Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 17.10.2017 tarihli Genel Yazısı ile 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre yurt dışında geçen sürelerin borçlandırılması işlemleri sırasında yapılan farklı uygulamalarla ilgili işlemlere açıklık getirilerek tereddüt edilen konularda uygulama birlikteliği sağlanmıştır.
E-Devlet Sistemi Üzerinden Alınan Yurda Giriş Çıkış Belgeleri
Yurt dışı sürelerini borçlanmak isteyen kişiler SGK’ya sunmaları gereken yurda giriş-çıkış kayıtlarını, 2009 yılından sonraki süreler için “https://www.turkiye.gov.tr/emniyet-yurda-giriscikis-belge-sorgulama” adresinden alabilecektir. Başvuru sahiplerinin e-Devlet üzerinden aldıkları yurda giriş çıkış belgeleri, bir ay içerisinde “https://www.turkiye.gov.tr/belge-dogmlama” adresinden teyit edilerek SGK tarafından kullanılabilecektir.
Yurt Dışında Geçen Ev Kadınlığı Sürelerini Borçlananların Sonradan Hizmet Belgesi İbraz Etmeleri
Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde boşta geçen süre ve ev kadınlığı sürelerini borçlanmak isteyen ancak, sigortalılık süresini gösteren belgeyi ibraz etmeyenlerin 3 ay içerisinde sigortalılık süresini gösterir belgeyi ibraz etmeleri istenecektir. 3 aylık süre içerisinde istenilen belgeyi gönderenlerin borçlanma işlemleri ilk talep esas alınarak sonuçlandırılacaktır. Üç aylık süre içerisinde vereceği dilekçe ile yurtdışında sigortalılık süresi bulunmadığını beyan edenlerin ev kadınlığı süreleri borçlandırılacaktır. Beyana istinaden ev kadınlığı süresini borçlananlardan, yurtdışında sigortalılık süresi olduğunu belgelendirerek, borçlanma işleminin düzeltilmesi talebinde bulunanların ikamet süreleri borçlandırılmak suretiyle borç tahakkukları düzeltilecektir. Üç aylık süre içinde istenilen belgeyi ibraz etmeyenlerin borçlanma işlemleri ise gerçekleştirilmeyecektir.
Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde sadece ev kadınlığı süresini borçlanmak isteyenlerden, sigortalılık süresini gösterir belge ibraz ederek borçlanma işlemlerinin düzeltilmesi talebinde bulunanların, borç tebliğ edildiği tarihe kadar borçlanmak istenilen yurtdışındaki sürenin niteliğini yazılı başvuru ile değiştirme hakları olup, talep doğrultusunda borç tahakkuk cetveli düzenlenerek ilgililere tebliğ edilecektir. Ancak, borç tebliğ edildikten sonra sigortalılık süresini gösterir belge ibraz edilerek borçlanma işlemlerinin düzeltilmesi talebinde bulunulması durumunda ise borç tahakkuk cetveli sigortalılık süreleri dışındaki ikamet süreleri borçlandırılmak suretiyle düzeltilecektir. Sigortalılık sürelerinin borçlandırılması ise yeni talebe göre sonuçlandırılacaktır.
Borçlanma Talep Tarihindeki Sigortalılık Statüsünün Sonradan Değişmesi
Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı 5510 Sayılı Kanun’un 4 (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir. Buna göre talep tarihindeki sigortalılık statüsüne göre yurt dışı borçlanması yapanların, müracaat tarihinden sonra sigortalılık statülerinin mahkeme kararı, denetim raporları veya önceden var olan bir hizmetin sonradan tespit edilmesi durumları hariç olmak üzere borçlanma yapılan statü değiştirilmeyecektir.
Çalışma Süreleri Arasında ve Sonrasındaki Bir Yıla Kadar Olan İşsizlik Sürelerinin Borçlandırılması
Yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin aynı anda borçlanılacağına ilişkin zorunluluk bulunmamaktadır. Sigortalılık süreleri ile bu süreler arasında veya sonunda bir yıla kadar olan boşta geçen süreler birlikte borçlanılabileceği gibi talep edilmesi halinde bu süreler birbirinden bağımsız olarak da borçlanılabilecektir. 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak sürede ilgilinin yurt dışında bulunması gerekmekte olup sigortalılık sürelerinin sonundaki bir yıllık boşta geçen süreler borçlandırılırken Türkiye’ye dönülen tarihe kadar olan süre borçlandırılacaktır.
5/1(g) Kapsamındaki Sürelerin Borçlandırılması
5510 sayılı Kanunun 5/1 (g) kapsamında (Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışına çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri) yurt dışında çalıştıkları sırada Kanunun 4 (a) bendi kapsamında adlarına 21 kodu ile (Türk İşverenler Tarafından Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelere Götürülerek Çalıştırılan Türk İşçileri) prim hizmet belgesi verilenlerin, 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma işlemleri, borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre sonuçlandırılacaktır.
Yurtdışı Borçlanmalarında Maluliyet Talebinin Alınması ve Sevklerinin Yapılmasından Sorumlu Birimin Tespiti
5510 Sayılı Kanun’un 4 (a) bendi kapsamında malullük aylığı talebinde bulunanlar, Türkiye’de çalışma olup olmadığına bakılmaksızın en son borçlanmayı yapan,
Kanunun 4 (b) bendi kapsamında malullük aylığı talebinde bulunanlar, maluliyet tespiti talep tarihinde halen faaliyet devam ediyorsa faaliyetin yürütüldüğü, faaliyet sona ermiş ya da hiç faaliyette bulunulmamışsa yurt dışı borçlanmasının en son yapıldığı,
Sosyal güvenlik il müdürlüğüne müracaat edecek ve maluliyet tespitleri bu ilin bağlı olduğu sağlık kurulunca gerçekleştirilecektir.
Mahsup Tarihinin Belirlenmesi
Yurtdışı borçlanmasından vazgeçenlerden Kurumdan borçlanma bedellerini almamış olanlara, yeniden borçlanma müracaatında bulunduklarında Kurum hesaplarında bulunan ödemiş oldukları miktarlarının yeni borçlanmalarına mahsup edilebilecektir.
Kur Farkı
Yurt dışından borçlanma talebinde bulunan kişilerin, 3201 Sayılı Kanun’a göre Türk Lirası olarak belirlenen borçlanma tutarlarını yurt dışından 3 ay içerisinde Kuruma döviz olarak ödemeleri gerekmektedir.
Buna göre, borcun tamamının ödenmiş olması kaydıyla;
Bilgi edinilmesi rica olunur.
|
Ersin Nazalı Yönetici Ortak, Avukat, YMM |
Çağdaş Güren Yönetici Ortak, Sosyal Güvenlik Müşaviri |
Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.