Duyurumuz, 9 Kasım 2018 tarihli ve 30590 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 30 Nisan 2011 tarihli Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) yapılan değişiklik hakkındadır. Söz konusu değişiklik 9 Kasım 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik’le birlikte öncelikle “Tanımlar” bölümünde değişikliğe gidilmiş ve bakanlığın Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nı, Kurumun Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nü ifade ettiği ortaya konmuştur. Bununla birlikte Kurum Yönetim Kurulu yürürlükten kaldırılarak yerine Yönetim Kurulu getirilmiştir. Nitekim Yönetim Kurulunu, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu oluşturmaktadır.
Ayrıca kısa çalışmayı gerektiren haller arasında sayılan zorlayıcı sebebin tanımı değiştirilerek “işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar” zorlayıcı sebep olarak gösterilmiştir.
Yapılan bir diğer değişiklik de kısa çalışma talep eden işverenin Kurum birimi dışında varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına yazılı bildirimde bulunması gerekliliğidir. Yönetmelik’le birlikte işçi sendikasına bildirim yapılacağı hususu açıklığa kavuşturulmuştur.
Ayrıca işverenin bildirimde bulunurken yapması gereken işlemler yeniden düzenlenmiştir. Bu kapsamda işverenin yükümlülükleri;
(i) Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu belirtmek,
ii) İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasını, işyeri İŞKUR numarasını ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını belirtmek,
iii) Manyetik ve yazılı ortamda Kurumca belirlenen formatta hazırlanan kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi Kurum birimine teslim,
şeklinde listelenmiştir. Söz konusu değişiklikle birlikte işverenin iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri vermesine gerek kalmamıştır.
İşverenin kısa çalışma talebinin değerlendirilmesi aşamasında ise talebin sebep ve şekil yönünden değerlendirilmesi Kurum birimi diğer bir deyişle Türkiye İş Kurumunun il ve ilçelerde kurulu birimleri tarafından yapılacaktır. Sonrasında genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığı, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Yönetim Kurulunca karara bağlanacaktır. Yönetim Kurulunun verdiği bir kararın olmaması halinde işverenin yaptığı başvuru Kurum birimi tarafından reddedilecektir. Yönetim Kurulu’nun ön incelemesinden sonra kısa çalışma talebi, iş müfettişi tarafından uygunluk tespiti yapılması için Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın ilgili birimine ivedilikle gönderilecek ve uygunluk tespitinin sonucu Kurum birimi tarafından işverene bildirilecektir. İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan edecek ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirecektir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda ise kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılacaktır.
Ek olarak yapılan değişiklikle uygunluk tespitinin tamamlanmasının ardından işverenin kısa çalışma uygulanacak işçi listelerini değiştirmesi ve/veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin artırılmasına ilişkin talepleri yeni başvuru olarak kabul edilecek ve buna göre yukarıdaki usul izlenecektir.
Yönetmelik’e göre günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı azami 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39.maddesine göre işçiler için uygulanaa aylık brüt asgari ücretin %150’sini geçmeyecektir.
Yönetmelik uyarınca işveren; kısa çalışmanın günlük, haftalık, aylık çalışma süresi içinde hangi zaman aralığında yapılacağını işyerinin geleneklerini ve işin niteliğini dikkate alarak belirleyecektir. Nitekim kısa çalışma ödeneği de fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verilecektir.
Yapılan düzenlemeyle birlikte işveren ve Kurum kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneğini çalıştığı süreyle orantılı olarak birlikte ödeyeceklerdir. Ancak ödeneğin işçinin kendisine aylık olarak ödeneceği hükmü Yönetmelik’le kaldırılmıştır.
Yönetmelik’le getirilen bir diğer yenilik ise kısa çalışma başvurularında talebin uygunluğunun tespiti için Harcırah Kanunu kapsamında yapılan giderlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak olmasıdır.
Yönetmelik’teki değişikliğe göre, kısa çalışma, işveren tarafından ilan edilen süreden önce sona erdirilirse Kurum birimine ve varsa toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirilecektir.
Söz konusu Yönetmelik’e aşağıdaki link aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181109-2.htm
İşbu yazı hakkında ek bilgi gerektiğinde aşağıdaki kişilerle irtibata geçmenizi rica ederiz.
|
Ersin Nazalı Yönetici Ortak, Avukat, YMM enazali@nazali.av.tr |
Nazif Karataş İş Hukuku Direktörü, Avukat nkaratas@nazali.av.tr |