Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 18.11.2022 tarihli ve Yabancı Uyruklu Çalışanların Sigortalılığı Konulu Genel Yazı yayımlanmıştır.
Ülkemizdeki işverenler tarafından çalışma izni alınarak çalıştırılan yabancı uyruklu sigortalıların, sigortalılık işlemlerine ilişkin uygulamada tereddütlerin oluştuğu anlaşıldığından yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
1- Sözleşmesiz Ülkelerden Gelenler
506 sayılı Kanunun mülga 3 üncü maddesinin (II/A) bendi gereğince 6/8/2003 tarihinden önce bir işveren emrinde çalışan ve Türk uyruklu olmayan kimseler hakkında kısa vadeli sigorta kolları, yazılı istekte bulunmaları halinde ise haklarında istek tarihinden sonraki ay başından itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulanmıştır.
4958 sayılı Kanunla 6/8/2003 tarihinden itibaren söz konusu madde değiştirilerek yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlar, 1/10/2008 tarihinden itibaren de 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi ile yine isteklerine bakılmaksızın 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmalarına imkan sağlanmıştır.
Ancak yazılı istekte bulunmadan haklarında işverenleri tarafından 6/8/2003 tarihinden önce uzun vadeli sigorta kapsamında hizmet bildirilmiş olması halinde irade beyanı kabul edilerek bu hizmetlerin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında hizmet kabul edilmesi gerekmektedir.
2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun gereğince ülkemize çalışmaya gelen Türk soylu yabancıların 2008 yılı Ekim ayından önceki ve sonraki sigortalılıkları hakkında yazıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
2- Sözleşmeli Ülkelerden Gelenler
Ülkemizin diğer ülkeler ile yapmış olduğu ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde, ülkemizdeki yabancı uyrukluların, Türk vatandaşları ile eşit sayılacağı hükmü yer almaktadır. Buradan hareketle ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmesi imzaladığımız ülke vatandaşları (Birleşik Krallık ve İsviçre sözleşmelerdeki özel hükümler sebebiyle hariç) ülkemizde çalışmaları halinde; vatandaşlarımızın tabi olduğu Sosyal Güvenlik Mevzuatına tabi olması gerekmektedir.
İkili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerindeki hükümler gereğince, Türk soylu yabancılar dahil 2008 yılı Ekim ayı başından önceki ve sonraki sürelerde geldiği ülkelerde sigortalı olmayıp ülkemizde çalışanlar hakkında;
- Ülkemizle ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerden Birleşik Krallık ve İsviçre vatandaşları hariç sosyal güvenlik sözleşmesinin yürürlük tarihinden, sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar hakkında ise çalışmaya başladıkları tarihten itibaren tüm sigorta kolları uygulanacaktır.
- Türkiye’de istihdam edilen İsviçre vatandaşları ile daimi ikameti Birleşik Krallık olup Türkiye’de istihdam edilen Birleşik Krallık vatandaşları hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası (APHB/MPHB'de 39 belge türü) uygulanacak olup, birimlerce ayrıca talepte bulunulması halinde haklarında uzun vadeli sigorta kolları (APHB/MPHB'de 20 belge türü) uygulanacaktır.
Ancak talepte bulunmadıkları halde haklarında uzun vadeli sigorta kolları kapsamında hizmet bildirildiği tespit edilenlerin bu hizmetlerinin irade beyanı kabul edilerek malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında hizmet olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
- İngiltere ve İsviçre vatandaşlarından sonradan Türk vatandaşı olanlar da vatandaşlığa geçtikleri tarihten itibaren Ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklardır.
- Ülkemize gelerek üniversitelerde çalıştırılan yabancı uyruklu öğretim elemanları hakkında yukarıda belirtilen maddelerdeki hususlara göre işlem yapılacaktır.
Genel yazının tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.
NAZALI VERGI & HUKUK