK (BENEFICIAL OWNER-OWNERSHIP) NEDİR? 393
6.7.1 GİRİŞ 393
6.7.2 KAVRAMIN TANIMI 393
6.7.3 VERGİ ANLAŞMALARINDA GERÇEK SAHİP (BENEFICIAL OWNER) 394
6.7.4 KAVRAMA İLİŞKİN SORUNLAR 395
6.7.5 SONUÇ 397
7. GELİR VERGİSİNİN TEORİK TEMELLERİ
7.1 GELİR VERGİSİ SİSTEMLERİNDEKİ DEĞİŞİMLERİN ARKASINDA YATAN NEDENLER VE DÜNYADA GELİR VERGİSİ UYGULAMASI KONUSUNDA UYGULANMAKTA OLAN SİSTEMLER 398
7.1.1 Giriş 398
7.1.2 Gelir Vergisinde Reform Düşüncesini Ortaya Çıkaran Nedenler 399
7.1.2.1 Finansal Baskılar 400
7.1.2.2 Vergi Kaçağı 401
7.1.2.3 Gelir Dağılımı 402
7.1.2.4 Vergi Sisteminin Karmaşıklığı 403
7.1.2.5 Dış Baskılar 403
7.1.3 Gelir Vergisi Konusunda Dünyada Uygulanmakta Olan Sistemler 404
7.1.3.1 Global Gelir Vergisi Sistemi (Comprehensive Income Tax) 405
7.1.3.2 Düz Oranlı Vergileme (Flat Tax) 407
7.1.3.3 İkili Vergi Sistemi (Dual Income Tax) 409
7.1.3.3.1 İkili Gelir Vergisi Sisteminin Eleştirileri 412
7.1.3.3.2 İkili Gelir Vergisi Sisteminin Eşitlik Yönü 413
7.1.3.3.3 Enflasyon Ekonomisinde Sermaye Gelirlerinin Vergilendirilmesi ………………….414
7.1.3.3.4 İnsan Sermayesinin Vergilendirilmesi 415
7.1.3.3.5 Dikey Eşitlik, Sermaye Gelirleri ve Sermayeden Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi 417
7.1.3.3.6 İkili Gelir Vergisi Sisteminin Etkinlik Yönü 419
7.1.3.3.7 Gelir Argümanı 420
7.1.3.3.8 Tarafsızlık Tezi 420
7.1.3.3.9 Tasarruf Tezi 421
7.1.3.3.10İkili Gelir Vergisi Sisteminde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Oranındaki İlişki : 421
7.1.3.3.11İkili Gelir Vergisi Sisteminde, Küçük Girişimcilerin Vergilendirilmesi : İkili Gelir Vergisi Sisteminin Zayıf Noktası 422
7.1.3.3.12İkili Gelir Vergisi Sisteminde Aktif Sahipli Oluşumların Vergilendirilmesi 423
7.1.3.4 Karma Gelir Vergisi Sistemi (Semi-Dual Income Tax) 424
7.1.4 Sonuç 429
8. TİCARET HUKUKUNUN VERGİSEL BOYUTU
8.1 İÇ KAYNAK VE FON AÇMAZINDA SERMAYE ARTTIRIMI 432
8.1.1 GİRİŞ 432
8.1.2 TTK’DA YER ALAN DÜZENLEME 432
8.1.2.1 462.Maddenin Birinci Fıkrası 432
8.1.2.2 462.Maddenin İkinci Fıkrası 433
8.1.3 FON VE YASAĞIN AMACI NEDİR? 433
8.1.4 SONUÇ 434
8.2 ORTAKLARA BORÇLAR HESABININ SERMAYEYE EKLENMESİNDE SON DURUM 436
8.2.1 GİRİŞ 436
8.2.2 Alacakların Ayni Sermaye Olarak Konulması 436
8.2.3 Konu Neden Önemli? 437
8.2.4 Son Durum Nedir? 437
8.2.5 DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 438
8.3 YENİ TÜRK TİCARET VE VERGİ HUKUKUNA GÖRE TİCARİ KAZANÇ KAVRAMI 440
8.3.1 GİRİŞ 440
8.3.2 TİCARET HUKUKUNUN DÜZENLENİŞİ 440
8.3.3 TİCARİ İŞLETME TANIMI VE UNSURLARI 440
8.3.3.1 Genel Olarak 440
8.3.3.2 Ticari İşletme 441
8.3.3.2.1 Ticari İşletmenin Unsurları 442
8.3.3.2.1.1Gelir Sağlamayı Hedef Tutma 442
8.3.3.2.1.2Devamlılık 442
8.3.3.2.1.3Bağımsızlık 443
8.3.3.2.1.4Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma 443
8.3.4 Vergi Hukukunda Ticari Kazanç 443
8.3.4.1.1 Ticari Kazancın Niteliği 443
8.3.4.1.2 Ticari Faaliyetin Kapsamı 445
8.3.4.1.2.1Ticari Faaliyette Devamlılık Unsuru 445
8.3.5 TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE GERÇEK KİŞİLERİN TACİR SIFATINA SAHİP OLMASININ ŞARTLARI 446
8.3.5.1 Ticari İşletme İşleten-Adına Ticari İşletme İşletilen Kişi 447
8.3.5.2 Ticari İşletme İşletmeye Hazırlanan Kişi 447
8.3.5.3 Olmayan Bir Ticari İşletmeyi Kendi Adına İşlettiği Görüntüsü Meydana Getiren Kişi 448
8.3.5.4 Ticari İşletme İşleten Şirket Ortağı Görüntüsü Meydana Getiren Kişi 449
8.3.6 Ticari İş Karinesi 449
8.3.7 KAYNAKÇA 450