Rekabet Kurumu, Biletix hakkında soruşturma açılmasına karar verdi. Soruşturma;
şeklindeki iddialara yönelik olarak açıldı.
(Karar tarih ve sayısı – 22.07.2019, 19-22/341-M)
Biletix bu soruştumadan önce de Kurul tarafından verilen birçok karara konu olmuştu. Tarihsel olarak incelendiğinde:
1) 15.7.2004 tarihli ve 04-47/614-151 sayılı karar (Önaraştırma): 2004 yılında Tickettürk tarafından yapılan şikayet üzerine başlatılan önaraştırmada; Biletix’in online bilet satış ve dağıtımında hakim durumda olduğu ve uzun dönemli münhasırlık içeren sözleşmeler akdederek piyasaya girişleri engellediği iddiası incelenmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda; Biletix’in ilk giren avantajını kullanarak önemli ölçüde bir pazar payı elde etmiş olmasına rağmen, pazarın gelişmeye açık yapısı da göz önüne alındığında, Biletix’in hakim durumda olmadığı kanaatine varılmıştır. Ayrıca Biletix’in organizatörler ile arasındaki ilişki içerisinde herhangi bir riske katlanma zorunluluğu olmaması, toplam sayı ya da hasılat üzerinden bir yükümlülük altına girmemesi ve bu ilişkinin acentelik ilişkisi olarak ortaya çıkması nedeniyle, 4054 sayılı Kanun (“RKHK”) 4. maddesi kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına ve soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir.
2) 1.3.2007 tarihli ve 07-18/164-54 sayılı karar (İlk İnceleme): Rekabet Kurumuna intikal eden şikayet üzerine, Biletix’in bilet fiyatlarında fahiş tutarlarda hizmet bedeli, işlem bedeli, kargo bedeli adı altında fazladan masraflar ekleyerek aşırı fiyatlandırma yapıp yapmadığına ilişkin iddialar incelenmiştir. Bu iddialar halihazırda yürütülmekte olan ve işbu duyuruya konu olan yeni soruşturma kapsamındaki iddialarla benzer niteliktedir. 2007 yılında yapılan ilk inceleme sonucunda Kurul, kararda Biletix’in kar oranlarının çağrı merkezi satışlarında ortalama %17.78, internet satışlarında da ortalama %11.11 olduğunu tespit etmiş ve bu oranların aşırı fiyatlandırma olarak değerlendirilemeyeceğine kanaat getirmiştir. Örneğin kurye bedelinin alınan hizmete göre talep gören yani müşteri tercihi doğrultusunda alınan bir bedel olması, Biletix’in sitesinde bilet bedelinin organizatörler, gösteri mekanları ve sanatçılar tarafından belirlendiğinin belirtilmesi gibi sebepler Kurul’un bu kanaatinde etkili olmuştur. Sonuç olarak Kurul, şikayete ilişkin önaraştırma ya da soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar vermiştir.
3) 5.8.2010 tarihli ve 0-52/1056-390 sayılı karar (Önaraştırma): Türkiye Futbol Federasyonu’na bağlı maçların bilet satışlarının yalnızca Biletix üzerinden yapılabilmesi, yüksek tutarlarda hizmet bedeli alınması ve hizmet arzında yaşanan tüketici sorunları nedeniyle önaraştırma yürütülmüştür. Kararda oldukça dar bir pazar tanımı yapılarak, ilgili ürün pazarının “futbol müsabaka biletlerinin satışına aracılık hizmeti pazarı” olarak tanımlandığı ve bu pazarda Biletix’in fiilen %100 pazar payına sahip olduğu belirtilmiş, bununla birlikte, Biletix’ten hizmet almak istemeyen tüketiciler için biletlerin gişeden alınma imkanı bulunduğundan, Biletix’in ilgili pazarda hakim durumda olmadığına kanaat getirilmiştir. Bu kararda dikkat çeken önemli bir ayrıntı; Kurul’un Biletix ve organizatörler arasındaki sözleşmelere ilişkin yaklaşımının değişmiş olmasıdır. Yukarıda yer verilen 15.7.2004 tarihli ve 04-47/614-151 sayılı kararda Biletix ve organizatörler arasındaki ilişki acentelik olarak tanımlanmıştı. Ancak bu kararda bu yaklaşım değiştirilmiş ve bu kapsamdaki anlaşmaların artık pazarda iki farklı ekonomik birim arasında gerçekleşen ve rekabeti kısıtlayıcı bir nitelik taşıması halinde 4. madde kapsamına girebilecek anlaşmalar oldukları kabul edilmiştir. Kurul nihai olarak, Biletix’in 1 yıldan uzun süreli münhasırlık anlaşması yapmasının 4. madde ihlali oluşturduğunu değerlendirmiştir. Bir yıldan uzun süreli münhasırlık içeren sözleşme hükümlerinin, inceleme konusu hizmetlerin sunulmasında yenilik ve iyileşme sağlamayacağı muhtemel görülerek bireysel muafiyet tanınmasının uygun olmayacağı belirtilmiştir. Sonuç olarak münhasırlık hükümlerinin sözleşmeden çıkarılması ve soruşturma açılmaması yönünde karar verilmiştir.
4) 06.06.2012 tarihli ve 12-30/896-274 sayılı karar (Önaraştırma): Konser biletlerinin Biletix’in internet sitesinde tükenmiş görünmesine rağmen, çok daha yüksek fiyatlardan başka bir internet sitesi üzerinden satılması nedeniyle, Biletix’in aşırı fiyat uygulayarak hakim durumunu kötüye kullandığı iddiası çerçevesinde önaraştırma yürütülmüştür. Önaraştırma kapsamında yapılan aşırı fiyat değerlendirmesinde; fiyat/maliyet karşılaştırması ve rakip fiyat karşılaştırması şeklinde iki aşamalı bir test uygulanmıştır. Ancak Kurul, incelemeye konu pazarların yapısı ve ürünün niteliği göz önüne alındığında fiyatlara müdahale edilmemesi gerektiği kanaatine varmıştır. Biletlerin yüksek fiyatlardan başka bir internet sitesi üzerinden satılması iddiasına ilişkin olarak ikincil satışların (tüketiciler tarafından yapılabilen satışlar) olduğu görülmüş ve bu satışların RKHK kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir. Sonuç olarak soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir.
5) 09.08.2012 tarihli ve 12-41/1159-37 sayılı karar (Önaraştırma): 2012 yılı içerisinde Biletix’e açılan 2. önaraştırmada ise Biletix’in müşterileriyle akdettiği sözleşmelerin 4054 sayılı Kanun’u (“RKHK”) ihlal edip etmediği incelenmiştir. Kararda; Biletix’in avans uygulaması, futbol müsabakaları ve basketbol müsabakaları olarak 3 başlıkta değerlendirme yapılmıştır. Kurul; avans uygulamasının münhasırlık yaratacak biçimde kullanılmasının ihlal teşkil ettiğini, futbol müsabakalarında daha eski tarihli olan 5.8.2010 tarihli ve 0-52/1056-390 sayılı kararla bireysel muafiyet tanınmadığını tekrar belirtmiştir. Basketbol müsabakalarına ilişkin olarak ise bir yıldan uzun münhasırlık oluşturan sözleşmelerin 2011 yılı sonunda bitmiş olması ve şuan yürürlükte bu şekilde bir sözleşme bulunmaması nedeniyle soruşturma açılmamasına karar verilmiştir. Avans uygulamasına ilişkin olarak RKHK m. 9/3 uyarınca görüş bildirilmesi yeterli görülmüştür.
6) 05.11.2013 tarihli ve 13-61/851-359 sayılı karar (Soruşturma): Biletix hakkında yürütülen son önaraştırma konusu olan müşterilerle akdedilen sözleşmelerin 4054 sayılı Kanun’u (RKHK) ihlal edip etmediği iddiasına dair bu kez soruşturma yürütülmüştür. Kararda ilgili ürün pazarı tanımı genişletilmiş ve “etkinlik biletlerinin elektronik satışına bir platform üzerinden aracılık hizmeti pazarı” olarak tanımlanmıştır. Soruşturma kapsamında pazar kapama iddiaları değerlendirilmiş ve söz konusu sözleşmelerin rekabet ihlali oluşturmadığına ve idari para cezası verilmesine gerek olmadığına karar verilmiştir. Kararda yer alan önemli bir ayrıntı; pazar kapama etkisiyle rekabetin olumsuz etkilenmesinin önüne geçilebilmesi için 1 yıl olarak belirlenen münhasırlık süresinin pazar tanımının genişletilmesi nedeniyle uzatılarak 2 yılla sınırlandırıldığı hususudur.
İşbu yazı hakkında ek bilgi gerektiğinde bizlerle irtibata geçmenizi rica ederiz.
|
NAZALI REKABET |