Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Yüksek Hakem Kurulu Kararları konulu genel yazı yayımlanmış olup genel yazıda İşveren Uygulama Tebliği’nce dikkate alınması gereken hususlar aşağıda dikkatinize sunulmaktadır.
İşveren Uygulama Tebliğinin "Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma Verilmesi" başlıklı 2.2 nci maddesinde, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran işverenlerin toplu iş sözleşmeleri uyarınca geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihini takip eden ay/dönemin, işyerinin özel nitelikte olması halinde 23’üne, resmi nitelikte olması halinde 7’sine kadar, Kuruma, e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecek ve Kanunun 102 nci maddesinde belirtilen idari para cezası uygulanmayacaktır düzenlemesi bulunmaktadır.
Toplu iş sözleşmesi aksi taraflarca kararlaştırılmadıkça imza tarihinde yürürlüğe girmekte olup, tarafların toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden daha sonraki ya da önceki bir tarihte yürürlüğe gireceğini de kararlaştırabilmeleri mümkündür.
Toplu iş sözleşmeleri de hukukumuzdaki diğer sözleşmelerde olduğu gibi ve sözleşmenin mahiyeti gereği hazır olan taraflar arasında imzalanmaktadır. Bu nedenle sözleşmenin tarafı olanlar imza ya da yürürlük tarihi itibariyle sözleşmeyle bağlı olmaktadırlar. Toplu iş sözleşmeleri uyarınca geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farkını yaratan asıl işlem imzalanan toplu iş sözleşmesi olup, idare toplu iş sözleşmesi ile ödeme yükümlülüğü altına girmektedir.
Bu şekilde Kurumun İşveren Uygulama Tebliğinin hükmünün uygulanması noktasında, Yüksek Hakem Kurulu kararlarının taraflara ulaştığı tarihin en azından toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihe paralel bir tarih olarak değerlendirilebilmesi mümkündür.
Ancak burada bir ayrım yapılması gerekmektedir. Yukarıda değinilen mevzuatta yer aldığı üzere toplu iş sözleşmesi, işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren tarafından imzalanmaktadır ve Kanuna göre ancak bu sayılanların Kanunda belirtilen durumlarda Yüksek Hakem Kuruluna başvurma hak ve yetkisi bulunmaktadır.
Buna bağlı olarak, Yüksek Hakem Kurulu Kararlarının da taraf sendikalara ve kararda taraf olarak yer alan ancak sendika üyesi olmayan işverene gönderileceği açıktır.
Bu itibarla; mağduriyetlerin önüne geçilmesini teminen, toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinden dolayı toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi ve sigorta primlerinin ödenmesinde Yüksek Hakem Kurulu kararlarının;
Şayet işveren toplu iş sözleşmesinin, dolayısıyla Yüksek Hakem Kurulu kararının tarafı olan sendikaya üye ise taraf sendikalara, İşveren herhangi bir sendikaya üye olmamakla birlikte toplu iş sözleşmesinin dolayısıyla Yüksek Hakem Kurulu kararının tarafı ise bu durumda işverene ulaştığı tarihin, esas alınması gerektiği belirtilmiştir.
Bu itibarla, Yüksek Hakem Kurulunca bağıtlanan toplu iş sözleşmelerine istinaden geriye yönelik olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi ile sigorta primlerinin ödenmesine ilişkin işlemlerde, yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin sürelerin, yukarıda belirtilen tarihler esas alınarak tespit edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederiz.
İlgili genel yazıya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Yüksek Hakem Kurulu Kararları