Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 09.03.2022 tarihli ve Türkiye-Kuzey Makedonya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Konulu 2022/06 Sayılı Genelge yayımlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti arasında 07.07.1998 tarihinde Üsküp'te imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi 01.07.2000 tarihinde yürürlüğe girmiş olup Sözleşmenin Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma 21.08.1998 tarihinde imzalanmış ve anılan İdari Anlaşmanın 18’inci maddesi gereği Sözleşme ile aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti Arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin 21/8/1998 Tarihli İdari Anlaşmada Yapılan Değişiklikler ve İlavelere Ait Ek İdari Anlaşma ise 13.04.2010 tarihinde Ankara'da imzalanmış olup 16.08.2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Makedonya Cumhuriyeti'nin ismi "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti" olarak değiştiğinden Genelgede ülke ismi Kuzey Makedonya olarak kullanılmıştır.
Sözleşme; Genel Hükümler, Uygulanacak Mevzuat İle İlgili Hükümler, Özel Hükümler, Tıbbi Kontrol, Çeşitli Hükümler ile Geçici ve Nihai Hükümler olmak üzere 6 bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde; Sözleşmenin mevzuatsal ve kişisel kapsamı, Sözleşme kapsamındaki kişilerin eşit haklara sahip olduğu, sosyal güvenlik alanındaki hakların diğer Akit Tarafta da kullanılabileceğine ilişkin hükümler,
İkinci bölümde; çalışanlar, geçici görevliler, uluslararası taşımacılık personeli ve gemi adamları ile diplomatik temsilcilik görevlilerinin hangi Akit Tarafın sosyal güvenlik mevzuatına tabi tutulacağına ve geçici görev süresinin azami sınırlarına ilişkin hükümler,
Üçüncü bölümde; iş kazası ve meslek hastalığı, geçici iş göremezlik ve analık ödenekleri, işsizlik yardımları, cenaze yardımı ile yaşlılık, malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler,
Dördüncü bölümde, tıbbi kontrol,
Beşinci bölümde, Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin çeşitli hükümler,
Altıncı bölümde ise Sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve yürürlükte kalma süresi ile Sözleşme öncesi ve sonrası haklara ilişkin hükümler,
yer almaktadır.
Sözleşmenin Uygulama Alanı
Sözleşme, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar ile bu kapsamda gelir/aylık alanlar için malullük, yaşlılık, ölüm sigortası, kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortasını, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile gelir/aylık alanlar için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasını kapsamaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıkları Sözleşme kapsamında olup Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olanlar için uygulanan Sözleşme hükümleri bunlar hakkında da uygulanacaktır. Bu kişiler hakkında Kuzey Makedonya yetkili kurumları ile yapılacak yazışmalara Kurum aracılık yapacaktır. Ancak talep formülerlerinin düzenlenerek Kuruma intikal ettirilmesi ile ilgili işlemler, ilgili sandık tarafından gerçekleştirilecektir.
Uygulanacak Mevzuatın Belirlenmesi
İkili sosyal güvenlik anlaşmalarının temel ilkelerinden biri de çalışılan ülke mevzuatına tabi olunmasıdır. Sözleşmenin 7 ila 8 inci maddelerinde bu kurala istisna olarak geçici görevle diğer Akit Tarafa gönderilenlerin, hava, kara veya telekomünikasyon firmalarında çalışan personelin, gemi mürettebatı ve gemide çalışanların, devlet ve kamu hizmetlerinde, resmi temsilciliklerde veya buna mukabil kuruluşlarda istihdam edilen kimseler, diplomatik misyonlarda ve konsolosluklarda çalışan diplomatlar ile buralarda çalışan diğer kişilerin hangi Akit Tarafın mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Sözleşmenin 9 uncu maddesinde ise 6 ncı ve 7 nci madde hükümlerine istisna getirilebileceği öngörülmüştür.
Genelgenin tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.
NAZALI VERGI & HUKUK