Ajanda

REKABET OTORİTELERİNİN COVID-19’A YÖNELİK UYGULAMALARI

03.04.2020

 

Dünyada ve Türkiye’de Covid-19 salgını nedeniyle ortaya çıkan olağanüstü piyasa koşulları nedeniyle rekabet otoriteleri ve diğer ilişkili kurumlar tarafından çeşitli önlemler alınmış ve müdahalelerde bulunulmuştur. Aşağıda bu konuda Türkiye ve öne çıkan diğer ülke uygulamaları aktarılacaktır.

 

TÜRKİYE

  • Rekabet Kurumu, COVID-19 salgınının yaşandığı bu dönemde, yaş meyve ve sebze piyasası başta olmak üzere gıda piyasasındaki fiyatların fahiş derecede yükseldiğinin gözlemlendiğini, bu nedenle söz konusu fiyat artışlarını ve bu artışa katkı sağlayan tüm aktörleri yakından takip ettiğini duyurdu. Kurum, gıda piyasasında rekabeti bozucu eylemlerde bulunan kişi ve kurumlar hakkında 4054 sayılı Kanun’da öngörülen en ağır idari para cezalarının uygulanacağını açıkladı. (23.03.2020)
  • Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, Covid-19 salgını ile içine girmiş olduğumuz bu zor dönemde gıda piyasası başta olmak üzere fırsatçılık yaparak fiyatların artmasına ve arz kıtlığı yaşanmasına sebep olan kişi ve kurumların, 4054 sayılı Kanun çerçevesinde en ağır şekilde cezalandırılacağına yönelik bir basın açıklaması yaptı. Bu dönemde piyasadaki rekabetin zayıflamaması için her şeyi yapacaklarını belirten Küle ayrıca, vatandaşlar zor durumdayken hiçbir ekonomik gerekçeye dayanmadan fahiş zamlar yapan aktörleri kamuoyuna ilan ederek saygınlığını sorgulatmaktan da imtina edilmeyeceğini açıkladı. (25.03.2020)
  • Ticaret Bakanlığı, gıda ürünleri ve sağlık ekipmanlarına ilişkin denetimlere başlandığını, maskelerdeki fiyat artışına ilişkin olarak 13 firma tarafından üretilen ürünlerin denetim altına alındığını ve bu firmalardan 9’una ceza kesildiğini bildirdi. 
  • Nisan ayında gerçekleştirilmesi planlanan sözlü savunma toplantıkarı ileri bir tarihe ertelendi. (26.03.2020)

 

AVRUPA KOMİSYONU

  • Avrupa Komisyonu, COVİD-19 salgını sürecine yönelik olarak, 19 Mart 2020'de kabul edilen devlet yardımlarının kontrolü mevzuatını genişletmek için oluşturduğu taslağı görüşlerini iletmeleri için üye devletlere gönderdi. Taslakta; Koronavirüs ile ilgili araştırma ve geliştirme, test tesislerinin yapımı ve iyileştirilmesi, koronavirüs salgını ile ilgili ürünlerin üretimi, vergi ödemelerinin ertelenmesi ve/veya işverenlerin sosyal güvenlik primlerinin askıya alınması için daha fazla destek içeren maddelere yer verilmiştir.
  • Avrupa Komisyonu, EFTA Gözetim Kurumu ve Ulusal Rekabet Kurumları, COVID-19 krizi sırasında antitröst kurallarının uygulanmasına ilişkin ortak bir açıklama yaptı. Bu çerçevede:

 

  • Otoriteler, şirketlerin kıt ürünlerin tüm tüketicilere arzını ve adil dağıtımını sağlamak için gerekli olan ve geçici nitelik arz eden işbirliklerine  aktif olarak müdahale etmeyecekler. Bu tür işbirlikleri TFEU/53 EEA 101. maddesi uyarınca rekabetin kısıtlanması anlamına gelmeyecek ya da bu işbirliklerinin yarattığı etkinlikler olası bir rekabeti kısıtlayıcı etkiye ağır basacaktır.
  • Otoriteler, özellikle maskeler ve sterilizasyon jelleri gibi tüketicilerin sağlığını korumak için gerekli görülen ürünler bakımından, kartelleşme veya hakim durumu kötüye kullanmak gibi yollarla krizden yarar sağlamaya çalışan şirketlere ciddi müdahalelerde bulunacaklardır.
  • Mevcut düzenlemeler itibarıyla üreticilerin, dağıtım düzeyinde yaşanabilecek olan haksız fiyat artışlarına engel olmak için ürünlerin satış fiyatlarına üst limit getirebilmesi mümkündür.

 

  • Komisyon, COVİD-19 salgını nedeniyle devlet yardımlarının kontrolü mevzuatı çerçevesinde:

 

  • Kısa Vadeli İhracat-Kredi Sigortası İletişimi kapsamındaki tüm ülkeleri geçici olarak “pazarlanabilir risk” ülkeleri listesinden çıkarmaya karar verdi. Bu değişiklik Komisyonun, devlet yardımlarının kontrolü mevzuatı çerçevesindeki devlet sigortacılarının kısa vadeli ihracat kredisi için sigorta sağlama olasılığı ile ilgili esnekliğini daha da genişletmektedir.
  • Lüksemburg’un, işletmelerin acil sermaye ve yatırım ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olmak için uygun şartlarda kredi verilmesini sağlayan yardım paketini onayladı.
  • Estonya’nın, işletmelerin acil sermaye veya yatırım ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olmak için mevcut veya yeni kredilere ilişkin kamu garantilerinin sağlanması veya uygun şartlarda kredi verilmesini içeren 1.75 milyar Euro’luk destek paketini onayladı.
  • Fransa'nın, Covid-19 salgınından etkilenen küçük ve mikro işletmeler ile serbest meslek sahiplerini desteklemek için 1.2 milyar Euro’luk “Fonds de solidarité” isimli destek paketini onayladı. En fazla on çalışanı olan ve cirosu 1 milyon Euro’yu geçmeyen şirketler bu yardımdan faydalanabilecektir. Ayrıca Komisyon; Fransa’nın, havayolu şirketlerinin nakit akışlarına yönelik sorunlarına yönelik olarak, şirketlerin üzerlerindeki yükü azaltmak amacıyla bazı havacılık vergilerinin ödemesini erteleyen bir destek paketini daha onayladı.
  • Danimarka’nın koronavirüs salgınından etkilenen küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) destek olmak için yaklaşık 130 milyon Euro’luk Danimarka likidite garanti planını onayladı. Paket, bankalar veya diğer finansal kurumlar tarafından asgari ücret ve korumaların ihtiyaç sahibi lehdarlara etkin bir şekilde yönlendirilmesini sağlayacak önlemleri içermektedir.
  • İrlanda’nın koronavirüs salgını öncesi gelirlerine kıyasla ciroda en az %15'lik bir düşüş yaşayan veya yaşaması beklenen işletmeler için geri ödemeli avanslar verilmesini içeren 200 milyon Euro’luk destek paketini onayladı. Bu paketten, İrlanda'daki belirli imalat sektörlerinde ve/veya uluslararası ticareti yapılan sektörlerde 10 veya daha fazla tam zamanlı çalışan bulunduran işletmeler faydalanabilecektir.

 

İNGİLTERE

  • İngiltere rekabet otoritesi CMA, Covid-19 salgını nedeniyle oluşabilecek piyasa aksaklıklarını mercek altına aldı. Otorite, şirketlerin aşırı fiyat uygulamaları ve sağlık ekipmanlarının koruyuculuklarıyla ilgili kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesi gibi rekabet ve tüketicinin korunmasına yönelik kuralların ihlal edildiği durumlarda müdahalede bulunacağını duyurdu. Buna ilave olarak CMA, özellikle sağlık ürünlerinin fiyatlarına doğrudan fiyat regülasyonu yapılması yönünde hükümete öneri götürülmesinin gündemde olduğunu duyurdu. (05.03.2020)
  • CMA, salgın döneminde zorunlu ihtiyaçların temini ve dağıtımında zafiyet yaşanmaması amacıyla temel ihtiyaç niteliğindeki ürün ve hizmetleri sağlayan şirketler arasında gerçekleştirilecek olası işbirliklerine yönelik rekabet hukuku uygulamalarını yumuşattığını açıkladı. Bu çerçevede, salgın nedeniyle ortaya çıkan krizde tüketicilerin temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesini teminen, ürünlerin temin ve tahsisi amacıyla oluşturulacak; kaynak ve data havuzu oluşturma, dağıtım depolarını ve araçlarını birlikte kullanma ve stoklar hakkında bilgi paylaşma şeklindeki işbirliklerine müdahale edilmeyecek. CMA bu uygulama kapsamında, krizden fayda elde etmeye çalışan ve bu yumuşama politikasını kötüye kullanarak mevcut durumda ihtiyaç duyulmayan ve daha uzun süreli bilgi değişiminde bulunmaya yönelik stratejiler uygulayan şirketlere karşı tolerans göstermeyeceğini ve ayrıca bu güvencenin özel hukuk davalarına karşı koruma oluşturmadığını duyurdu. (19.03.2020)

 

ABD – DOJ/FTC

  • ABD Adalet Bakanlığı (DOJ); halk sağlığını ilgilendiren ürünlere ilişkin olarak rekabet kurallarının ihlal edilmesi halinde yaptırım uygulanacağını duyurdu.  Bu kapsamda eldivenler, yüz maskeleri gibi halk sağlığı ekipmanlarında fiyat sabitleme, müşteri paylaşımı, ihalelerde danışıklı hareket gibi davranışlarda bulunan kişi ve şirketler mercek altına alındı.
  • DOJ, birleşme/devralma işlemlerine ilişkin olarak, departman çalışanlarının ve Amerikan halkının sağlığını ve güvenliğini koruyarak misyonunu yürütebilmek amacıyla bir dizi geçici değişiklikler yapacağını açıkladı. Buna göre;

 

  • Halen beklemede olan veya başvuru yapılacak birleşme ve devralma işlemleri için, talep edilen belgeler sunulduktan sonra işlemi gözden geçirmek için taraflardan 30 günlük bir ek süre talep edilecek ve koşullara göre bu süre yeniden gözden geçirilecektir.
  • Birleşme ve devralma başvuruları elektronik olarak iletilecektir.
  • DOJ ile yapılacak tüm toplantılar (mümkünse) telefonla veya video konferansla gerçekleştirilecektir.
  • Tarihi belirlenmiş tüm para yatırma işlemleri geçici olarak ertelenecek ve güvenli video konferans özellikleri kullanılarak yeniden planlanacaktır.

(DOJ Kararı - 17.03.2020)

  • ABD rekabet otoriteleri Federal Trade Commission (FTC) ve ABD Adalet Bakanlığı Antitröst Bölümü (DOJ); hızlandırılmış antitröst prosedürünü ve COVID-19 salgını sürecinde Amerikan vatandaşlarının sağlık ve güvenliğini korumak için çalışan işletmelerin, davranışlarının yasallığı konusunda endişelerini gidermek amacıyla rehberlik edilmesini içeren ortak bir açıklama yayınladı. Bu prosedürde, pandemi hastalığından etkilenen hastalara, tüketicilere ve topluluklara yardımcı olmak için işletmelerin kaynak ve hizmet sağlanmasında birlikte çalışması gerekebileceği belirtilmiş ve antitröst yasalarıyla tutarlı olacak şekilde izin verilebilecek çeşitli işbirliği faaliyetleri listelenmiştir. Aynı zamanda otoriteler, antitröst ihlallerine karşı salgını kullanmaya çalışan kurum ve kişilerin cezalandırılacağını açıkladı.  (24.03.2020)
  • FTC, Covid-19 salgını nedeniyle Ciro Kılavuzları (Endorsement Guides) ve Cenaze Kuralı (Funeral Rule) ile ilgili olarak görüşleri kabul edeceği son tarihleri, gelen talepler üzerine 60 gün uzattığını açıkladı (27.03.2020 – 30.03.2020)
  • 13 Mart 2020 tarihinde Rekabet Bürosu'nun COVID-19 salgını durumuna karşı ABD Adalet Bakanlığı Rekabet Departmanı ile ortaklaşa olarak aldığı karar sonucunda FTC, Büronun Birleşme Öncesi Bildirim Ofisi'nin, bildirimler için geçici bir e-dosyalama programını kabul edeceğini duyurdu. Bu geçiş, Büronun, kanunun bekleme sürelerinin erken sona erdirilmesi için taleplerin işlenmesini geçici olarak askıya almayı da içermektedir. (27.03.2020)
  • FTC, dokuz adet internet üzerinden ses protokolü servis sağlayıcısına ve diğer şirketlere, Covid-19 salgını ile ilgili yasa dışı tele pazarlama ve Robocall’ları kolaylaştırmanın veya bunlara yardımcı olmanın hukuka aykırı olduğuna ilişkin bildirim gönderdi. (27.03.2020)
  • FTC’nin California merkezli üç öğrenci kredi borcu erteleme şirketi hakkında yürüttüğü soruşturma ile ilgili olarak ABD Bölge Mahkemesi alacağı kararın süresini Covid-19 nedeniyle 60 gün erteledi. (30.03.2020)
  • FTC, Covid-19 sürecinde tüketici şikayetlerinin son haftalarda önemli ölçüde arttığını duyurdu. FTC, seyahat ve tatillerle ilgili iptal ve geri ödemelerin, çevrimiçi alışverişlerin, mobil mesaj dolandırıcılığının ve hükümet-iş sahtekarlığının şikayetlere başlıca konu olan davranışları olduğunu açıkladı. (31.03.2020)

 

RUSYA

  • Covid-19 salgınına ilişkin ilk müdahalelerden biri Rusya rekabet otoritesi FAS’tan geldi. FAS, yerel eczanelere tedarik edilen tıbbi yüz maskelerinin fiyatlarının tedarikçi şirketler (St. Petersburg Medicine Ltd, NPKF Ltd, Eklif Ltd, Profitmed SPb Ltd, Novamed SPb Ltd) tarafından ortaklaşa biçimde artırıldığı gerekçesiyle inceleme başlatmış ve bu inceleme kapsamında tıbbi yüz maskesi ile ilgili olarak üretici-distribütör-perakende zinciri ve toptan satış fiyatları da otorite tarafından izlemeye alınmıştı.
  • FAS gıda ürünlerine yönelik denetimlerini sıkılaştıracağını açıkladı. Bu çerçevede, FAS Bölge Ofisleri tarafından ekmek ve unlu mamuller, tahıllar, et, yumurta, tereyağı ve bazı meyve ve sebzelere öncelik verilerek perakende satış fiyatlarının hafta sonları da dahil olmak üzere günlük olarak izleneceği duyuruldu. (24.03.2020)
  • FAS tarafından, tıbbi yüz maskesi pazarında Udmurtia bölgesinde faaliyet gösteren teşebbüsler hakkında, aralarında anlaşarak maske fiyatlarını bölgedeki maksimum fiyat olan 22 Ruble’ye sabitledikleri şüphesiyle soruşturma başlatıldı. (20.03.2020)
  • FAS; devlet ihaleleri ile kamu alımlarına ilişkin denetimlerde, idari ihlallerle ilgili soruşturmalarda ve bunlara yönelik denetimlerde, Covid-19 salgınının mücbir sebep olarak dikkate alınacağını açıkladı. (27.03.2020)

 

FRANSA

  • Fransa rekabet otoritesi Autorité de la Concurrence, acil sağlık ihtiyaçlarının olduğu bu süreçte zaman sınırlarını ve prosedürlerini içinde bulunan duruma uyarlamak amacıyla; birleşme davalarına, yasal düzenlemeye tabi mesleklerin kurulmasına, taahhüt ve ihtiyati tedbirlerin icrasına, gözlem ve bilgi dosyalamaya, uzlaşma uygulamalarına, usuli belgelerin iletimine, zamanaşımına ve itirazlara ilişkin son teslim tarihlerinde ve prosedürlerde düzenlemeye gittiğini açıkladı. (27.03.2020)
  • Autorité de la concurrence, Covid-19 salgını karşısında tüketicilerin ve işletmelerin önemli zorluklarla karşı karşıya kalması nedeniyle, tüm ekonomik oyuncuları desteklemek ve şirketlerin rekabet yasasını ihlal etmeden Covid-19 kriziyle nasıl başa çıkabileceği hakkındaki soruları cevaplamak amacıyla Avrupa Komisyonu ve Avrupa Rekabet Ağı tarafından hazırlanan bir mesaj yayınlamıştır. Mesajda, ürünlerin tüm tüketicilere arzını ve adil dağıtımını sağlamak için şirketlerin işbirliği yapmasına müdahale edilmeyeceğine ve şirketlerin bu tür işbirliği girişimlerinin AB rekabet yasasıyla uyumluluğu konusunda şüpheleri olduğunda kendilerine rehberlik edilmesi için otorite ile iletişime geçebileceğine yönelik açıklamalara yer verilmiştir. (23.03.2020)

 

YUNANİSTAN

  • Yunanistan rekabet otoritesi Hellenic Competition Commission (HCC); ekonomik ve sosyal açıdan zor bir dönemden geçilen Covid-19 salgını sürecinde tüketici çıkarlarını, ekonomik büyümeyi korumak ve mevcut rekabetçi durumun bozulmasını engellemek amacıyla olası rekabet ihlallerine karşı daha dikkatli olacaklarını açıkladı. (07.03.2020)
  • HCC, Covid-19 sürecinde rekabet kurallarına dikkat çekmek amacıyla dikey anlaşmalara ilişkin kısa bir bilgi notu yayımladı. HCC, ülkenin Covid-19 pandemisinin etkisinde olduğu bu günlerde, rekabet kurallarının ihlal edildiği tüm pazarlara müdahale etmeye devam edeceğini açıkladı. (16.03.2020)
  • HCC; tıbbi yüz maskesi, tek kullanımlık eldiven, anti-bakteriyel solüsyon gibi ürünlerde yaşanan fiyat artışlarının araştırılması kapsamında, bu ürünlerin üretimi, ithalatı ve pazarlamasında faaliyet gösteren çok sayıda şirketten bilgi talebinde bulundu. (21.03.2020)

NAZALI REKABET

info@nazali.com
Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz