Ajanda

“İZAHA DAVET” - YENİ BİR MÜESSESE

11.08.2016

1-Madde Metni

10.08.2016 tarih ve 6728 sayılı Kanun’la, Vergi Usul Kanunu’nun mülga 370. maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

“İzaha davet:

MADDE 370- Vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir. Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, bu Kanunun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz.

İzaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulması durumunda;

  1. Mükelleflerce yapılan izah sonucu vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin idarece anlaşılması hâlinde mükellefler söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine tabi tutulmaz veya takdir komisyonuna sevk edilmez.
  2. Mükelleflerce izahta bulunulan tarihten itibaren 15 gün içerisinde; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir. Bu durum vergi incelemesi yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline engel teşkil etmez.

Birinci fıkra kapsamında yapılmış ön tespitlerin, verginin bu Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması hâlinde bu madde hükümleri uygulanmaz. Şu kadar ki, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; her bir belge itibarıyla 50 bin Türk lirasını geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmaması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir. Bu fıkrada yer alan tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır.

Maliye Bakanlığı ön tespitin niteliğini, izaha davetin şeklini ve kapsamını, daveti yapacak ve yapılan izahı değerlendirecek mercii, davet yapılacakları, yapılan izahta kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.”

2-Maddenin Getiriliş Amacı ve Beklentiler

Herhangi bir surette idarenin bilgisi dahiline giren olaylar hakkında, vergi incelemesine veya takdir işlemlerine başlanılmadan önce, mükelleflerin konuya ilişkin görüşlerinin alınabilmesine yönelik bir düzenleme olarak getirilmiştir.

Daha önceden beri Vergi Usul Kanunu’nda yer almakta olan “pişmanlık müessesesi” vergi ziyaına sebebiyet verilen fiillerin mükellefler tarafından kendiliğinden idareye bildirilmesi halinde mükelleflere belli avantajlar sağlayan af hükmü niteliğinde olmakla birlikte, idarenin bilgisi dahiline girmiş olan durumlarda yararlanılamayacak bir müessese niteliği taşımaktadır.

Bir bakıma pişmanlık müessesesinin kapsamının genişletilmiş hali gibi düşünülebilecek olan “izaha davet” müessesesi, idarenin bilgisi dahiline girmiş olan konularda işlerlik kazanacaktır.

Asıl amaç, uzun vadede vergiye gönüllü uyumun sağlanmasıdır. Bu çerçevede, mükellefle idarenin istişare halinde olması ve olası vergi incelemesi veya takdir işlemlerinden önce ara bir müessese niteliği taşıması mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sağlamanın adımlarından biri olacaktır.

3-Kimler Nasıl Yararlanabilir

  • İdarenin daveti ile yararlanılabilir. Mükellefin kendiliğinden başvurusu ile yararlanılamaz.
  • Vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce olmalıdır.
  • Verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler olmalıdır.
  • Yapılan ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması şartı vardır.
  • Mükellefin kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilmiş olmalıdır.
  • İzaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulmalıdır.

4-Yararlanılması Halinde Sonuçları

4-1-Vergi Ziyaına Sebebiyet Verilmediğinin Anlaşılması Halinde

  • Mükelleflerce yapılan izah sonucu vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin idarece anlaşılması gerekmektedir.
  • Mükellefler söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine tabi tutulmayacak veya takdir komisyonuna sevk edilmeyecektir.
  • Bu durumda, mükellefler söz konusu tespit ile ilgili olarak daha sonraki dönemlerde de vergi incelemesine tabi tutulmayacak ve takdir komisyonuna sevk edilmeyeceklerdir.

4-2-Vergi Ziyaına Sebebiyet Verilmiş Olunması Halinde

  • Mükelleflerce izahta bulunulan tarihten itibaren 15 gün içerisinde; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla aynı sürede ödenmesi şartıyla,vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.
  • Bu durum vergi incelemesi yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline engel teşkil etmeyecektir.
  • Bu durumda mükelleflerin vergi incelemesine tabi tutulma veya takdir komisyona sevk edilme olasılığı devam edecektir.

5-Kaçakçılık Suçlarında

  • Yapılmış olan ön tespitlerin, Kanun’un 359. maddesinde yer alan ( kaçakçılık suçları) fiillerle verginin ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması halinde bu madde hükümlerinden yararlanılamayacaktır.
  • Şu kadar ki, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; her bir belge itibarıyla 50 bin Türk lirasını geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmaması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilecektir. Buradaki tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacaktır.

6-Diğer Hususlar

  • Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacaklardır.

7-Usul ve Esaslara İlişkin Yetki

  • Maliye Bakanlığı ön tespitin niteliğini, izaha davetin şeklini ve kapsamını, daveti yapacak ve yapılan izahı değerlendirecek mercii, davet yapılacakları, yapılan izahta kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.