Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 09.02.2022 tarihli ve 31745 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Söz konusu yeni Yönetmelik ile, 01.04.2020 tarihli ve 31086 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği (“Mülga Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmış olup Yönetmelik kapsamında düzenlenen hususlar aşağıdaki gibidir:
Yönetmelik, Ticaret Bakanlığının sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin, güvenli ve ilgili teknik düzenlemelere uygun olmasını sağlamak üzere yürütülecek piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla düzenlenmiştir.
Yönetmelik ile Mülga Yönetmelik arasında temel olarak tüketiciye yönelik olarak piyasaya arz edilecek ürünlerin denetimine ilişkin risk değerlendirmesi ilkeleri ile uygunsuzluk nedeniyle idari yaptırım uygulanmadan önce iktisadi işletmeye savunma hakkı tanınması gibi konularda farklar yer almaktadır. Yönetmelik uyarınca ayrıca Bölge Müdürlüklerinin ve ürünün uygunluğunu ve uygulanacak idari yaptırımı belirlemek amacıyla oluşturulan Risk Değerlendirme Komisyonlarının görev ve tanımı da açıkça düzenlenmiştir.
Yönetmelik kapsamında, Mülga Yönetmelik ile düzenlenen güvensiz ürün terimi yerine, uygunsuzluk terimi tercih edilmiş olup ürünün ilgili teknik düzenlemeye veya genel ürün güvenliği mevzuatına aykırı olması hali uygunsuzluk olarak tanımlanmıştır. Bu doğrultuda idari yaptırıma konu olabilecek uygunsuzluk hali genişletilerek ürüne ilişkin teknik düzenlemelere (örneğin;
Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak Yönetmelik’te idari yaptırım uygulanabilecek gerçek ve tüzel kişiler iktisadi işletmeci adı altında tanımlanmıştır. Anılan terim kapsamına giren gerçek ve tüzel kişiler; imalatçı, yetkili temsilci, ithalatçı, dağıtıcı veya ilgili teknik düzenleme kapsamında ürünlerin imalatına, piyasada bulundurulmasına veya hizmete sunulmasına ilişkin sorumluluğu olan diğer gerçek veya tüzel kişiler olarak düzenlenmiştir.
Teknik düzenlemelerin insan sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümlerine uygun ürünün aksi ispatlanıncaya kadar güvenli olduğu kabul edilecektir. Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak ürünün teknik düzenlemeye uygun olması halinde dahi aksi ispatlandığı takdirde güvenli olmadığı sonucuna ulaşılabilecektir. Ürüne ilişkin teknik düzenleme bulunmadığı durumlarda ise ürünün güvenli olup olmadığının değerlendirmesi Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği’ne göre yapılacaktır.
Genel esaslar başlığı altında ayrıca piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetinin hangi yollar ile gerçekleştirilebileceği düzenlenmiş olup bunlar;
Yönetmelik ile birlikte Bölge Müdürlüklerine, denetlenen ürünlerin taşıdıkları riski değerlendirmek, ürünlerin uygunluğunu denetlemek ve denetim sonucunda uygulanacak yaptırımı belirlemek amacıyla Risk Değerlendirme Komisyonu oluşturma yükümlülüğü getirilmiştir. Komisyon tarafından risk değerlendirmesi yapılırken ilgili teknik mevzuat ve Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği’nin risk değerlendirmesine ilişkin hükümlerinin dikkate alınacağı da düzenlenmiştir.
Ürünün ciddi risk taşıdığı durumlar hariç olmak üzere test, muayene veya inceleme sonucunda ürünün risk taşıdığı veya teknik düzenlemeye aykırılık teşkil ettiği kanaatine varıldığı durumda Bölge Müdürlüğü tarafından iktisadi işletmeciye 10 iş günü savunma süresi tanınacaktır. Anılan düzenleme ile Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak, Risk Değerlendirme Komisyonu tarafından ürünün uygunluğu denetlenirken, iktisadi işletmecinin savunması da göz önünde bulundurulacaktır.
Yönetmelik ile ciddi risk tanımı net bir şekilde düzenlenmemiş olmakla birlikte
Yönetmelik uyarınca, Bölge Müdürlüğü tarafından ürünün ciddi risk taşıdığına dair belirtilerin bulunması durumunda, ürünün kontrolü yapılıncaya kadar piyasaya arzı ve piyasada bulundurulması geçici olarak durdurulabilecektir. Ürünün kontrol sonucunda güvenli olduğunun anlaşılması halinde ise geçici durdurma tedbiri re’sen ortadan kalkacaktır.
Yönetmelik’te Risk Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenen ve iktisadi işletmeci tarafından yerine getirilecek düzeltici önlemler sıralanmıştır. Bunlar;
şeklindedir.
İşbu sayılan önlemlerin riskin ortadan kaldırılmasında yetersiz kalması halinde ise iktisadi işletmeci kendiliğinden yahut Bölge Müdürlüğünün talebi üzerine ürünü geri çağıracaktır.
Ürünü kendi isim veya ticari markası altında piyasaya arz etmesi, piyasada bulundurması, ürünü teknik düzenlemesine veya Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği’ne uygunluğunu etkileyecek şekilde değiştirmesi halinde ithalatçı veya dağıtıcılar da Yönetmelik kapsamında imalatçı olarak kabul edilecektir.
Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandığı 09.02.2022 tarihinde yürürlüğe girmiş olup detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Söz konusu duyuru metni hakkında sormak istediğiniz bir soru olması durumunda tarafımızla iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
Ersin Nazalı
Yönetici Ortak, Avukat, YMM
info@nazali.av.tr