Duyurumuz, 22/02/2023 tarihli ve 32112 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne ilişkindir.
İşbu 125 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (“Kararname”), 08/02/2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında çalışma ve sosyal güvenlik alanında bazı tedbirlerin alınması amacıyla çıkarılmış olup kararname uyarınca söz konusu olağanüstü hal kapsamındaki illerde ve olağanüstü hal süresince uygulanacak tedbirler ve şartlarını aşağıda paylaşmaktayız:
Kararname’nin 2.maddesi uyarınca olağanüstü hal süresi boyunca, depremlerin etkilerinden kaynaklanan bölgesel kriz gerekçesiyle işverenlerin Türkiye İş Kurumu’na yaptıkları kısa çalışma başvuruları için:
-Depremden etkilenme durumuna göre olağanüstü hal ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek il/ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle, yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için
uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, 25/08/1999 tarih ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek 2.maddesi kapsamında işverenlerin başvurusu doğrultusunda kısa çalışma ödeneği verilecektir.
Anılı maddenin son fıkrası uyarınca işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Kararname’nin 3.maddesi uyarınca olağanüstü hal ilan edilen illerde her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, işbu Kararname’nin yürürlüğe girdiği 22/02/2023 tarihi itibarıyla olağanüstü hal süresince, aşağıdaki haller dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir:
-4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/1.II bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler,
-belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi,
-işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi,
-ilgili mevzuata göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi.
İşbu madde hükmüne aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası kesilecektir.
Kararname’nin 4. maddesi uyarınca olağanüstü hal ilan edilen illerde, 06/02/2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesi bulunan işçilerden;
-işvereni tarafından 4447 Sayılı Kanun’un ek 2. maddesi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden yeni bir hak sahipliği oluşmayanlar ile,
-06/02/2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı Kanun m.51/1.e bendi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara,
herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kalınan süre kadar, ancak olağanüstü hal süresini geçmemek üzere, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 133,44 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecektir.
Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacak olup ödemeler, bu madde hükümlerine aykırı olmamak koşulu ile 4447 sayılı Kanun’un 50. maddesindeki esaslara göre ödenecektir.
İşbu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan, 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı kanunun m.60/1.g bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacak ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır.
İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi sebebiyle fazla yapılan ödemeler, yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işbu düzenleme kapsamındaki nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.
Kararnamenin 5. maddesi uyarınca 18/10/2012 tarihli ve 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki; yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler olağanüstü hal ilan edilen illerde 06/02/2023 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) olağanüstü hal süresince uzatılmıştır.
Kararnamenin 5. maddesi uyarınca olağanüstü hal ilan edilen illerdeki işyerleri bakımından, 4857 Sayılı İş Kanunu m.38/3 uyarınca ücret kesme cezası kapsamında işçilerin ücretinden kesilen tutarların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirtilen banka hesabına yatırılması için işverene tanınan bir aylık süre, olağanüstü hal süresince uzatılmıştır.
Kararname’nin 6. maddesi gereğince, olağanüstü hal süresince Sosyal Güvenlik Kurumunca Kurum bütçesinden finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri ile ilgili tedbirleri almaya, usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik kurumu yetkili olup bu kapsamda yapılacak harcamalar Sosyal Güvenlik Kurumu bütçesinden karşılanacaktır.
Keza olağanüstü hal ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının avans ödemeleri, 06/02/2023 ve sonrasını kapsaması durumunda olağanüstü hal süresince 10/12/2003 tarihli 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 35.maddesinden muaf tutulacaktır.
Olağanüstü hal ilan edilen illerden birinde bulunan ve/veya bu illerde hizmet sunan sağlık hizmeti sunucuları tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na sunulması gereken ancak depremlerin etkilerine bağlı olarak temin edilemeyen sağlık giderlerinin ödenmesine esas fatura, belge ve ekleri fatura denetiminde aranmayabilecektir.
Olağanüstü hal ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının fazla ve yersiz ödeme ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şart borçları, Sosyal Güvenlik Kurumunca olağanüstü hal süresince ertelenebilecektir.
İlgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete’de yayımlandığı 22/02/2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup Kararname’nin orijinal metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/02/20230222-7.pdf
NAZALI VERGI & HUKUK