YENİDEN DEĞERLEME

29.05.2018

7104 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 25 Mayıs 2018 tarih ve 30431 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı.

Söz konusu Kanunun 5. Maddesi ile VUK’a eklenen geçici 31’inci madde ile bilanço esasına göre defter tutan tam mükellef gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine aktiflerindeki taşınmazları bir defalığına yeniden değerleme imkânı getirilmiştir.

UYGULAMADAN YARARLANACAK MÜKELLEFLER

Yeniden değerleme uygulamasından;

• Dar mükellefiyete tabi olanlar,
• Finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler,
• Sigorta ve reasürans şirketleri,
• Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları,
• Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler,
• VUK’un 215 inci maddesi uyarınca kendilerine kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler,                                                                            

hariç olmak üzere bilanço esasına göre defter tutan tam mükellef tüm gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.

YENİDEN DEĞERLEMEYE TABİ TUTULACAK KIYMETLER

Yeniden değerleme kapsamına giren iktisadi kıymetler 25 Mayıs 2018 tarihi itibariyle ticari işletmelerin aktiflerinde yer almakta olan taşınmazlardır. Taşınmazlar, Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

 

Bunlar Türk Medeni Kanununun 704 üncü maddesinde;

• Arazi,
• Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
• Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler

taşınmaz olarak sayılmıştır. Dolayısıyla mükellef kurum veya şahıs adına tapıya tescil edilmiş olan yukarıda sayılan taşınmazlar yeniden değerleme uygulamasından yararlanabilecektir.

Ancak sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmazlar yeniden değerleme uygulamasından yararlanamayacaktır.

UYGULAMANIN ESASLARI

VUK’ un “enflasyon düzeltmesi ve yeniden değerleme oranı” başlıklı mükerrer 298’inci maddesi işletme varlıklarının güncel değerleri ile bilançoya yansıtılmasını temin eden hükümler içermektedir. Ancak 2004 yılından günümüze kadar enflasyon düzeltmesi koşulları oluşmadığından işletme bilançolarında görülen değerler iktisadi kıymetlerin (özellikle taşınmazların) cari değerlerini yansıtmaktan uzak kalmıştır.

VUK’a eklenen Geçici 31. madde hükmü ile mükelleflere aktiflerindeki taşınmazları 30 Eylül 2018 tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutarak güncel değerleri ile bilançoda görülmelerini sağlama imkanı sunulmuştur. Yeniden değerlemenin esasları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Yeniden değerlemede, taşınmazların ve bunlara ait amortismanların, VUK’ta yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve 26 Mayıs 2018 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınır. Amortismana tabi taşınmazlar için amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.
• Taşınmazların yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri ve bunlara ilişkin amortismanların yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerleme sonrası değerleri bulunur.
• Yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı olarak bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulan;

-En son bilançoda yer alan taşınmazlar ve bunların amortismanları için, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya (Nisan 2018) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (341,88), söz konusu bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya (Ocak 2015) ilişkin Yİ-ÜFE değerine (114,83) bölünmesi ile bulunan oran (341,88/114,83=%297,72),

-En son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve bunların amortismanları için, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, taşınmazın iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

dikkate alınır.

• Yeniden değerleme neticesinde taşınmazların değerinde meydana gelecek değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir. Değer artışı, taşınmazların yeniden değerleme sonrası ve yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerleri arasındaki farktır. Net bilanço aktif değeri, taşınmazların bilançonun aktifinde yazılı değerlerinden, pasifte yazılı amortismanların tenzili suretiyle bulunan değeri ifade eder.
• Taşınmazları yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler, amortismanları yeniden değerlenmiş değer üzerinden ayırırlar.
• Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %5 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın 25 inci günü akşamına kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve aynı süre içerisinde ödenir.
• Beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde bu madde hükümlerinden faydalanılamaz.

 

• %5 oranında ödenen vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmez, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.
• Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların elden çıkarılmasından önce bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca enflasyon düzeltmesi yapılmasına ilişkin şartların oluşması halinde, bu madde gereğince oluşan değer artışı fonu özsermayeden düşülmek suretiyle mezkûr madde uyarınca enflasyon düzeltmesi yapılır

İşbu yazı hakkında ek bilgi gerektiğinde aşağıdaki kişilerle irtibata irtibata geçmenizi rica ederiz.

Ersin Nazalı Yönetici Ortak, Avukat, YMM

Mükerrem Yanar Ortak, YMM

Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz